ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΜΟΥΣΕΙΑ ΚΕΡΙΝΩΝ ΟΜΟΙΩΜΑΤΩΝ

Διδάσκουν την ελληνική Ιστορία και Λαογραφία, επικεντρώνοντας την προσοχή τους όχι μόνο στους διάσημους, αλλά και στους αφανείς πρωταγωνιστές της. Τρεις δημιουργοί αξιοποίησαν ένα εύκαμπτο και εύπλαστο υλικό, το κερί, ως καλλιτεχνικό μέσο απόδοσης ιστορικών μορφών και στη συνέχεια στέγασαν τα έργα τέχνης τους σε ισάριθμα μουσεία- "κοσμήματα" στην ελληνική περιφέρεια.

Το Μπιζάνι Ιωαννίνων, τα Ζωνιανά Κρήτης και το Μαυροχώρι Καστοριάς αποτελούν τους τόπους "καταγωγής" των τριών μουσείων, που δεν έχουν τίποτα να ζηλέψουν από το φημισμένο "Μαντάμ Τισό".

Γνωστότερο όλων είναι το Μουσείο Κέρινων Ομοιωμάτων του Παύλου Βρέλλη, στο Μπιζάνι Ιωαννίνων. Το μουσείο λειτουργεί από το 1995 σ' ένα κτήριο, που θυμίζει ηπειρώτικο αρχοντικό. Στις αίθουσές του στεγάζονται 150 κέρινα ομοιώματα, οργανωμένα σε 36 συνθέσεις.

Οι μορφές που παρουσιάζονται σχετίζονται με την Επανάσταση του 1821 και την περίοδο πριν από αυτήν. Το Κρυφό Σχολειό, οι Δάσκαλοι του Γένους, η Φιλική Εταιρεία, οι Κλέφτες και οι Αρματολοί, ο Ρήγας Βελεστινλής και ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης είναι μερικά μόνο από τα θέματα που σμίλεψε ο Παύλος Βρέλλης.

Τα εκθέματα συμπληρώνονται από αφιερώματα στην αρχαία Ελλάδα, το Βυζάντιο, τον Μακεδονικό Αγώνα και το δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.

"Έφτιαξα αυτό το Μουσείο σαν φόρο τιμής, αγάπης και πίστης στους ανώνυμους και επώνυμους ήρωες", σημειώνει ο ίδιος, στην ιστοσελίδα του μουσείου.

Δίπλα στο μουσείο βρίσκεται ένα δεύτερο αρχοντικό που στεγάζει βιβλιοθήκη και εργαστήριο.

Την ανάγκη του να διδάξει στις νεότερες γενιές την Ιστορία της Κρήτης μετουσίωσε σε μουσείο ο Διονύσης Ποταμιάνος.

Το μουσείο του, στα Ζωνιανά Κρήτης, λειτουργεί τα τελευταία 15 χρόνια, αν και ο ίδιος αποκαλύπτει ότι προϋπήρξαν άλλα 25 χρόνια σκληρής, ακατάπαυστης δουλειάς, για να δημιουργήσει μαζί με τη γυναίκα του τα κέρινα ομοιώματα που εκτίθενται.

Το Μουσείο Κέρινων Ομοιωμάτων Ποταμιάνου επικεντρώνεται θεματικά σε προσωπικότητες και στιγμιότυπα από την Ιστορία της Κρήτης. Περισσότερα από 100 ομοιώματα αναπαριστούν σε φυσικό μέγεθος εξέχουσες μορφές, όπως ο Ελευθέριος Βενιζέλος, ο Βιτσέντζος Κορνάρος, ο Δομίνικος Θεοτοκόπουλος και ο Νίκος Καζαντζάκης, αλλά και σημαντικές περιόδους, όπως η δράση του Νικηφόρου Φωκά για την απελευθέρωση της Κρήτης από τους Σαρακηνούς, η Βενετοκρατία και η Κρητική Επανάσταση.

Επίσης, στους χώρους του Μουσείου, ο 80χρονος γλύπτης, Διονύσης Ποταμιάνος, διδάσκει ζωγραφική και γλυπτική σε μαθητές δημοτικού.

Το νεότερο Μουσείο Κέρινων Ομοιωμάτων (λειτουργεί από τον περασμένο Αύγουστο) βρίσκεται στο Μαυροχώρι Καστοριάς και αποτελεί δημιούργημα του δασκάλου, Δημήτρη Παναγιωτίδη. "Επέλεξα να έχω μαθητές μου όλα τα παιδιά της Ελλάδας πλέον", λέει χαρακτηριστικά.

Ιδιαιτερότητα του Μουσείου Κέρινων Ομοιωμάτων, Λαογραφίας και Προϊστορίας, όπως ονομάζεται, αποτελεί το γεγονός ότι η θεματολογία του αφορά αποκλειστικά σε σκηνές καθημερινών ανθρώπων.

Στις αίθουσες των δύο νεοκλασικών κτιρίων που συνθέτουν το Μουσείο επιχειρείται αναδρομή στον τρόπο ζωής των απλών ανθρώπων από τα προϊστορικά χρόνια και μετά. Οι επισκέπτες έχουν την ευκαιρία να θυμηθούν παλιά επαγγέλματα (ζυμωτής, γανωματής, καροποιός, ναυπηγός, τσαγκάρης κ.α.), καθημερινές δραστηριότητες και έθιμα της περιοχής.

"Η σύζυγός μου και εγώ φιλοτεχνήσαμε τους καθημερινούς ήρωες ρεαλιστικά, αποτυπώνοντας στα πρόσωπά τους τις ρυτίδες και τις ταλαιπωρίες της ζωής τους", εξηγεί ο κ. Παναγιωτίδης

Τα κέρινα ομοιώματα εξοπλίζονται με πραγματικά αντικείμενα, η ιστορική αξία των οποίων είναι σημαντική: φορεσιές, εργαλεία, όπλα, νομίσματα και μαγειρικά σκεύη. Οι αντίκες αποτελούν κατά κύριο λόγο κειμήλια της οικογένειας του κ. Παναγιωτίδη και των άλλων κατοίκων της περιοχής.

Τα δύο κτίρια ενώνει αυλή, που έχει διαμορφωθεί με τέτοιο τρόπο ώστε να παραπέμπει σε παραδοσιακό χωριό. "Στόχος μας είναι ανά δύο ή τρία χρόνια να οργανώνουμε αφιερώματα σε συγκεκριμένες ιστορικές περιόδους, πλαισιώνοντας τα εκθέματα με ηθοποιούς, οι οποίοι θα μυούν τον επισκέπτη στην ατμόσφαιρα των περιόδων αυτών. Δεν θέλουμε να έχουμε ένα στάσιμο μουσείο", τονίζει ο ιδρυτής του μουσείου.

Επίσης, αποκαλύπτει ότι σύντομα θα εκτεθούν στο μουσείο και οι δύο συλλογές του. Η πρώτη περιλαμβάνει περίπου 10.000 απολιθώματα και η δεύτερη νομίσματα που χρονολογούνται από το 1830 και μετά.

Στο δεύτερο κτήριο έχει δημιουργηθεί και χώρος εκδηλώσεων, προκειμένου να φιλοξενεί πολιτιστικές δράσεις. Εκεί ο ιδρυτής του μουσείου οραματίζεται να αναδείξει τη δουλειά των καλλιτεχνών της Καστοριάς προκειμένου να γίνει ευρύτερα γνωστή.