Η ΤΑΙΝΙΟΘΗΚΗ ΤΗΣ ΕΡΤ 3

«Η ΩΡΑΙΑ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ»

Πόσα φιλμ φθάνουν στο αριστουργηματικό, ιδεολογικό και αισθητικό επίπεδο μιας ταινίας του Μπουνιουέλ, που μπορεί και να ψυχαγωγήσει και να προβληματίσει τους εκατοντάδες σινεφίλ της Θεσσαλονίκης που αποζητούν δροσιά και μια καλή δημιουργία;

Έτσι, λοιπόν, η Ταινιοθήκη της ΕΡΤ-3 συνεχίζει το αφιέρωμά της Όταν ξέσπασε η βία, όπου ανιχνεύονται πολλές μορφές της (κρατική, της εξουσίας, της κυρίαρχης τάξης, συναισθηματική, σεξουαλική κτλ.).

Τη Δευτέρα 30 Ιουνίου στις 21:00 στη «θερινή» αίθουσα στον πεζόδρομο της Αγγελάκη 14 πάντα με ελεύθερη είσοδο και  την καλλιτεχνική επιμέλεια και συνεργασία του ΚΕΜΕΣ παρουσιάζει το βραβευμένο αριστούργημα του Λουίς Μπουνιουέλ Η ωραία της ημέρας (Belle de jour, έγχρωμο, Γαλλία, 1967).

Το φιλμ αγαπήθηκε, κέρδισε πολλά βραβεία εκ των οποίων το πιο σημαντικό το Χρυσό Λιοντάρι στο φεστιβάλ της Βενετίας. Από βιβλίο του Ζοζέφ Κεσέλ και σε σενάριο Λουίς Μπουνιουέλ και Ζαν Κλοντ Καριέρ, πρωταγωνιστούν οι Κατρίν Ντενέβ, Ζαν Σορέλ, Πιέρ Κλεμεντί. 

Θα προλογίσει ο Αλέξης Ν. Δερμεντζόγλου, στους θεατές θα διανεμηθεί ανάλυση του Βασίλη Ραφαηλίδη, ενώ μετά το τέλος της προβολής θα ακολουθήσει μακρά συζήτηση με το κοινό.

Μια πανέμορφη, νέα γυναίκα παντρεμένη με έναν χειρουργό πηγαίνει και εκδίδεται τα απογεύματα σ’ ένα πορνείο. Σουρεαλιστικό αριστούργημα που αναφέρεται στη σεξουαλική καταπίεση και σε εκείνη της πουριτανικής ηθικής, με άψογη αισθητική.

Η κριτική του Βασίλη Ραφαηλίδη που θα διανεμηθεί είναι η ακόλουθη:

«Το 1928 ένας Ανδαλουσιανός σκύλος γνωρίζει στον Μπουνιουέλ το σουρεαλισμό κι από τότε τα φαντάσματα  του υποσυνείδητου θρονιάζονται για τα καλά στο μεγαλειώδες μπουνιουελικό σύμπαν. 

Η Ωραία της ημέρα, βασισμένη σ’ ένα μάλλον κακό μυθιστόρημα του ακαδημαϊκού Ζοζέφ Κεσέλ, στα χέρια του Ισπανού γερο- μάγου μεταμορφώνεται σ’ ένα υπέρκομψο, σουρεαλιστικό ποίημα, γραμμένο με την ίδια ονειρική μελάνη με την οποία ο μαρκήσιος Ντε Σαντ πιτσιλούσε κάποτε τα δικά του αστικοχριστιανικά φαντάσματα στη Φιλοσοφία του μπουντουάρ. 

Δεν νομίζουμε πως γυρίστηκε ποτέ  άλλη ταινία που να παραστατικοποιεί με τέτοια ενέργεια τη δυσεπίγραπτη και ασαφή έννοια του υποσυνείδητου. Τούτο το σαδομαζοχιστικό ποιητικό ντελίριουμ, το κρατημένο με απίστευτη μαεστρία στα όρια του χυδαίου και του μεγαλειώδους, δεν είναι παρά ένα συναρπαστικό παιχνίδι με τα λιμπιντικά όνειρα που συνωθούνται στον  εγκέφαλο μιας «καθωσπρέπει» αστής (Κατρίν Ντενέβ) και που ο μαιευτήρας Μπουνιουέλ τα τραβάει σαρκάζοντας απ’ τη σκοτεινιά του αστικού πουριτανισμού, για να τα βγάλει περίπατο στον καθαρό αέρα της λευτεριάς, δηλαδή σ’ ένα χώρο παντελώς άγνωστο στη θεσμοποιημένη αστική συμβατότητα, την εδραιωμένη απ’ την τρομοκρατία μιας θρησκείας ολικά αντιερωτικής, συνεπώς και απάνθρωπης,  που είναι ο χριστιανισμός.

Η ηρωίδα μας η Σεβερίν είναι ένα πλάσμα εύθραυστο  και αέρινο, που έχει δεχτεί μια απολύτως στρεβλωτική της προσωπικότητάς της αγωγή και που τώρα είναι αξιοπρεπέστατη σύζυγος ενός αστού. Στο περιβάλλον της οι «αρετές» είναι απολύτως αποστειρωμένες και η λυτρωτική  χαρά αυτού που οι στερημένοι ονομάζουν «αμαρτία» δεν μπορεί να λειτουργήσει παρά στο χώρο του ονείρου: όσο πιο «ενάρετος» είναι κανείς τόσο πιο οργιώδη  γίνονται τα όνειρά του.

Ο Μπουνιουέλ γλεντάει αφάνταστα, κάνοντας να πιαστούν πάνω στη ζελατίνα της ταινίας του τα σεξουαλικά φαντάσματα της ενάρετης Σεβαρίν. Ωστόσο, μετράει πάρα πολύ προσεχτικά τη δόση της ειρωνείας του. Στο βάθος συμπαθεί τούτο το δύστυχο πλάσμα, που δε θα γνωρίσει ποτέ στην πραγματικότητα τη χαρά της μεγάλης ερωτικής θυσίας στη μάνα φύση. Η Σεβερίν δεν είναι παρά το προσωποποιημένο σύμβολο της αποξένωσης από την ίδια μας τη φύση- μιας αποξένωσης που τελείται μεθοδικά και σιωπηλά μέσα από τους καταπιεστικούς θεσμικούς μηχανισμούς, που μετέτρεψαν την ερωτική χαρά σε αμαρτία, για να μπορεί έτσι η εξουσία να ασκείται κατευθείαν πάνω στο μεγαλειώδες ένστικτο της ζωής- και να καταστρέφει στη ρίζα της τη ζωή».

Βασίλης Ραφαηλίδης «ΒΗΜΑ» (16 Οκτωβρίου 1979)

Οι υπεύθυνοι της Ταινιοθήκης της ΕΡΤ-3 αναγγέλλουν πως τη Δευτέρα 7 Ιουλίου παρουσιάζεται η ταινία- έκπληξη, ένα αγαπημένο και βραβευμένο ευρωπαϊκό αριστούργημα που θα συγκινήσει, θα φέρει γέλιο και θα συναρπάσει.