ΕΚΡΗΞΗ ΒΙΑΣ ΚΑΙ ΑΙΣΘΗΣΕΩΝ ΣΤΑ «ΑΔΕΣΠΟΤΑ ΣΚΥΛΙΑ»

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΛΕΣΧΗ ΤΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΤΗΣ ΕΡΤ-3

Η Κινηματογραφική Λέσχη των εργαζομένων της ΕΡΤ-3 και το ΚΕΜΕΣ εγκαινιάζουν  τη χειμερινή σεζόν με το εκτεταμένο αφιέρωμα Η βία και το ζεύγος από τη Δευτέρα 26 Σεπτεμβρίου στις 21:00 στην αίθουσα ΒΑΚΟΥΡΑ 1 (Ιωάννου Μιχαήλ 8, τηλ. 2310233665). Το σκεπτικό των διοργανωτών είναι το ακόλουθο: η κοινωνία είναι οργανωμένη σε ζεύγη, τα οποία υφίστανται πολλαπλή βία, είτε χρώματος, είτε ομάδων, είτε συνεχών καταστάσεων και πιέσεων. Το ζήτημα δεν είναι μόνο ψυχολογικό ή έστω κοινωνικό, αλλά και βαθύτατα πολιτικό. Έτσι, στη σπονδυλική στήλη αυτού του αφιερώματος θα αρθρωθούν ταινίες από πολλά κινηματογραφικά είδη, σπουδαίων σκηνοθετών και πρωτοποριακής αφήγησης. 

Πρώτη ταινία του αφιερώματος το σπουδαίο θρίλερ του Σαμ Πέκινπα Αδέσποτα Σκυλιά (Βρετανία, 1971, έγχρωμη, 118') που θα προβληθεί χωρίς περικοπές. Παίζουν: Ντάστιν Χόφμαν, Σούζαν Τζορτζ, Ντέιβιντ Γουόρνερ. Θα προλογίσει ο Αλέξης Ν. Δερμεντζόγλου, ενώ στους θεατές θα διανεμηθεί έντυπη ανάλυση του Κωνσταντίνου Στυλιανού από το Cine.gr. Στο τέλος της προβολής θα ακολουθήσει μακρά συζήτηση με το κοινό.

Το προς συζήτηση θέμα στο μάθημα για τον κινηματογράφο θα είναι: Αδέσποτα Σκυλιά: Φασισμός ή πραγματικότητα, ενώ στους θεατές θα διανεμηθεί ειδική κοινωνιολογική ανάλυση της κ. Τζένης Μαρτσοπούλου, ακριβώς επειδή η ταινία θίγει ένα καυτό θέμα για τις γυναίκες.

Ένα ζευγάρι Αμερικανών αποφασίζει να μετακομίσει στη βρετανική ύπαιθρο αλλά αντιμετωπίζει την επιθετική συμπεριφορά των ντόπιων.

Η ανάλυση που θα διανεμηθεί είναι η ακόλουθη:

«Όταν η αρχή μιας δεκαετίας οριοθετείται από μια συγκαλυμμένη ωδή και ταυτόχρονη απροκάλυπτη καταδίκη της βίας, καταλαβαίνεις ότι η δεκαετία αυτή (του '70), θα είναι κινηματογραφικά αναβράουσα. Το Αδέσποτα Σκυλιά αποτέλεσε μόνο την αρχή μιας αλυσίδας ταινιών που αντιμετώπισαν τη βία όχι ως μέσο, αλλά ως αυτοσκοπό. Ακολουθήθηκε από το Κουρδιστό Πορτοκάλι, το Παράνομο Φορτίο, το Όταν ξέσπασε η βία, ταινίες που έφερναν τη βία πιο κοντά στον καθημερινό άνθρωπο από ποτέ. Την ανήγαγαν σχεδόν σε αποδεκτή μέθοδο, ενίοτε εγκλώβιζαν τον θεατή στο να συμπαθήσουν τον βίαιο πρωταγωνιστή ή τουλάχιστον να τον δικαιώσουν και να τον δικαιολογήσουν.

Ο Ντέιβιντ Σάμνερ είναι ένας πασιφιστής μαθηματικός που αποσύρεται με τη γυναίκα του στο πατρικό της τελευταίας σε μια ήσυχη πόλη για να αφοσιωθεί στο έργο του. Η πλοκή της ταινίας πυροδοτείται από τις προστριβές του ζευγαριού και από την ένταση που αναπτύσσεται ανάμεσα στη γυναίκα και στους κατοίκους του χωριού, μερικούς από τους οποίους έχει προσλάβει ο Σάμνερ για να επιδιορθώσουν το σπίτι. Η γυναίκα του Σάμνερ προκαλεί με τις γυμνόστηθες εμφανίσεις της οδηγώντας στον βιασμό της από τους άντρες που δουλεύουν στο σπίτι. Το νήμα της πλοκής θα καταλήξει στην πολιορκία του σπιτιού του Σάμνερ από τους άντρες κατοίκους του χωριού. 

Η επιλογή του Ντάστιν Χόφμαν αποδείχθηκε ιδανική, αλλά πριν την αποδοχή του κοινού είναι πολύ αμφίβολο ότι η φιγούρα του Χόφμαν θα ανταποκρινόταν στη μορφή του Σάμερ. Για έναν ηθοποιό που ανακαλύπτει τη σεξουαλικότητά του αφενός μέσα από τον Πρωτάρη και αφετέρου μέσα από το Τούτσι, πώς γίνεται να του εμπιστεύεσαι έναν ρόλο που κλιμακώνεται για να φτάσει σ' αυτόν ενός πρωτόγονου που τον κινούν σαν μαριονέτα μόνο τα σεξουαλικά ένστικτα; Η σκηνή της πολιορκίας είναι αποκαλυπτική: ο Χόφμαν αντιστέκεται μόνος του σε μια αγέλη χούλιγκαν προσπαθώντας να υπερασπιστεί φαινομενικά το σπίτι του και τη γυναίκα του. Η βία που εξαπολύεται εναντίον του, άσκοπη και ατελέσφορη, αναδεικνύει βεβιασμένα αλλά μεθοδικά τον αταβιστικό χαρακτήρα του ανθρώπου, τον ξεγυμνώνει, τον αποσαρκώνει μέχρι να φτάσει στον πιο σκληρό πυρήνα του που ταυτίζεται με τον ζωικό. Σε δεύτερο επίπεδο ο Σάμνερ φαίνεται να υπερασπίζεται την τιμή του σπιτιού και της γυναίκας του, φαίνεται να διεκδικεί τη θέση του ανάμεσα στους ομοειδείς του. Καθώς ο βιασμός της γυναίκας του ποτέ δεν του γνωστοποιείται, η επίθεση που υπόκειται εμφανίζεται ως ο μοναδικός λόγος για αντεπίθεση. 

Σε τελική ανάλυση η ταινία αποτελεί μια σπουδή όχι τόσο πάνω στη βία, αλλά πάνω στα επίπεδα του εαυτού μας. Η βία αποτελεί ένα από αυτά και ο Πέκινπα καταδεικνύει την ευκολία ανάδυσής της, την απροσφορότητά της και εν τέλει τον φαύλο κύκλο της. Κι όλα αυτά δοσμένα μέσα από την ευγενική φυσιογνωμία (πώς αλλιώς άλλωστε θα μπορούσε να τονιστεί η αντίθεση;) του αφοπλιστικά νωχελικού Χόφμαν. Και βέβαια, όταν εν έτει 1971 η Αμερική είναι ακόμη νανουρισμένη από τα ρομάντζα των προηγούμενων δεκαετιών και η βία εξαντλείται στα γουέστερν (που κανέναν δεν αγγίζουν) ή στις ταινίες επιστημονικής φαντασίας (ομοίως), η διεισδυτική μορφή βίας που δημοσιεύει ο Πέκινπα είναι ενοχλητική, η δε αντιμετώπιση της γυναίκας ως «μήλον της έριδος» χαρακτηρίζεται από τους κριτικούς ακόμη και ως φασιστική. Έτσι η ταινία έγραψε ιστορία.»

ΔΕΚΑ ΛΟΓΟΙ ΓΙΑ ΝΑ ΜΗΝ ΧΑΣΕΤΕ ΤΑ «ΑΔΕΣΠΟΤΑ ΣΚΥΛΙΑ»

Εξάλλου, 10 λόγοι για να μην χάσετε τα Αδέσποτα Σκυλιά είναι:

Γιατί ο Πέκινπα μας αποδεικνύει με μαθηματικό τρόπο ότι τα κίνητρα της βίας είναι και σεξουαλικά, και ψυχολογικά, και λόγω του φυσικού ντεκόρ.

Για την εξαιρετική αναπαράσταση της βρετανικής επαρχίας και των συμπεριφορών των κατοίκων της.

Για την εξαιρετική δομική ισορροπία, μια και ο βιασμός τοποθετείται ακριβώς στο μέσον της ταινίας.

Γιατί συνεχώς επικρέμεται μια διαρκής ένταση ότι κάτι θα εκραγεί, αλλά αναστέλλεται.

Γιατί η αφήγηση, ενώ είναι αργή και πένθιμη, προβλέπει τον μακάβριο εφιάλτη χάρη στο υπέροχο εξωτερικό μοντάζ.

Για τον πολύ σπουδαίο ρόλο του Ντάστιν Χόφμαν, που η σταδιακή μεταμόρφωσή του δε γίνεται εξωτερικά, αλλά εσωτερικά.

Για τον επίσης υποδειγματικό ρόλο της Σούζαν Τζορτζ, που υποδύεται άψογα το νυμφίδιο.

Για την εκπληκτική χαμηλότονη παγωμένη φωτογραφία του Τζον Κοκουγιόν, που αποδίδει εξαιρετικά την ψυχολογική κατάσταση των ηρώων.

Γιατί ο Πέκινπα, μέσω της μεγέθυνσης στα γεγονότα, μας αποκαλύπτει καταστάσεις που συμβαίνουν μεν αλλά δεν τις εξομολογούμαστε ποτέ.

Για το συνταρακτικό τέλος που αναιρεί πλήρως τις πιθανές ιδεολογικές μας αντιρρήσεις.

Υ.Γ. Την επόμενη Δευτέρα 3 Οκτωβρίου η Κινηματογραφική Λέσχη των εργαζομένων της ΕΡΤ-3 και το ΚΕΜΕΣ παρουσιάζουν στα πλαίσια του ίδιου αφιερώματος το θρίλερ του Νλικολας Ρεγκ Η δύναμη της σάρκας (1980).