Τα τραγούδια των Οσκαρ 1959-1965

1959
HIGH HOPES
Μουσική: James Van Heusen. Στίχοι: Sammy Cahn
Ερμηνευτής: Frank Sinatra
από την ταινία “A hole in the head” («Μια τρύπα στο κεφάλι»)

Σκηνοθεσία: Frank Capra.
Πρωταγωνιστούν: Frank Sinatra, Edward G. Robinson, Eleanor Parker, Carolyn Jones, Thelma Ritter, Eddie Hodges, Keenan Wynn, Joi Lansing.

Άλλα τραγούδια: “All my tomorrows”.

Το τραγούδι ερμήνευσαν ο Frank Sinatra και οι μικρός Eddie Hodges. Ο σκοπός θυμίζει παιδικό τραγούδι, ιδίως στο ρεφραίν. Το ίδιο και οι στίχοι του πολυμήχανου Cahn που περιγράφουν ένα μυρμήγκι που προσπαθεί να κάνει το αδύνατο (να μετακινήσει ένα μαστιχόδεντρο) και αισιόδοξα παρατηρεί ότι πιστεύει πως μπορεί να κάνει οτιδήποτε το ίδιο και εσύ. Ο Sinatra και ο Hodges δεν έδεναν ως πατέρας και γιος στο φιλμ και το τραγούδι έδινε αληθοφάνεια στην σχέση τους.

To “High hopes” στις προεδρικές εκλογές του 1960 στις ΗΠΑ ήταν το τραγούδι του John F. Kennedy. ‘Ήταν σε ένα πάρτυ στο σπίτι του Peter Lawford όπου οι δύο τραγουδοποιοί συναντήθηκαν με τον μελλοντικό πρόεδρο. Οι άνθρωποι του Kennedy τους ζήτησαν ένα τραγούδι για την καμπάνια κι αυτοί πρότειναν το “High hopes”. Τους άρεσε ο τίτλος. Ο Cahn θυμάται «το όνομα Kennedy δεν κολλούσε στους στίχους. Τότε είπαν να χρησιμοποιήσουν μια άλλη τεχνική K-E- double N-E-D-Y / Jack’s the nation’s favorite guy / Everyone wants to back Jack / Jack is on the right track / And he’s got high hopes…». Τελικά το τραγούδι με τους νέους στίχους ηχογράφησε ο Sinatra. Σε δίσκους έγινε επιτυχία μόνο από τον Frank Sinatra (1959)

1960
NEVER ON SUNDAY («Τα παιδιά του Πειραιά»)
Μουσική – στίχοι: Μάνος Χατζηδάκης. Αγγλικοί στίχοι: Billy Towne
Ερμηνεύτρια: Μελίνα Μερκούρη
από την ταινία «Ποτέ την Κυριακή»

Σκηνοθεσία: Jules Dassin.
Πρωταγωνιστούν: Μελίνα Μερκούρη, Jules Dassin, Γιώργος Φούντας, Τίτος Βανδής, Μήτσος Λυγίζος, Δέσπω Διαμαντίδου, Δήμος Σταρένιος, Δημήτρης Παπαμιχαήλ, Αλέξης Σολωμός, Νίκος Φερμας, Θανάσης Βέγγος, Γιάννης Φέρμης, Αλέκα Κατσέλη, Άρτεμης Μάτσας, Κούλα Αγαγιώτου, Φαίδων Γεωργίτσης, Νίκος Τσαχιρίδης.

Άλλα τραγούδια: «Προδοσία», «Λατέρνα».

Ένας Αμερικανός διανοούμενος (Dassin) έρχεται στην Ελλάδα και προσπαθεί να εκπολιτίσει την καλόκαρδη Μερκούρη, γυναίκα ελευθέριων ηθών. Οι ξένοι λάτρεψαν την Μερκούρη, την μουσική του Χατζηδάκη και τα ελληνικά γλέντια. Αργότερα έγινε μιούζικαλ στο Μπρόντγουαιη με τίτλο “Ilya Darling”.

Οι αγγλικοί στίχοι λένε ότι η πρωταγωνίστρια δεν αφήνει να την φιλήσουν την Κυριακή διότι είναι η ημέρα της ανάπαυσης της. Ενώ οι ελληνικοί αναφέρονται ευθέως στην μη διαθεσιμότητα ερωτικών υπηρεσιών από την Πειραιώτισσα πόρνη την Κυριακή. Όπως και να χει, σύμφωνα με το σενάριο, η Μερκούρη κάθε Κυριακή διαβάζει αρχαίες ελληνικές τραγωδίες. Ενώ ο Dassin προσπαθεί να την αναμορφώσει σύντομα καταλαβαίνει ότι η δουλειά της δεν την εμποδίζει να είναι αγνή στην καρδιά. Π.χ. αρνείται να πιστέψει ότι ο Οιδίπους δεν ήταν καλό παιδί και δεν αγαπούσε την μητέρα του ή η Μήδεια σκότωσε τα παιδιά της.

Ο Dassin ήταν υποψήφιος για Όσκαρ σκηνοθεσίας και σεναρίου και η Μερκούρη για Όσκαρ ερμηνείας. Τελικά η Μερκούρη κέρδισε την καρδιά του σκηνοθέτη και συμπρωταγωνιστή της που την οδήγησε το 1966 στην εκκλησία. Η Μελίνα υπήρξε Υπουργός Πολιτισμού από το 1981-89 και προηγουμένως βουλευτής (1977-89). Το 1989 οι γιατροί διέγνωσαν καρκίνο στους πνεύμονες της, αλλά δεν σταμάτησε να καπνίζει έως τον θάνατο της τον Μάρτιο του 1994.

Σε δίσκους το “Never on Sunday” έγινε επιτυχία το 1960 με την ορχήστρα Don Costa, το 1961 με τις Chordettes και με την Lale Andersen (στα γερμανικά) με τίτλο “Ein schiff wird kommen”.

Ο Μάνος Χατζηδάκης που συνέθεσε την μουσική για ταινίες όπως “America, America” (1963) και “Topkapi” (1964) πέθανε το 1994. Τα κοστούμια του «Ποτέ την Κυριακή» σχεδίασε η Theoni Aldredge (Ντένυ Βαχλιώτη).

1961
MOON RIVER
Μουσική: Henry Mancini. Στίχοι: Johnny Mercer
Ερμηνεύτρια: Audrey Hepburn
από την ταινία “Breakfast at Tiffany’s” («Τίποτα δεν είναι πιο ωραίο απ’ την αγάπη»)

Σκηνοθεσία: Blake Edwards.
Πρωταγωνιστούν: Audrey Hepburn, George Peppard, Patricia Neal, Buddy Ebsen, Mickey Rooney, Martin Balsam, John McGiver.

Γοητευτική ταινία βασισμένη σε ιστορία του Truman Capote. Για μια επαρχιωτοπούλα που γνωρίζει τους κοσμικούς ρυθμούς της Νέας Υόρκης. Και η υπόκρουση του Henry Mancini και το τραγούδι “Moon river” κέρδισαν Όσκαρ.

Ο συνθέτης δυσκολεύτηκε πολύ για την μελωδία. Τελικά βρήκε τις τρεις πρώτες νότες και πάνω σ’ αυτές άρχισε να «κτίζει» το τραγούδι και μάλιστα στην κλίμακα της Hepburn. Σε μισή ώρα ήταν έτοιμο.

Ο στιχουργός Mercer είχε τις αμφιβολίες του. «Ποιος θα ηχογραφήσει ένα βαλς; Ωραία θα το κάνουμε για την ταινία αλλά μετά δεν έχει μέλλον». Ο Mercer ήθελε να το βαπτίσει “Blue river” αλλά ήδη υπήρχαν τραγούδια μ’ αυτόν τον τίτλο.

Στην πρώτη δοκιμαστική προβολή ένας απ’ τους παραγωγούς ζήτησε να βγάλουν το τραγούδι. Μετά τα δολοφονικά βλέμματα που του έριξαν ο σκηνοθέτης και η Hepburn το τραγούδι έμεινε.

Εάν οι στίχοι έγραψαν ιστορία ήταν κυρίως για το “huckleberry friend” που εμπνεύστηκε ο ιδιοφυής Mercer. Συγκίνησε από την πρώτη στιγμή και τον Mancini και όσους το ακούν πρώτη φορά. Τους παραπέμπει στον Mark Twain και στον Huckleberry Finn.

Στην τελετή των Όσκαρ το “Moon river” ερμήνευσε ο Andy Williams και την επομένη κυκλοφόρησε το άλμπουμ του “Moon river and other movie themes”. Ακόμα και το θέατρο που δημιούργησε στο Branson του Missouri ο Williams το ονόμασε “Moon river”.

Έως τον θάνατο του το 1994 ο Mancini θα παρελάμβανε άλλα δύο Όσκαρ για τραγούδι.

Σε δίσκους το “Moon river” έγινε επιτυχία και από τον Jerry Butler και από τον Henry Mancini.

1962
THE DAYS OF WINE AND ROSES
Μουσική: Henry Mancini. Στίχοι: Johnny Mercer
Ερμηνευτής: χορωδία
από την ταινία “The Days of Wine and Roses” («Μέρες κρασιού και λουλουδιών»)

Σκηνοθεσία: Blake Edwards.
Πρωταγωνιστούν: Jack Lemmon, Lee Remick, Charles Bickford, Jack Klugman, Alan Hewitt, Tom Palmer, Jack Albertson.

Ξεκίνησε ως τηλεοπτικό θεατρικό έργο του J. P. Miller (1919-2001).

O Lemmon νυμφεύεται την Remick και την παρασύρει στον αλκοολισμό.

Η δοκιμαστική προβολή ήταν σοκ για τους παραγωγούς. Πολύς κόσμος εγκατέλειψε τον κινηματογράφο στα πρώτα 45 λεπτά. Όπως αργότερα έμαθαν όλοι περίμεναν άλλη μια κωμωδία από τον Edwards και τον Lemmon. Κανένας δεν τους είπε ότι ήταν δράμα. Τελικά οι κριτικοί επαίνεσαν το φιλμ που ήταν υποψήφιο για πέντε Όσκαρ. Κέρδισε μόνο το Όσκαρ τραγουδιού.

Όπως εξηγεί ο Mancini o τίτλος τους οδήγησε στην μελωδία. Ολοκλήρωσε το θέμα σε μισή ώρα. Ο πολυγραφώτατος και ιδιοφυής Mercer χρειάστηκε μόλις πέντε λεπτά για τους στίχους. Όταν ήταν έτοιμοι ζήτησαν μια άδεια σκηνή, ένα σποτλαϊτ να πέφτει πάνω στο πιάνο και… Ο Lemmon έλεγε αργότερα «Ήταν ο σκηνοθέτης, η Lee Remick κι εγώ, στο πιάνο ο Mancini και δίπλα του ο Mercer που το ερμήνευσε. Ορκίζομαι ότι άρχισα να κλαίω. Ήταν μια από τις συγκλονιστικές στιγμές που είχα στα 35 χρόνια σ’ αυτή την δουλειά.

Το τραγούδι είναι ένας θρήνος για τα χαμένα νιάτα ερμηνευμένο από χορωδία.

Δύο εκτελέσεις είχαν επιτυχία σε δίσκους το 1963: από τον Andy Williams και τον Henry Mancini.

1963
CALL ME IRRESPONSIBLE
Μουσική: James Van Heusen. Στίχοι: Sammy Cahn
Ερμηνευτής: Jackie Gleason
από την ταινία “Papa’s Delicate Condition” («Όταν ο μπαμπάς διασκεδάζει»)

Σκηνοθεσία: George Marshall
Πρωταγωνιστούν: Jackie Gleason, Glynis Johns, Charlie Ruggles, Laurel Goodwin, Charles Lane, Elisha Cook, Juanita Moore, Murray Hamilton.

Άλλα τραγούδια: “Bill Bailey won’t you please come home”

Αυτή είναι η ομολογία ενός ανεύθυνου, αναξιόπιστου, απρόβλεπτου ονειροπόλου. Στην ταινία ο Jackie Gleason επειδή τον εγκατέλειψε η σύζυγος του το τραγουδά στο κρεβάτι του όταν ξυπνά ζαλισμένος. Η ιστορία αφορά τον πατέρα της πρωταγωνίστριας του βωβού κινηματογράφου Corinne Griffith. Ο πατέρας Griffith ήταν επιθεωρητής σιδηροδρόμων και μεγάλος πότης που αγαπούσε την κόρη του τόσο πολύ ώστε όταν του ζητούσε ένα πόνυ π.χ. της αγόραζε ένα ολόκληρο τσίρκο.

Οι δύο τραγουδοποιοί το έγραψαν το 1956 μαζί με άλλα τέσσερα κομμάτια για την μουσική έκδοση του ίδιου σεναρίου με πρωταγωνιστή τον Fred Astaire. Η ταινία δεν γυρίστηκε ποτέ, αλλά επτά χρόνια αργότερα όταν η Paramount αποφάσισε να την γυρίσει με τoν Gleason το μόνο τραγούδι που έμεινε ήταν το “Call me irresponsible”.

Με αντίπαλα τραγούδια το “Charade” και το “More” o Cahn δεν πίστευε ότι θα ήταν τυχερός στην απονομή των Όσκαρ. Άλλωστε την ίδια μέρα βγήκε οριστικό το διαζύγιο του. Το αγαλματίδιο παρέλαβαν ο Van Heusen και η κόρη του Cahn, Laura Cahn.

To “Call me irresponsible” έκαναν μέτρια επιτυχία το 1963 και ο Jack Jones και ο Frank Sinatra.

1964
CHIM CHIM CHEREE
Μουσική - στίχοι: Richard M. Sherman – Robert B. Sherman
Ερμηνευτές: Julie Andrews, Dick Van Dyke, Karen Dotrice, Matthew Garber
από την ταινία “Mary Poppins” («Μαίρη Πόππινς»)

Σκηνοθεσία: Robert Stevenson
Πρωταγωνιστούν: Julie Andrews, Dick Van Dyke, David Tomlinson, Glynis Johns, Ed Wynn, Hermione Baddeley, Karen Dotrice, Matthew Garber, Arthur Treacher, Reginald Owen.

Άλλα τραγούδια: “Feed the birds”, “Fidelity fiduciary bank”, “I love to laugh”, “Jolly holiday”, “Let’s go fly a kite”, “The life I lead”, “The perfect nanny”, “Sister suffragette”, “A spoonful of sugar”, “Stay awake”, “Stop in time”, “Supercalifragilisticexpialidocious”.

Η μελωδία ακούγεται πρώτη φορά όταν ένας ζωγράφος του πεζοδρομίου (Dick Van Dyke), ως άνθρωπος-ορχήστρα, το τραγουδά και χορεύει για μικρά παιδιά σε πάρκο του Λονδίνου. Αργότερα το τραγουδά για να ψυχαγωγήσει τα παιδιά Dotrice και Garber και το ίδιο κάνει η Julie Andrews.

Μολονότι οι στίχοι είναι παιδικοί η μελωδία έχει ποιότητα, ασυνήθιστη για τέτοιου είδους τραγούδια. Ο αρχικός τίτλος της σύνθεσης ήταν “Pavement artist”. Το τραγούδι αναφέρεται σε κάποιον που καθαρίζει καμινάδες.

Η ταινία ήταν υποψήφια για 13 Όσκαρ και απέσπασε πέντε (η Julie Andrews ως καλύτερη ηθοποιός, καλύτερο τραγούδι, καλύτερη υπόκρουση, μοντάζ και οπτικά εφφέ).

Το σενάριο βασίζεται στο βιβλίο (1934) της Pamela Lyndon Travers (1899-1996) για μια «πρακτικά τέλεια» νταντά που προκαλεί ριζικές αλλαγές στην οικογένεια Banks του Λονδίνου γύρω στο 1910.

Σε δίσκους το “Chim chim cheree” έγινε επιτυχία μόνο από τους New Christy Minstrels (1965).

1965
THE SHADOW OF YOUR SMILE
Μουσική: Johnny Mandel. Στίχοι: Paul Francis Webster
Ερμηνευτής: Χορωδία
από την ταινία “The sandpiper” («Πύργος στην άμμο»)

Σκηνοθεσία: Vincente Minnelli
Πρωταγωνιστούν: Elizabeth Taylor, Richard Burton, Eva Marie Saint, Charles Bronson, Robert Webber, Torin Thatcher, Morgan Mason, Tom Drake.

Σε ένα ερωτικό τρίγωνο αναφέρεται το σενάριο. Η Taylor είναι ερωτευμένη με τον Burton που είναι νυμφευμένος με την Saint. Στην πραγματικότητα οι δύο πρωταγωνιστές (Taylor – Burton) είχαν ερωτευτεί δύο χρόνια πριν στο γύρισμα της “Cleopatra”.

Ο συνθέτης Mandel είπε ότι με την μουσική του για την ταινία προσπάθησε να συλλάβει ταους ήχους του σερφ, το μεγαλείο των βουνών και την ομορφιά της γης (Καλιφόρνια).

Την μελωδία “The shadow of your smile” ερμηνεύει μια ανώνυμη χορωδία στους τίτλους του τέλους. Η πιο δημοφιλής εκτέλεση σε δίσκους ήταν από τον Tony Bennett, μολονότι υπήρξαν δεκάδες καλλιτέχνες που την ηχογράφησαν.