ΤΟ ΑΝΕΚΤΙΜΗΤΟ ΔΙΑΜΑΝΤΙ ΤΟΥ ΣΙΝΕΜΑ «Ο ΚΑΘΡΕΦΤΗΣ»

ΤΗ ΔΕΥΤΕΡΑ 24 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΛΕΣΧΗ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ  ΕΡΤ3 

Το κινηματογραφικό γεγονός της Δευτέρας 24 Φεβρουαρίου είναι η προβολή από την κινηματογραφική λέσχη εργαζομένων της ΕΡΤ3 και το ΚΕΜΕΣ του πολύκροτου φιλμ του Αντρέι Ταρκόφσκι, «Ο Καθρέφτης» (Zerkalo, έγχρωμο/ασπρόμαυρο, Σοβιετική Ένωση 1975, διάρκεια 107´), στο σινε ΒΑΚΟΥΡΑ στις 21:00. Το σενάριο είναι των Αλεξάντρ Μισάριν και  Αντρέι Ταρκόφσκι και παίζουν οι Μαργαρίτα Τερέχοβα, Φίλιπ Γιανκόφσκι, Ιγνάτ Ντανίλτσεφ.

Ένας άνδρας που πεθαίνει, θυμάται  περιστατικά της ζωής του, την παιδική του ηλικία, την σχέση με την μητέρα του και τα κορυφαία ιστορικά γεγονότα που συνέβησαν στην Σοβιετική ένωση και τον τραυμάτισαν πολλαπλά. Είναι η πλέον πολύκροτη ταινία από την πρώην Σοβιετική Ένωση, ένας συνδυασμός ελεύθερων οπτικών συνειρμών, ιδεολογικών και ιστορικών αναφορών, ποίησης, αυτοβιογραφίας αλλά και βαθύτατης εσωτερικής πικρίας. Είναι η ελεύθερη συνείδηση που ίπταται και θυμάται. Η γραφή είναι άκρως ποιητική, ο χρόνος καταργείται, οι αυθαίρετοι φαινομενικά συνειρμοί δημιουργούν μια άκρως γοητευτική και επίφοβη ασυνέχεια. Πρόκειται για ένα μεγαλειώδες φιλμ.

Την ταινία θα προλογίσει ο Αλέξης Ν. Δερμεντζόγλου, στο κοινό θα διανεμηθεί έντυπη κριτική του Γιώργου Ευθυμίου, ενώ το προς συζήτηση θέμα μετά το τέλος της προβολής θα είναι: Το σινεμά των ελεύθερων συνειρμών.

Η κριτική που θα διανεμηθεί είναι η ακόλουθη:

«Σταθμός αφετηρίας: τηλεόραση. Η αποθέωση της επιφάνειας της εικόνας. Ύπνωση των αισθήσεων: μεταμορφωτική. Παραφύση. Είμαστε κάτι σημειώσεις από υπογραμμισμένα βιβλία. Είμαστε κάτι ιστοριοθρεμμένοι ειδωλολάτρες. Αφού ακούς, κοιτάς αντί να αισθάνεσαι. Ενστερνίζεσαι αντί να αφουγκράζεσαι ψηλαφιστά. Κοπιάρεις αντί να ενσωματώνεις βιωματικά. Μόνο λατρεύεις τα άθικτα εξογκώματα που καταβροχθίζεις. Είμαστε μονίμως κομπάρσοι, προσκυνητές, στα αδυσώπητα εγκλήματα μιας άπειρης ανθρωπότητας. Σταμάτα να χειροκροτείς. Με μεθά ο χτύπος της ταλάντωσης των παλαμών. Πάψε να χειροκροτείς. Δεν ακούω τα χνώτα σου. Δε γνωρίζω τα χνώτα μου. Με κουρδίζει ο ήχος του χτύπου των χεριών. Χάνω τα χνώτα μου. Χάνω τη μορφή μου. Είμαι ο χειροκροτητής δίχως πρόσωπο. 

Είμαστε καθρέφτες ή καθρεφτίσματα. Ως καθρέφτες παράγουμε εικόνα: όραση σε φωνή ενεργητική. Ως καθρέφτες, ο κόσμος η αντανάκλασή μας. Ως καθρεφτίσματα είμαστε παραγόμενα της εικόνας: όραση σε φωνή παθητική. Τα νεκρά είδωλα στον καθρέφτη του αθάνατου Σύμπαντος. Ως καθρέφτες αντανακλούμε το θάνατο της παραμόρφωσής μας. Θάνατος: Απόσταση αναλλοίωσης, παιδικό όνειρο. Ως καθρεφτίσματα αναπαράγουμε τα νεκρά είδωλά μας μέσα στο αθάνατο σύμπαν, αναπαράγουμε το θάνατο ως την αθανασία.

Τι να πει κανείς για αυτό το αριστούργημα; Ο Ταρκόφσκι ποιεί την πιο αυτοαναφορική του ταινία. Η δομή δεν υπάρχει. Ή μάλλον ενυπάρχει απαλλαγμένη από την αναγκαιότητα μιας σχηματικοποιημένης έκφρασης. Μέσα σ’ έναν ρυθμό απόλυτης αφαίρεσης. Ποίηση. Ό,τι παρακολουθούμε δεν είναι παρά ένα φιλμοποιημένο όνειρο. Μια βουτιά αναμνησιακή. Πρωτίστως ατομική. Αλλά ποια αλήθεια μπορεί να περιχαρακωθεί σε ατομικό επίπεδο; "Mια εικόνα δεν εκφράζει απλώς μια ιδέα του δημιουργού της. Είναι η αντανάκλαση ενός ολόκληρου κόσμου σε μια σταγόνα νερού. Σε μία μόνο σταγόνα…", είχε πει ο Αντρέι. Καθρέφτης: Η αντανάκλαση του κόσμου. 

Πρέπει να σπάσεις τον καθρέφτη σου, να θρυμματίσεις την εικόνα, ώστε να αγγίξεις την ουσία στα άθικτα υπόγεια της αλήθειας. Όπως θρυμματίζει ο Andrei Tarkovsky τη φόρμα του για να αποχρωματιστείς μέσα στη μεταφυσική φωτογραφία που ξεπερνά τις γήινες διαστάσεις, να διαμελιστείς μέσα στο χρονικά απύθμενο σύμπαν του τρισμέγιστου δημιουργού, να φιλήσεις τη λυρική ποίηση του Arseni Tarkovsky, να δεχτείς όλη τη φρίκη της ανθρώπινης φύσης και να διατρηθείς απ’ τις αλλόκοσμες νότες της μουσικής. Και όλα εναρμονίζονται μέσα στα αθάνατα πλάνα-σεκάνς, κινηματογραφικά ευρήματα. Για να υψωθείς πάνω απ’ τη ρηχή επιφάνεια της εικόνας πρέπει να κάψεις τον αχυρώνα στην παλιά αγροικία, τα ντουβάρια να γκρεμίσεις στα σύγχρονα κτίσματα, το σάρκινο κουφάρι σου να γδάρεις... Να αιθεροβαπτιστείς στο άπειρο και στο τίποτα. Μα κυριότερα να αισθανθείς από τα βάθη της ψυχής. Να νιώσεις τον αέρα πάνω από τον αέρα. Και μέσα. Να αισθανθείς, μέχρι ποτάμια να εκραγούν απ’ τα μάτια σου. Να στάξουν τα δάκρυα πάνω στον καθρέφτη της θάλασσας. Χέρι να μην τα σβήσει. Να γίνεις η θάλασσα. Ούτε καθρέφτης, ούτε καθρέφτισμα. Η θάλασσα. Μέσα στην αθάνατη φουρτούνα της ανθρωπότητας. Η Ψυχή μέσα στην αιωνιότητα...»

Ταινίες κοντά στο στιλ του «Καθρέφτη» είναι: «8 ½» του Φεντερίκο Φελίνι, «Πέρυσι στο Μαρίενμπαντ» και «Ο γυρισμός του αγαπημένου» του Αλέν Ρενέ, «Καρκαλού» του Σταύρου Τορνέ,  «Στάλκερ» και «Νοσταλγία» του Αντρέι Ταρκόφσκι.

Την Καθαρά Δευτέρα, 2 Μαρτίου, συνεχίζεται το αφιέρωμα «Περί ηθικής» με την προβολή της αγαπημένης ταινίας του Γούντι Άλεν, «Μυστηριώδεις φόνοι στο Μανχάταν» με τους Γούντι Άλεν και Ντάιαν Κίτον.

Για οποιαδήποτε έγκυρη, έγκαιρη και επικαιροποιημένη πληροφορία σχετικά με τις προβολές της λέσχης, καθώς και αλλά ενδιαφέροντα κινηματογραφικά νέα και σχόλια, μπορείτε να ανατρέχετε στο kemes facebook και στο kemes.wordpress.com