Τα ελαιόδεντρα «αγκαλιάζουν» το χωριό, τον λόφο που βρίσκεται το μοναστήρι του Παντοκράτορα και φτάνουν μέχρι την θάλασσα. Κυκλώνουν το κάστρο του Γαρδικίου και μετρούν από διακόσια έως και πεντακόσια χρόνια ζωής, ενώ κάποια είναι ακόμη μεγαλύτερα. Η εικόνα των ελαιόδεντρων, που αγκαλιάζουν το χωριό του Αγίου Ματθαίου, δεν είναι η τυπική εικόνα ελαιώνα που έχουμε όλοι στο μυαλό μας. Είναι θεόρατα δέντρα και αν δεν τα κοιτάξεις προσεκτικά ίσως να μην καταλάβεις καν ότι πρόκειται για ελιές. Κι όμως είναι και παράγουν ένα από τα καλύτερα ελαιόλαδα στον κόσμο. Αυτό που τα αδέλφια Δαφνή, ο Σπύρος και ο Γιώργος εξελίσσοντας και παραλλάσσοντας την οικογενειακή τους παράδοση, έβαλαν στο μπουκάλι του Governor και ξεκίνησαν να χαράσσουν ένα νέο δρόμο για την ελαιοπαραγωγή στην Κέρκυρα, καλώντας κι άλλους νέους του νησιού να τους ακολουθήσουν. Η ιστορία του Σπύρου και του Γιώργου, θα μπορούσε να αποτελέσει έμπνευση για πολλούς νέους, να τολμήσουν να ασχοληθούν με τον πρωτογενή τομέα και την γη, παραμερίζοντας –με σεβασμό αλλά και κριτική ματιά- την επικρατούσα πρακτική, όσον αφορά την αγροτική παραγωγή στην Ελλάδα τα τελευταία τουλάχιστον σαράντα χρόνια.
Στην άκρη του μικρού χωριού Άγιος Ματθαίος της Κέρκυρας, ο Σπύρος και ο Γιώργος, δεν έχουν στήσει απλώς μια επιτυχημένη επιχείρηση. Έχουν δημιουργήσει ένα ζωντανό παράδειγμα προς μίμηση, όσον αφορά το τι σημαίνει να «σκέφτομαι διαφορετικά και να πράττω αντισυμβατικά» στον χώρο της πρωτογενούς παραγωγής. Το μικρό ελαιοτριβείο τους, θα μπορούσε να αποτελέσει το καλύτερο παράδειγμα που οι νέες γενιές αγροτών θα μπορούν να παρουσιάζουν στις παλιότερες, προκειμένου να τους πείσουν ότι ο μόνος τρόπος επιβίωσης και εξέλιξης δουλεύοντας με την γη, είναι ο τρόπος της παραγωγής ποιοτικών προϊόντων και «προϊόντων πρεσβευτές» όπως χαρακτηριστικά λέει ο Σπύρος Δαφνής.
O Σπύρος και ο Γιώργος, μεγάλωσαν μέσα στις ελιές, αφού η οικογένεια τους ασχολείται με το ελαιόλαδο εδώ και έξι γενιές. Παρόλα αυτά, ο Σπύρος σπούδασε οικονομικά και ο Γιώργος διοίκηση επιχειρήσεων. Κανείς τους πριν από δέκα χρόνια που ξεκίνησαν την περιπέτεια τους με το Governor δεν σκεφτόταν ότι θα συνέχιζαν την οικογενειακή παράδοση και ότι θα ασχολούνταν επαγγελματικά με το ελαιόλαδο. Τελικά, όχι μόνον το έκαναν, αλλά άνοιξαν και νέους δρόμους όσον αφορά τον ρόλο που μπορεί να παίξει το ελαιόλαδο στην υγεία μας, δημιουργώντας το 2012-13 το πρώτο ελαιόλαδο στον κόσμο με αναγραφόμενο ισχυρισμό υγείας λόγω της ασυνήθιστης περιεκτικότητας του σε φαινολικές ουσίες. Ο Σπύρος με τον Γιώργο δεν σταμάτησαν εκεί. Το λάδι τους συνεχίζει να μετέχει σε επιστημονικές έρευνες, σε τρία πανεπιστήμια. Στο τμήμα φαρμακευτικής του πανεπιστημίου Πελοποννήσου, στο Hunter college της Νέας Υόρκη και στο πανεπιστήμιο του Μονρό στην Λουιζιάνα.
Συνάντησα τον Σπύρο και το Γιώργο, δύο φορές τον περασμένο Σεπτέμβριο στο ελαιοτριβείο και στα κτήματα τους. Ακούγοντας τους να μιλάνε γι’ αυτό που κάνουν το μόνο που σκέφτηκα, ήταν “respect”. Για τον λόγο αυτό, δεν τόλμησα να περιορίσω την συνέντευξη με τον Σπύρο Δαφνή, αλλά την έχω συμπεριλάβει ολόκληρη όπως μου την παραχώρησε. Είναι μια συνέντευξη που αξίζει να διαβαστεί από τους νέους που δεν τολμούν να ασχοληθούν με την πρωτογενή παραγωγή, επειδή ο τρόπος που γίνονταν μέχρι τώρα τους οδηγεί σε αδιέξοδα αντί να τους βοηθά να βρουν διεξόδους στα επαγγελματικά προβλήματα της εποχής.
Το ξεκίνημα
«Δεν θα σου πω ότι πάντα ήθελα να κάνω αυτό που κάνω σήμερα» μου είπε ο Σπύρος Δαφνής ξεκινώντας την συνέντευξη μαζί του και συνέχισε: «Δεν θα σου πω ότι αυτό ήταν το όνειρο μου από μικρό παιδί, παρά το ότι το σπίτι μας, βρίσκεται ακριβώς απέναντι από το ελαιοτριβείο. Παρότι όλα τα παιδικά μου ερεθίσματα, είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με τα ελαιόδεντρα και το λάδι. Παρότι όλα τα Σαββατοκύριακα της ζωής μου, τα μοίραζα ανάμεσα στο παιχνίδι με τους φίλους μου και τα κτήματα με τις ελιές. Έπαιζα με τους φίλους μου και ασχολούμουν με την μουσική όπως όλοι σχεδόν οι Κερκυραίοι, όμως μόνον την μια ημέρα του Σαββατοκύριακου. Την άλλη, πήγαινα με την μητέρα μου στα κτήματα και στο ελαιοτριβείο. Αν με ρωτούσες πριν από δώδεκα δεκατρία χρόνια αν θα ήθελα να ασχοληθώ με την ελιά, θα σου έλεγα σίγουρα όχι. Δεν το φανταζόμουν ποτέ. Σπούδασα οικονομικά στο Δημοκρίτειο πανεπιστήμιο ως συνειδητή επιλογή. Μπήκα στο πανεπιστήμιο το 2009. Γύρω στο 2011, στην καρδιά της κρίσης, άρχισα να σκέφτομαι ότι παρά το ότι μου αρέσουν τα οικονομικά, δεν θα μπορούσα να σταδιοδρομήσω, γιατί δεν είχα κανένα από την οικογένεια μου που είναι λογιστής, ενώ δεν θα μπορούσα να δουλέψω και σε κάποια τράπεζα, έτσι όπως είχε γίνει η αγορά. Το 2011 ήταν μια περίοδος γενικής ανησυχίας στην χώρα. Η κρίση κατά την γνώμη μου ξεκίνησε το 2009 άσχετα αν εμφανίστηκε πιο μετά. Με του που εμφανίστηκε, δημιούργησε στον κόσμο πανικό, γιατί μέσα σε λίγο χρονικό διάστημα, έχασε την αγοραστική του δύναμη. Αυτό στους μεγαλύτερους ανθρώπους συνεπάγεται ανησυχία για το μέλλον τους και για το μέλλον των παιδιών τους και για τους νέους ανθρώπους, δυστυχώς μεταφράζεται σε ανεργία. Υπό το πρίσμα αυτό, άρχισα να σκέφτομαι εναλλακτικά όσον αφορά τι θα μπορούσα να κάνω στα τρία με τέσσερα επόμενα χρόνια. Σημαντικό ρόλο σε όλο αυτό που έγινε στην συνέχεια, έπαιξε η οικογένεια μου. Είναι σημαντικό κάποιοι άνθρωποι, να αντιλαμβάνονται την αίσθηση της διαδοχής, ως όχι το τέλος της δικής τους στιγμής, όσο της συνέχειας της από μια άλλη γενιά, η οποία ενδεχομένως να έχει άλλα όνειρα και να έχει οραματιστεί την ζωή της κάπως διαφορετικά. Μπήκαμε λοιπόν στην διαδικασία να σκεφτούμε πως θα μπορούσαμε να δουλέψουμε το ελαιοτριβείο. Να ζήσουμε, αλλά και να δημιουργήσουμε. Πώς να δουλεύουμε σε ένα περιβάλλον που θα μας κάνει χαρούμενους με αυτό που κάνουμε. Το επισημαίνω αυτό, γιατί ακούμε ότι οι νέοι δεν ασχολούνται σήμερα με τον πρωτογενή τομέα. Θυμάμαι από τότε που ήμουν έφηβος, ότι όλοι ήθελα να σπουδάσουν. Να γίνουν γιατροί, δικηγόροι, καθηγητές, μαθηματικοί κλπ. Σπάνια άκουγες νέους να λένε ότι θέλουν να ασχοληθούν με την γη τους. Όλο αυτό στην Ελλάδα, μεταφράζεται σε έναν κλάδο, ο οποίος δυστυχώς αποτελείται από ανθρώπους με χαμηλό μορφωτικό επίπεδο. Αποτελείται από αγρότες, ή parttime αγρότες –όπως συμβαίνει στην Κέρκυρα- και από λίγους παραγωγούς. Σε αντίθεση με άλλες χώρες, που είναι πολύ πιο μπροστά από εμάς. Εξετάζοντας την ανθρωπογεωγραφία του ελαιόλαδου για παράδειγμα, στις χώρες του εξωτερικού, βλέπουμε ότι οι παραγωγοί, είναι υψηλού μορφωτικού επιπέδου. Αυτό σημαίνει ότι είναι πιο δεκτικοί σε νέα πράγματα, σε νέα προγράμματα και ότι μπορούν να παντρέψουν την έρευνα με την παράδοση και την παραγωγή. Σαν συνέπεια όλων αυτών βλέπουμε ότι όλος ο πρωτογενής τομέας του κλάδου μας, του ελαιόλαδου, παραμένει καθηλωμένος και στάσιμος. Βέβαια κάποιος θα μου πει ότι ο κλάδος μας δεν διαφέρει από την γενικότερη εικόνα της Ελλάδας».
Η Κέρκυρα διαθέτει την μοναδική ποικιλία της Λιανοελιάς, και θεωρείται ως ένας από τους μεγαλύτερους σε ηλικία ελαιώνες στον κόσμο.
Από την αιωνόβια ελιά στον τουρισμό
Ο Γιώργος εξηγεί βήμα βήμα, πως ο ίδιος και ο αδελφός του, έφτασαν στο σήμερα. Είναι ασταμάτητος. «Με μπρίζωσες» μου λέει και συνεχίζει, αναλύοντας τα δεδομένα του νησιού του: «Στην Κέρκυρα, παρουσιάζεται το εξής οξύμωρο. Είναι ένας τόπος καταπράσινος, κατάφυτος, με απίστευτη φυσική ομορφιά, με έναν απίστευτο ελαιώνα που έχει τρία βασικά χαρακτηριστικά. Διαθέτει την μοναδική ποικιλία της Λιανοελιάς, έχει 4,5 εκατομμύρια δέντρα και θεωρείται ως ένας από τους μεγαλύτερους σε ηλικία ελαιώνες στον κόσμο, αφού τα περισσότερα δέντρα χρονολογούνται από την εποχή της Ενετοκρατίας, όταν οι Ενετοί άλλοτε επέβαλαν και άλλοτε επιδοτούσαν την μονοκαλλιέργεια της ελιάς. Τα δέντρα μας, είναι διακοσίων έως και πεντακοσίων ετών, ενώ κάποια είναι ακόμη μεγαλύτερα. Για μένα τουλάχιστον, η ελιά είναι ένα ζωντανό σύμβολο. Είναι κομμάτι της παράδοσης, της κουλτούρας, του φυσικού τοπίου και της οικονομίας του τόπου μας. Το δέντρο αυτό, είναι άρρηκτα δεμένο με την καθημερινότητα του Κερκυραίου.
Το χειρότερο ελαιόλαδο στην Ελλάδα
Σήμερα, οι περισσότεροι Κερκυραίοι, ζουν από τον τουρισμό. Ωστόσο, η τουριστική βιομηχανία, αναπτύχθηκε τα τελευταία 50 χρόνια. Πριν από αυτήν, και για αιώνες, το ελαιόλαδο προσέφερε αν όχι το μοναδικό, σίγουρα το μεγαλύτερο εισόδημα για τους Κερκυραίους και η περιουσία τους, ήταν οι ελιές. Θα περίμενε λοιπόν κανείς, ότι σε ένα τόπο με 4,5 εκατομμύρια ελιές και με μακραίωνη παράδοση, ο κόσμος να έχει εξειδικευτεί στην παραγωγή του ελαιόλαδου και να έχει προτάξει την ποιότητα στο προϊόν του. Αντίθετα, η Κέρκυρα φημίζονταν, για το ότι δεν παρήγαγε ελαιόλαδο και όσοι γνώριζαν ότι παρήγαγε, ήξεραν ότι παράγει το χειρότερο στην Ελλάδα. Η Κέρκυρα, ήταν γνωστή ως η χειρότερη ελαιοπαραγωγός περιοχή της Ελλάδας. Μύθος ή πραγματικότητα; Η Κέρκυρα δυστυχώς, παρήγαγε και συνεχίζει να παράγει ένα πολύ κακής ποιότητας ελαιόλαδο. Γιατί συμβαίνει αυτό; Αυτή ήταν μια από τις πρώτες απορίες που μου δημιουργήθηκαν, από όταν ήμουν μικρό παιδί, όπως και το που διακινούνταν το ελαιόλαδο που παραγάγαμε. Εδώ, έχει νόημα και αξία, να δούμε τι πιστεύει ο μέσος Κερκυραίος για το ελαιόλαδο, επειδή εκεί βρίσκεται η ρίζα του προβλήματος. Αν κάποιος ερχόταν στο νησί πριν από δέκα χρόνια και άκουγε μια συζήτηση όσον αφορά το γιατί η Κέρκυρα δεν μπορεί να παράγει εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο, θα άκουγε ότι αυτό έχει να κάνει με την ποικιλία του εδάφους, το κλίμα, την υγρασία, τις πολλές βροχές κλπ. Είχαμε φτάσει να πιστεύουμε, ότι η Λιανολιά δεν παράγει εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο. Τελικά, αυτός ήταν ένας μύθος της εποχής μας, που στήθηκε πάρα πολύ καλά για πάρα πολλά χρόνια, είτε γιατί εξυπηρετούσε κάποιους, είτε γιατί έδινε άλλοθι σε αυτή την κακοδιαχείριση του ελαιώνα.
Λανθασμένοι στόχοι
Όλα ξεκινάνε κατά την γνώμη μου, από τους στόχους που θέτουμε. Αν ο στόχος είναι να παραγάγουμε ένα ελαιόλαδο σε όσο το δυνατόν μεγαλύτερη ποσότητα ώστε να το διαθέσουμε στην χύμα αγορά, τότε όλα λειτουργούσαν σωστά. Αν ο στόχος ήταν να παράγουμε όσο το δυνατόν μεγαλύτερη ποσότητα προκειμένου να πληρωθούμε την επιδότηση, επειδή δεν επιδοτούταν η ποιότητα αλλά η ποσότητα, τότε όλα λειτουργούσαν σωστά. Μοιραία και λόγω του μικρού κλήρου, ο στόχος ήταν για κάθε έναν παραγωγό, να παράγει όσο το δυνατόν περισσότερο λάδι και κανείς δεν είχε επικεντρωθεί στην ποιότητα. Όταν θέτουμε λάθος στόχους, ακόμη και στην ίδια την ζωή μας, οι στόχοι αυτοί μας οδηγούν σε λάθος πρακτικές. Όταν αυτό γίνεται για περισσότερο από δέκα χρόνια, τότε δημιουργείται μια κακή παράδοση. Στην Ελλάδα, χρησιμοποιούμε πολλές φορές τον όρο παράδοση. Όμως η παράδοση είναι ένα στοιχείο που άλλοτε έχει θετικό και άλλοτε αρνητικό πρόσημο. Είναι άλλοτε καλή και άλλοτε κακή η παράδοση. Αυτό είναι και το σημείο κλειδί. Είναι στο χέρι σου τι θα την κάνεις την παράδοση. Άλλοτε την κληρονομείς και την συνεχίζεις και άλλοτε αν δεν σε γεμίζει προσπαθείς να την αλλάξεις και να την φτιάξεις έτσι όπως εσύ την έχεις φανταστεί.
Γυρίζω στην αρχή, εκεί που σου είχα πει ότι δεν είχα φανταστεί πριν από δεκαπέντε περίπου χρόνια ότι θα έκανα αυτό που κάνω σήμερα. Όμως αυτό που κάνω σήμερα, πλέον με γεμίζει. Όταν κάποιος δουλεύει 18 ώρες την ημέρα, είτε είναι τρελός, είτε είναι παθιασμένος με αυτό που κάνει. Είναι λάθος να λέμε ειδικά στους νέους ανθρώπους, να κάνουν αυτό που αγαπάνε. Πρέπει να τους λέμε, να αγαπάνε αυτό που κάνουν. Να φτιάχνουμε αυτό που κάνουμε, έτσι όπως εμείς το φανταζόμασταν. Το πρόβλημα στην Κέρκυρα με το λάδι, δεν ήταν ότι έλειπαν οι μονάδες. Το πρόβλημα ήταν οι πολύ λάθος πρακτικές. Ο περισσότερος κόσμος, στρώνει δίκτυα και περιμένει τις ελιές να πέσουν όσο το δυνατόν πιο αργά, ώστε να παραχθεί μεγαλύτερη ποσότητα. Η ελιά, κρατιόνταν σε σακιά για πολλές μέρες και μετά ελαιοποιούνταν σε χώρους που δουλεύανε με διαφορετικούς παραγωγούς, κάτι που σημαίνει ότι υπάρχει διαφορετική ποιότητα, ποικιλία και φρεσκάδα. Μια σύνθεση που δεν μπορεί να δώσει υψηλά στάνταρτ. Παράλληλα, δουλεύονταν με λάθος τεχνικές, χρησιμοποιώντας υψηλές θερμοκρασίας, πιστεύοντας λανθασμένα ότι αυτή μέθοδος φέρνει περισσότερο ελαιόλαδο.
Η εγκατάλειψη του Κερκυραϊκού ελαιώνα.
Πριν από 18 χρόνια, όταν άλλαξε η ισοτιμία της δραχμής με τη λιρέτα, η τιμή του Κερκυραϊκού ελαιόλαδου έπεσε κατακόρυφα λόγω της χαμηλής του ποιότητας και έμεινε χαμηλά. Παράλληλα, κόπηκαν οι επιδοτήσεις και έτσι ο ελαιώνας στην Κέρκυρα, άρχισε να περνά στην εγκατάλειψη. Κανένας δεν καλλιεργούσε και κανένας δεν παρήγαγε. Αυτή ήταν η πρώτη φάση του προβλήματος. Η δεύτερη ήρθε πριν από δέκα χρόνια, όταν μπήκαμε στην κρίση. Κάποιοι, βρήκαν ευκαιρία να κόψουν τις ελιές για να πουλήσουν την ξυλεία τους. Αυτό, δεν ήταν απλώς ένα πρόβλημα. Ήταν ένα έγκλημα εις βάρος της φύσης και εις βάρος του ελαιώνα που πρέπει να αντιμετωπιστεί ως ένα μνημείο της φύσης. Αυτός είναι ένας ακόμη από τους λόγους που μας έσπρωξε να αρχίσουμε αυτή την προσπάθεια. Βλέπαμε γύρω μας, έναν φυσικό θησαυρό να χάνεται. Είδαμε μια παραγωγική διαδικασία η οποία είχε ημερομηνία λήξης. Η απογοήτευση ήταν διάχυτη λόγω της χαμηλής τιμής και όλο και λιγότεροι άνθρωποι πηγαίνανε στα κτήματα για να παράγουν ελαιόλαδο.
Ο τελευταίος λόγος που μας οδήγησε να ξεκινήσουμε το εγχείρημα μας, ήταν ότι το είδαμε σαν μια πρόκληση. Η δική μου γενιά, είναι η γενιά που ξεκινούσε την δραστηριότητα της μέσα στην κρίση. Ακόμη κι εμείς, αντί να προσπαθήσουμε να βάλουμε και το δικό μας πρόσωπο στον καθρέφτη και να συνειδητοποιήσουμε ότι είμαστε και εμείς μέρος του προβλήματος, συνεχίσαμε να επιρρίπτουμε ευθύνες δεξιά και αριστερά. Οπουδήποτε αλλού, εκτός από τον εαυτό μας. Με τον Γιώργο όμως, αποφασίσαμε να σκεφτούμε διαφορετικά και να πράξουμε αντισυμβατικά. Πιστεύω ότι αυτή την στιγμή στην Ελλάδα, όχι μόνον στον πρωτογενή τομέα, αλλά και σε άλλους τομείς οι άνθρωποι της νέας γενιάς, που ίσως να μην γνωριζόμαστε καν μεταξύ μας, ανήκουμε σε ένα νέο think tank που πίστεψε από την αρχή και συνεχίζει να πιστεύει ότι το ελληνικό πρόβλημα έχει ελληνικές ρίζες. Άρα η λύση του πρέπει να προκύψει από εδώ. Αν θέλουμε να ζήσουμε από το λάδι μας, αν θέλουμε να ζήσουμε από την γη μας, θα πρέπει το Κερκυραϊκό λάδι να παράγεται εδώ, από Κερκυραϊκή ποικιλία και να προωθείται στο εξωτερικό ως Κερκυραϊκό. Το Ελληνικό ελαιόλαδο πρέπει να προωθείται ως Ελληνικό. Να αναδείξουμε ότι η ιστορία και η διαδρομή του πάει πίσω στον χρόνο. Να συνδέσουμε το χθες με το σήμερα και το σήμερα με το αύριο, δείχνοντας πρώτα προς τα έξω την μακραίωνη ιστορία που έχουμε στην παραγωγή ελαιόλαδου αλλά και την προοπτική που θα μας οδηγήσει στο μέλλον με το ελαιόλαδο της επόμενης ημέρας.
Δημιουργία ελαιοκουλτούρας
Εκείνο που λείπει αυτή την στιγμή, είναι το κοινό όραμα. Χρειάζεται σκληρή δουλειά και υπομονή. Πριν από δέκα χρόνια, κανείς δεν πίστευε ότι η Κέρκυρα μπορούσε να παράγει εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο. Τα τελευταία έξι χρόνια, όχι μόνον παράγουμε ένα ελαιόλαδο που έχει αποσπάσει διεθνή βραβεία, αλλά παράγουμε το πρώτο ελαιόλαδο με ισχυρισμό υγείας. Αυτό μας κάνει χαρούμενους και περήφανους γιατί έχουν αλλάξει πλέον οι προοπτικές το Κερκυραϊκού ελαιόλαδου. Πριν από κάποια χρόνια, κανείς δεν μιλούσε για προοπτική. Τώρα όλοι γνωρίζουν ότι μπορούμε. Κανείς δεν μπορεί να φτάσει σε μια στιγμή από το Α στο Ω. Αλλά τουλάχιστον τώρα, φτιάχνουμε ένα δρόμο και είμαστε χαρούμενοι γιατί έχουμε βάλει στον δρόμο αυτόν κι εμείς ένα λιθαράκι. Προσπαθούμε καθημερινά να κομίσουμε μια νέα ελαιοκουλτούρα. Την ελαιοκουλτούρα της γενιάς μας. Να κάνουμε περισσότερους ανθρώπους να ασχοληθούν με την γη και τον πρωτογενή τομέα. Να συνδέσουμε την παράδοση με την τεχνολογική καινοτομία και την τεχνολογική καινοτομία με την επιστημονική έρευνα. Να πάμε όπου μπορούμε. Να πάμε σε όλες τις αγορές του κόσμου με προιόντα πρεσβευτές. Προϊόντα με ταυτότητα και προϊόντα υψηλής ευθύνης. Προϊόν υψηλής ευθύνης, είναι το προϊόν που μπορεί να δείχνει τον δρόμο και να είναι το προϊόν της επόμενης μέρας. Προϊόν με ταυτότητα, είναι αυτό που ο καταναλωτής γνωρίζει ποιος που και πως το παρήγαγε. Η προσπάθεια μας θα είναι άτοπη, αν δεν προσπαθήσουμε να συνδέσουμε το προϊόν με την χώρα και το νησί μας.
Συνάντηση με τον εαυτό του.
Με κάλεσαν από το παλιό μου σχολείο για να μιλήσω σε μια ημερίδα επαγγελματικού προσανατολισμού και εκεί θα έχω περισσότερο άγχος, από οποιαδήποτε ημερίδα και αν έχω μιλήσει. Κι αυτό, επειδή θα βρεθώ απέναντι στον εαυτό μου πριν από δέκα χρόνια. Θα προσπαθήσω να μην φανώ τόσο απόμακρος, γιατί αν το κάνω θα σημαίνει, ότι έχω μεγαλώσει αρκετά και δεν το θέλω. Είμαι συγκινημένος. Είναι πανέμορφο πράγμα. Αν έχει νόημα και αξία αυτό που κάνουμε, είναι γιατί μέσα από αυτή την κατάσταση μπορούμε να επικοινωνήσουμε με τον έξω κόσμο. Δεν θέλω να δώσουμε λάθος εντυπώσεις. Δεν αισθανόμαστε ούτε πετυχημένοι ούτε τίποτε τέτοιο. Είναι πολύ κακό ένας νέος, να χρησιμοποιεί την λέξη επιτυχία. Αισθανόμαστε, ότι βρισκόμαστε σε μια ανηφορική διαδρομή όπου ακόμη δεν έχουμε φτάσει ούτε στην μέση. Έχουμε πολύ δρόμο ακόμη να διανύσουμε, αλλά έχουμε κερδίσει κάτι. Αυτό το κάτι, είναι η εμπειρία. Προσπαθούμε να έχουμε συνεχώς τα μάτια και τα μυαλά μας ανοικτά, γιατί μόνον έτσι θα μπορέσουμε να πάμε παρακάτω. Όσες φορές έτυχε να μας δοθεί ένα βήμα, προσπαθήσαμε να το αξιοποιήσομε, ώστε να μοιραστούμε την εμπειρία που αποκομίσαμε. Σεβόμαστε, το ότι κι εμείς αντλήσαμε πολλά από τους ανθρώπους που έκαναν αυτό που κάνουμε εμείς, πριν από εμάς. Ο ένας βοήθησε τον άλλον. Όλη αυτή η κατάσταση, δημιουργεί μια συνέργεια ανθρώπων που δεν γνωρίζονται μεταξύ τους. Βάζουνε το «εμείς» πάνω από το «εγώ». Αυτό που πρέπει να θέλουμε, είναι πέρα από την προσωπική προκοπή, να ανέβει και ο τόπος συνολικά. Για το καλό των παιδιών και των παιδιών των παιδιών μας. Είναι δικό μας καθήκον να παραδώσουμε κάτι καλύτερο από ότι παραλάβαμε στα παιδιά μας. Να κάνουμε καλύτερη την Ελλάδα και στο εξωτερικό. Στις τέχνες, τα γράμματα, τον πρωτογενή τομέα. Έχουμε ανάγκη να σπρώξουμε εμείς το κάρο έξω από την λάσπη.
Σκέψη εναλλακτική, πράξη αντισυμβατική
Ακόμη κι αν καταφέρουμε να πείσουμε έναν από τους εκατό, να σκεφτεί εναλλακτικά και να πράξει αντισυμβατικά, θα δούμε το αποτέλεσμα αυτής της προσπάθειας σε βάθος χρόνου. Κι εμείς οι ίδιοι, όταν ξεκινούσαμε πριν από δέκα χρόνια, δεν μπορούσαμε να φανταστούμε ότι η επιλογή μας να αλλάξουμε πραγματικά, θα μας οδηγούσε σε τέτοια αποτελέσματα. Να γνωρίσουμε ανθρώπους από όλο τον κόσμο, να μιλήσουμε για επιστήμη, για γαστρονομία, να ανταλλάξουμε απόψεις. Έτσι βλέπουμε την αξία των επιλογών μας. Όσες φορές έχει τύχει να μιλήσουμε, ποτέ δεν έχουμε αναφέρει ότι παράγουμε το καλύτερο λάδι. Και το επισημαίνω αυτό, γιατί αυτό αποτελεί κομμάτι της κουλτούρας και της φιλοσοφίας μας. Λέμε ότι το ελαιόλαδο είναι το εθνικό μας προϊόν όμως αν κοιτάξουμε τα στοιχεία, μόνον το 5% του ελαιόλαδου που διακινείται στον κόσμο είναι ελληνικό. Το ονομάζουμε εθνικό προϊόν μόνον για να το ακούμε εμείς.
Οι τρελοί του χωριού
Πρέπει να μάθουμε να παρακολουθούμε την φύση. Η φύση είναι το μεγαλύτερο σχολείο. Πρέπει να καθόμαστε σαν καλοί μαθητές μπροστά στην φύση και την ελιά. Να την παρατηρούμε και να μαθαίνουμε από αυτή.
Κάνουμε γύρω στα δέκα χρόνια την δουλειά αυτή, όμως μόνον τα τελευταία πέντε είμαστε στην αγορά. Τα τρία πρώτα χρόνια, ταξιδέψαμε, πήραμε μέρος σε σεμινάρια, γυρίσαμε πίσω και εφαρμόσαμε νέες πρακτικές, δοκιμάσαμε νέα μηχανήματα, πειραματιστήκαμε, γίναμε για ένα διάστημα οι «τρελοί του χωριού». Μείναμε ακλόνητοι στην ιδέα μας και τελικά, η μεγαλύτερη επιτυχία, ήταν ότι πείσαμε τον εαυτό μας και έτσι στην πρώτη στραβή δεν το βάλαμε κάτω. Γιατί όπως είναι φυσικό, δεν τα καταφέραμε με την πρώτη. Συνεχίζουμε όμως να προσπαθούμε. Κάθε χρόνος, είναι διαφορετικός. Προσπαθούμε να χαρτογραφήσουμε τον Κερκυραϊκό ελαιώνα και το ελαιόλαδο σε βάθος δεκαετίας με μια βάση δεδομένων που μπορεί να βοηθήσει εμάς αλλά και όποιον άλλον θέλει να ασχοληθεί με το ελαιόλαδο στην περιοχή. Είναι αισιόδοξο ότι υπάρχουν πλέον πολλοί νέοι που επιχειρούν στον τομέα της ελιάς.
Τέρμα οι αρπαχτές στο ελαιόλαδο.
Η αλήθεια είναι ότι είμαστε και λίγο εγωιστές. Θέλουμε το δικό μας προϊόν να διατίθεται στο εξωτερικό και να γεφυρώνει εμάς και τον τόπο μας. Δεν είναι μόνον το οικονομικό μέρος. Είναι και ζήτημα διαμόρφωσης νέας κουλτούρας. Μέχρι τώρα η Ελλάδα, δυστυχώς ήταν ελαιοκομική αποικία τρίτων χωρών. Δουλεύαμε για τρίτες χώρες. Αυτό δεν αξίζει στην ιστορία και την παράδοση της Ελλάδας. Σήμερα, καλούμαστε να αποκαταστήσουμε το χαμένο έδαφος. Φτάνουν πια οι αρπαχτές στο ελαιόλαδο. Δεν μας παίρνει άλλο. Τα τελευταία χρόνια, βλέπουμε πολλούς νέους ανθρώπους να επιχειρούν στον χώρο του ελαιόλαδου, δίχως να είναι τυποποιητές ή ελαιοτριβείς. Έχουμε βέβαια πολλούς αγρότες και λίγους παραγωγούς. Παραγωγός, είναι αυτός που έχει αυτοσεβασμό. Που σέβεται αυτό που παράγει και θέλει να ξέρει ποια θα είναι η διαδρομή της παραγωγής του. Αν και έχουν γίνει σημαντικά βήματα τα τελευταία χρόνια στον τομέα αυτό, έχουμε ακόμη πολύ δρόμο να διανύσουμε. Κάθε φορά που ένα ελληνικό ελαιόλαδο βραβεύεται, είναι ένα παράσημο για ολόκληρη την χώρα και τον κλάδο. Όταν κάποιος συνάδελφος βραβεύεται, νιώθουμε ικανοποίηση και χαρά και προσπαθούμε όλοι να γίνουμε καλύτεροι για να ξεπεράσουμε τις ανταγωνίστριες χώρες που είναι η Ισπανία, η Ιταλία, η Τουρκία, η Κροατία».
«Ονομάσαμε το λάδι μας «κυβερνήτης» προς τιμήν του πρώτου κυβερνήτη της ελεύθερης Ελλάδας, του Ιωάννη Καποδίστρια»
Ο Κυβερνήτης Καποδίστριας
«Ονομάσαμε το λάδι μας «κυβερνήτης» προς τιμήν του πρώτου κυβερνήτη της ελεύθερης Ελλάδας, του Ιωάννη Καποδίστρια» λέει ο Σπύρος και εξηγεί γιατί επιλέχθηκε το όνομα αυτό: «Δεν το κάναμε επειδή ήταν κερκυραίος, αλλά για συμβολικούς λόγους. Σαν κοινωνία, έχουμε ανάγκη από δυνατά σύμβολα και συμβολισμούς . Ο Ιωάννης Καποδίστριας ήταν πρώτος κυβερνήτης της ελεύθερης Ελλάδας, συμβολίζοντας και επικυρώνοντας μια εθνική παλιγγενεσία. Και το δικό μας προϊόν, αποτέλεσε το πρώτο λάδι μονοποικιλιακής Λιανοελιάς Κερκύρας, από μια άγνωστη δηλαδή, αλλά υπεραιωνόβια ποικιλία ελιάς που κανείς ίσως δεν ήξερε ότι υπήρχε. Συμβολίζοντας μια νέα αρχή για την ποικιλία αυτή και το Κερκυραϊκό ελαιόλαδο. Ο Καποδίστριας, ήταν ένας εκσυγχρονιστής για τα ελληνικά δεδομένα και πολύ μπροστά από την εποχή του. Κι εμείς, το 2012-13 αποτελέσαμε το πρώτο ελαιόλαδο στον κόσμο με αναγραφόμενο ισχυρισμό υγείας, λόγω της ασυνήθιστής περιεκτικότητας σε φαινολικές ουσίες, αυτές που γνωρίζει όλος ο κόσμος ως πολυφαινόλες. Εγκαινιάζοντας μια νέα κατηγορία ελαιόλαδου, αλλά δημιουργώντας παράλληλα και έναν νέο τρόπο αντίληψης γι’ αυτό το φυσικό προϊόν. Αλλαγή αντίληψης και από τις δύο πλευρές. Και από την πλευρά των παραγωγών αλλά και από την πλευρά των καταναλωτών.
Ο Ιωάννης Καποδίστριας ήταν ένας πολίτης προς μίμηση. Ήθελε να είναι ένα παράδειγμα προς μίμηση. Όλοι γνωρίζουμε ότι ο ίδιος αρνήθηκε τον μισθό του κυβερνήτη μόλις έφτασε στην Ελλάδα και είδε την εικόνα της χώρας. Είπε ότι όσο η προσωπική του περιουσία του το επιτρέπει, θα ζει από αυτήν και ότι ο ίδιος δεν μπορούσε να δεχθεί χρήματα καλώντας και άλλους να κάνουν το ίδιο. Κι εμείς κάναμε αυτή την προσπάθεια και μοιραζόμαστε την εμπειρία που έχουμε αποκομίσει, προσπαθώντας να δείξουμε στον κόσμο ότι τα δέντρα αυτά αξίζουν πολύ περισσότερο αν μείνουν ζωντανά. Αν είναι ενεργά, και παραγωγικά. Όπως είπα και πριν, πάντα υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις και όταν σεβόμαστε την φύση, η φύση πάντα μας επιστρέφει. Το πρόβλημα του Κερκυραϊκού ελαιώνα, δεν ήταν τα δέντρα. Η φύση δεν σφάλει. Ο άνθρωπος είναι εκείνος που με τις πρακτικές του, οδήγησε την ελαιοποίηση και την ελαιοκαλλιέργεια σε αυτή την κατάσταση. Έτσι όπως ο ίδιος την οδήγησε, έτσι ο ίδιος μπορεί να την αλλάξει.Γι’ αυτούς τους λόγους, επιλέχθηκε το όνομα «κυβερνήτης» με αναφορά στον Ιωάννη Καποδίστρια. Για λόγους καθαρά συμβολικούς».
Οι στόχοι
Οι στόχοι του Governor δεν έχουν κάνουν μόνον με την αγορά ελαιολάδου, όπως εξηγεί ο Σπύρος λέγοντας: «Στο κομμάτι της αγοράς, προσπαθούμε όσο γίνεται περισσότερο να την διευρύνουμε και αυτό με συγκεκριμένες προϋποθέσεις και όρια γιατί η δική μας επιχείρηση είναι μια επιχείρηση παραγωγής ελαιόλαδού και το τονίζω αυτό. Δεν κάνουμε εμπόριο ελαιόλαδού. Δεν είμαστε απλώς brand owners. Παράγουμε το ελαιόλαδο και παράγουμε συμμετέχοντας οι ίδιοι σε όλο το φάσμα της παραγωγική διαδικασίας, προσπαθώντας να δώσουμε συγκεκριμένη ταυτότητα στην παραγωγή μας. Να διασφαλίσουμε κάθε σταγόνα ελαιόλαδού που παράγουμε, αλλά και να δημιουργήσουμε και μια παράδοση μέσα στον χρόνο. Ήδη ο «Κυβερνήτης» θεωρείται τα τελευταία έξι χρόνια σταθερά, ένα από τα υψηλότερα φαινολικά ελαιόλαδα στον κόσμο. Όλο αυτό γίνεται με περιορισμένες ποσότητες, γιατί διαχειριζόμαστε επτά χιλιάδες ελαιόλαδα και προσπαθούμε κάθε χρόνο να μισθώσουμε ακόμη περισσότερα. Αυτός ο ελαιώνας, είναι εγκαταλελειμμένος και προσπαθούμε να του δώσουμε ξανά ζωή. Θα προσπαθήσουμε όσο μπορούμε να διευρύνουμε το κομμάτι της αγοράς, γιατί το έχουμε ανάγκη σαν επιχείρηση και με όρους οικονομικούς αλλά και με όρους διανομής και διασποράς της φήμης του προϊόντος μας.
Medical Food
Πέρα από τους στόχους της αγοράς, υπάρχει και ένας ακόμη στόχος, πολύ πιο σημαντικός. Αφορά την έρευνα. Τα τελευταία τρία χρόνια, λόγω του ασυνήθιστα υψηλού ποσοστού σε φαινολικές ουσίες, ο κυβερνήτης μας, το ελαιόλαδο μας, συμμετέχει σε τρία πειράματα. ένα εξ αυτών, είναι κλινική έρευνα στην Ελλάδα, από το πανεπιστήμιο Πελοποννήσου. Ένα είναι στο Hunter College της Νέας Υόρκης και ένα στο πανεπιστήμιο του Μονρό της Λουϊζιάνα. Η έρευνα του HunterCollege της Νέας Υόρκης αφορά τα καρκινικά κύτταρα και τις ογκοπάθειες. Μια πολύ σοβαρή ασθένεια και συνεχίζουμε και διαθέτουμε το προϊόν μας εκεί για τις συγκεκριμένες έρευνές. Στο πανεπιστήμιο της Λουϊζιάνα συμμετείχαμε για δύο χρόνια, στο πρώτο πείραμα που συνέδεσε το ελαιόλαδο, πλούσιο σε ελαιοκανθάλη, με την νόσο αλτσχάιμερ σε πειραματόζωα. Το συγκεκριμένο πείραμα ολοκληρώθηκε τον Αύγουστο του 2017, πήρε έγκριση και τον Δεκέμβριο του 2017 δημοσιεύτηκε στο έγκριτο ιατρικό περιοδικό «The Journal of Nutritional Biochemistry» όπου είχαμε την πρώτη επίσημη αναφορά σε διεθνή επιστημονική βιβλιογραφία για ελαιόλαδο με τον όρο “medical food”. Δηλαδή «ιατρικό τρόφιμο», σύμφωνα με τον Αμερικανικό οργανισμό FDA. Στην Ελλάδα, ξεκινήσαμε την χρονιά που μας πέρασε και συνεχίζουμε φέτος να συμμετέχουμε στην πρώτη κλινική μελέτη σε ανθρώπους με χρόνια λεμφοβλαστική λευχαιμία.
Οπότε αντιλαμβάνεσαι, ότι η μεγαλύτερη ευθύνη μας, κάθε φορά που βρισκόμαστε στο χωράφι και στο ελαιοτριβείο, είναι ότι γνωρίζουμε ότι το προϊόν αυτή της διαδικασίας, θα χρησιμοποιηθεί για έρευνα και για πειράματα, που αφορούν την υγεία μας. Εκεί δεν χωράνε εμπορικοί λόγοι. Είναι πολύ μεγάλη ευθύνη. Είναι πίστη στο προϊόν, και στην διαχείριση του. Στις ιδιότητες που αυτό μπορεί να έχει για την δική μας υγεία. Οπότε, από εκεί εκπορεύεται η ευθύνη που έχουμε κάθε φορά που ελαιοποιούμε. Και είμαστε περήφανοι, γιατί παρά την περιορισμένη ποσότητα που παράγουμε κάθε χρόνο, έχουμε εξειδικευτεί αποκλειστικά στην παραγωγή υψηλά φαινολικού ελαιόλαδού.
Είμαστε και εμείς περίεργοι, γιατί δεν θα υποκαταστήσουμε ποτέ ούτε την επιστημονική ούτε την ιατρική κοινότητα, όσον αφορά ποιες είναι οι ιδιότητες του ελαιόλαδου μας. Εμείς είμαστε απλά παραγωγοί που προσπαθούμε να συνθέσουμε τα κομμάτια και να πράξουμε υπό τις οδηγίες των επιστημόνων, με στόχο το προϊόν μας να χρησιμοποιηθεί για τις συγκεκριμένες έρευνες. Θεωρώ ότι έχουμε πάρει πολλά θετικά μηνύματα μέχρι στιγμής. Δεν ξέρω αν είναι κοντά ή μακριά η στιγμή που ένας τύπος ελαιόλαδού θα μπορέσει να χαρακτηριστεί ξεκάθαρα ως «ιατρικό τρόφιμο», όμως μέχρι εκείνη την στιγμή μπορούμε να πιστοποιήσουμε στον κόσμο, ότι το ελαιόλαδο είναι ένα φυσικό προϊόν με απίστευτα οφέλη για την υγεία και ότι η σωστή χρήση και κατανάλωση του μόνον ωφέλεια μπορεί να προσφέρει. Όταν μάλιστα χρησιμοποιείται σε πειράματα για τόσο σοβαρές ασθένειες, όπως η λευχαιμία και το Αλτσχάιμερ και παίρνουμε ορισμένα θετικά μηνύματα, γεμίζουμε με χαρά και θέτουμε ως υπέρτατο στόχο, να συνεχίσουμε να συνεργαζόμαστε με την επιστημονική κοινότητα και να δούμε τελικά, μέχρι που φτάνουν τα όρια της υγειοπροστατευτικής ικανότητας και δυνατότητας που έχει το ελαιόλαδο μας.
Cluster νέων παραγωγών
Ο τρίτος και τελευταίος στόχος, είναι η δουλειά που έχουμε κάνει τα τελευταία χρόνια να γυρίσει ανταποδοτικά σε ακόμη περισσότερους παραγωγούς. Θέλουμε σε βάθος χρόνου και μέσω της συμβολαϊκής γεωργίας, να δημιουργήσουμε το πρώτο Cluster νέων παραγωγών. Μια σχολή παραγωγών εδώ στο νησί, με τους οποίος δεν θέλουμε να έχουμε εμπορική δοσοληψία. Θέλουμε να συνεργαστούμε στο κομμάτι της εκπαίδευσης, να ακολουθούμε από κοινού τις ίδιες πρακτικές καλλιέργειας, συγκομιδής και άλεσης, στις δικές μας εγκαταστάσεις, προκειμένου να αυξήσουμε την ποσότητα, κρατώντας την ποιότητα στα ίδια υψηλά επίπεδα και όλο αυτό να μπορέσει να αλλάξει συνολικά την εικόνα που υπάρχει ακόμη και τώρα για το νησί. Όλο αυτό, θα μπορέσει να ανταμείψει τους ανθρώπους που πραγματικά κοπιάζουν γι’ αυτό το προϊόν και γιατί όχι, να αποτελέσει μια διέξοδο για ανθρώπους που έρχονται αντιμέτωποι με την ανεργία και με όλα τα άλλα προβλήματα που προκύπτουν από αυτή».ΑΝΤΩΝΗΣ ΡΕΠΑΝΑΣ
No comments:
Post a Comment