Για ποιο λόγο τσικνίζουμε σήμερα; Ποια είναι τα έθιμα ανά την Ελλάδα; 

Φωτιά, κυριολεκτικά, θα πάρουν σήμερα οι ψησταριές, καθώς γιορτάζεται η Τσικνοπέμπτη, σηματοδοτώντας την απαρχή των εκδηλώσεων για την Αποκριά, αφού, την επόμενη εβδομάδα, ακολουθούν το Καρναβάλι και η Καθαρά Δευτέρα, αλλά και τη νηστεία ενόψει του Πάσχα, την Μεγάλη Τεασσαρακοστή!

Γιατί τσικνίζουμε

Η Τσικνοπέμπτη «πέφτει» πάντα 11 ημέρες πριν την Καθαρά ∆ευτέρα, την Πέμπτη της δεύτερης εβδομάδας της Αποκριάς, γνωστή και ως Κρεατινή.

Το έθιμο χάνεται στα βάθη των αιώνων, χωρίς να γνωρίζουμε την προέλευσή του. Εικάζεται, όμως, ότι προέρχεται από τις βακχικές γιορτές των αρχαίων Ελλήνων και Ρωμαίων, που επιβίωσαν του Χριστιανισμού. Για την ορθόδοξη παράδοση, οι νηστείες της Τετάρτης και της Παρασκευής είναι σημαντικές, οπότε η Πέμπτη θεωρούνταν η καταλληλότερη μέρα για κραιπάλες.

Η ονομασία προήλθε καθώς αυτή την Πέμπτη, σε πολλά μέρη της Ελλάδας, έλιωναν το λίπος από τα χοιρινά, ενώ παρέες συγκεντρώνονταν στα σπίτια για να ψήσουν κρέας, να το τσικνίσουν δηλαδή. Η διάχυτη μυρωδιά της τσίκνας σε όσα σπίτια είχαν την οικονομική δυνατότητα να αγοράσουν κρέας, οδήγησε στο να ονομαστεί Τσικνο-Πέμπτη.

Η… τσίκνα στην Ευρώπη

Παρόμοιες γιορτές έχουν και άλλες ευρωπαϊκές χώρες.

Οι Γάλλοι γιορτάζουν την Mardi Gras (Λιπαρή Τρίτη), ημέρα κατά την οποία, παραδοσιακά, τρώνε κρέπες συνοδεία λιπαρών -εξ’ ου και το όνομα- αποχαιρετώντας ό,τι δεν πρέπει να καταναλώσουν την περίοδο της νηστείας. Βέβαια, η εν λόγω ημέρα «πέφτει» στη δική μας Καθαρά Δευτέρα, ενώ τελευταία γιορτάζεται και γαλλόφωνες περιοχές όπως η Νέα Ορλεάνη.

Στη Γερμανία υπάρχει το Weiberfastnacht, το λεγόμενο καρναβάλι των γυναικών ή κόψιμο της γραβάτας. Σύμφωνα με τα έθιμα της χώρας, οι άνδρες, ανεξαρτήτως θέσεως και αξιώματος, που φορούν γραβάτα, πρέπει να υποταχθούν στην εξουσία των γυναικών, οι οποίες αναλαμβάνουν να την ψαλιδίσουν.

Τέλος, στην Ισπανία έχουν την Jueves Lardero (Μεγάλη Πέμπτη), όπου το ρίχνουν έξω κυρίως με καυτερά λουκάνικα, ενώ ανάλογα έθιμα συναντάμε και σε άλλα κράτη με χριστιανικούς πληθυσμούς, όπως η Πολωνία και η Ουγγαρία.

Το… κουτσομπολιό, το μακαρόνι και οι μασκαράδες

Στην παλαιά πόλη της Κέρκυρας τελούνται τα Κορφιάτικα Πετεγολέτσια ή αλλιώς Κουτσομπολιά ή Πέτε Γόλια. Η πετεγολέτσα, το πετεγουλιό όπως το λένε οι Κερκυραίοι, δεν είναι άλλο από το γνωστότατο κουτσομπολιό. Η πετεγολέτσα πραγματοποιείται το βράδυ της Τσικνοπέμπτης, στην Πιάτσα κοντά στην τοποθεσία Κουκουνάρα, της πόλης της Κέρκυρας.

Στην Πάτρα έχουμε το έθιμο της Κουλουρούς. Η Γιαννούλα η Κουλουρού πιστεύει λανθασμένα πως ο Ναύαρχος Ουίλσον είναι τρελά ερωτευμένος μαζί της και πως έρχεται να την παντρευτεί. Γι’ αυτό ντύνεται νύφη και με τη συνοδεία των Πατρινών πηγαίνει να προϋπαντήσει τον καλό της στο λιμάνι. Γύρω της οι Πατρινοί διασκεδάζουν με τα καμώματά της.

Στις Σέρρες ανάβονται μεγάλες φωτιές στις αλάνες, στις οποίες αφού ψήσουν το κρέας, πηδούν από πάνω τους. Στο τέλος κάποιος από την παρέα με χιούμορ αναλαμβάνει τα «προξενιά», ανακατεύοντας ταυτόχρονα τα κάρβουνα με ένα ξύλο.

Στην Κομοτηνή καψαλίζουν την κότα που θα φαγωθεί την επόμενη Κυριακή (της Απόκρεω). Αυτήν την ημέρα τα αρραβωνιασμένα ζευγάρια ανταλλάσσουν δώρα φαγώσιμα. Ο αρραβωνιαστικός στέλνει στην αρραβωνιαστικιά του μια κότα, τον κούρκο, και εκείνη στέλνει μπακλαβά και μια κότα γεμιστή.

Στο Ηράκλειο της Κρήτης, μικροί και μεγάλοι κυκλοφορούν μεταμφιεσμένοι στους δρόμους και στις πλατείες της πόλης, τραγουδώντας και χορεύοντας.

Στην Ιο, το βράδυ της Τσικνοπέμπτης, μασκαράδες ζωσμένοι με κουδούνια προβάτων διασχίζουν τη Χώρα και επισκέπτονται σπίτια και καταστήματα, ενώ στον Πόρο, η παράδοση επιβάλλει στους νέους να κλέψουν ένα… μακαρόνι, το οποίο θα βάλουν κάτω από το μαξιλάρι τους για να δουν ποια θα παντρευτούν.

Το ίδιο έθιμο ισχύει και την Ήπειρο, αλλά οι νέοι βάζουν στο μαξιλάρι κορδέλες από το παραδοσιακό γαϊτανάκι, οι οποίες κόβονται στον τελευταίο (απογευματινό) χορό την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς, ενώ στη Νάουσα όλοι μαζεύονται στην πλατεία Καρατάσου, με πρωταγωνιστές τους Γενίτσαρους και τις Μπούλες.