ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΔΙΑΠΛΟΚΕΣ, ΡΕΑΛΙΣΤΙΚΗ ΑΦΗΓΗΣΗ ΚΑΙ ΑΜΦΙΣΗΜΙΑ ΝΟΗΜΑΤΩΝ ΣΤΟ ΑΡΙΣΤΟΥΡΓΗΜΑΤΙΚΟ «ΤΖΟΥΛΙΑΝΟ, Ο ΑΡΧΙΛΗΣΤΗΣ»

 ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΛΕΣΧΗ ΤΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΤΗΣ ΕΡΤ-3

Η Κινηματογραφική Λέσχη των εργαζομένων της ΕΡΤ-3, στα πλαίσια του αφιερώματός της Ευρωπαϊκό Πολιτικό Σινεμά, παρουσιάζει τη Δευτέρα 11 Απριλίου στις 21:00 στην αίθουσα ΒΑΚΟΥΡΑ 2 (Ιωάννου Μιχαήλ 8, τηλ. 2310233665) το αριστουργηματικό πολιτικό δράμα του Φραντσέσκο Ρόζι Τζουλιάνο, ο Αρχιληστής (Ιταλία, 1962, ασπρόμαυρη, 121'). Παίζουν: Φρανκ Βολφ, Σάλβο Ραντόνε, Πιέτρο Καμαράτα, Φρεντερίκο Ζάρντι.

Η συνδιοργάνωση και καλλιτεχνική επιμέλεια γίνονται από το ΚΕΜΕΣ. Θα προλογίσει ο Αλέξης Ν. Δερμεντζόγλου, ενώ στους θεατές θα διανεμηθεί έντυπη ανάλυση του Νίνου Φένεκ Μικελίδη. Στο τέλος της προβολής θα ακολουθήσει μακρά συζήτηση με το κοινό.

Το προς συζήτηση θέμα στο λαϊκό πανεπιστήμιο για τον κινηματογράφο θα είναι: Η χρησιμοποίηση παρακοινωνικών μορφωμάτων στην πολιτική ζωή.

Η συνταρακτική αναψηλάφηση των γεγονότων που οδήγησαν στο θάνατο ενός θρυλικού μαφιόζου στη μεταπολεμική Σικελία.

Η ανάλυση που θα διανεμηθεί είναι η ακόλουθη:

«Από τα καλύτερα δείγματα ενός πολιτικού κινηματογράφου που είχε ανθίσει ιδιαίτερα στην Ιταλία στις δεκαετίες του '60 και '70, σκηνοθετημένη από ένα δημιουργό που θεωρείται ο καλύτερος εκπρόσωπος του είδους, η ταινία "Τζουλιάνο ο αρχιληστής" του Φραντσέσκο Ρόζι συνδυάζει με τρόπο υποδειγματικό την πολιτική έρευνα με την γκανγκστερική περιπέτεια. 

Η ταινία αρχίζει τον Ιούλιο του 1950, με το γεμάτο σφαίρες πτώμα του Σαλβατόρε Τζουλιάνο τοποθετημένο στη μέση μιας αυλής και τις γυναίκες (μαζί και τη μητέρα του) γύρω του να τον μοιρολογούν. Η ζωή του "πιο αγαπημένου" μαφιόζου της Σικελίας, που όπως λέγεται έκλεβε τους πλούσιους για να δίνει στους φτωχούς, μας παρουσιάζεται μέσα από διάφορα φλας-μπακ. Ο Τζουλιάνο είναι ένας γκάνγκστερ που, στα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια στη Σικελία, χρησιμοποιεί τους άντρες του αρχικά στο αντάρτικο και στη συνέχεια σε διάφορες συγκρούσεις με τις τοπικές αρχές ενώ κάποια στιγμή χρησιμοποιείται από "άγνωστα" στοιχεία για να αιματοκυλήσει μια ειρηνική κομμουνιστική συγκέντρωση αγροτών, επεμβαίνοντας έτσι στο πολιτικό γίγνεσθαι του νησιού. Απογοητευμένοι, ορισμένοι από τους άντρες του θα τον εγκαταλείψουν, μαζί και ο υπαρχηγός του, Γκασπάρε Πισιότα, που όμως  συλλαμβάνεται και φυλακίζεται. Όταν ο Πισιότα απειλεί να κάνει αποκαλύψεις, δηλητηριάζεται στο κελί του από τη μαφία ενώ ο Τζουλιάνο σκοτώνεται από "άγνωστους" δολοφόνους. 

Ο Ρόζι χρησιμοποιεί την αληθινή αυτή ιστορία για να κάνει μια διεξοδική και σε βάθος έρευνα πάνω στην ιστορική, πολιτική, οικονομική και κοινωνική ιστορία της Σικελίας στις δεκαετίες του '40 και '50, συνδυάζοντας με ξεχωριστή μαεστρία επαγγελματίες με ερασιτέχνες ηθοποιούς, φτιάχνοντας τελικά μια ταινία-στοχασμό πάνω στην εξουσία και τις (συχνά τρομακτικές) μεθόδους της αλλά και τον τρόπο που αυτή μανιπουλάρει το άτομο για δικά της συμφέροντα. Για την εποχή της η ταινία του ήταν ένα μεγάλο τόλμημα μια και ο σκηνοθέτης κατάφερε να τη γυρίσει στην καρδιά της μαφίας, αντιμετωπίζοντας συχνά  απειλές και εκφοβισμούς. 

Στην αποσπασματική αυτή αφήγησή του, ο Ρόζι κληρονόμος των καλύτερων στοιχείων του νεορεαλισμού (ιδιαίτερα εκείνων του Λουκίνο Βισκόντι και του Ρομπέρτο Ροσελίνι), με μια όμως αποστασιοποίηση που φέρνει στο νου το έργο του Μπρεχτ, ακολουθεί δυο βασικούς άξονες: εκείνο της δίκης των μαφιόζων, συνεργατών του Τζουλιάνο, αποκαλύπτοντάς μας τις υποχωρήσεις και τους συμβιβασμούς της πολιτικής και εκτελεστικής εξουσίας κι εκείνο με επίκεντρο το πτώμα του Τζουλιάνο, με την κηδεία του και τα φλας-μπακ γύρω από τη δράση του,  χρησιμοποιώντας την κάμερα με τρόπο ιδιοφυή, τεμαχίζοντας τις σκηνές, ακολουθώντας ένα στιλ ελλειπτικό, ανατέμνοντας καταστάσεις και πρόσωπα, προσπαθώντας να ρίξει φως στη δολοφονία του Τζουλιάνο, καθώς και στον (άκρως επικίνδυνο) ρόλο των οικονομικών και άλλων δυνάμεων αλλά κι εκείνο των διαφόρων προσώπων που οδήγησαν στην εξόντωση του μαφιόζου: εκείνο του υπαρχηγού του, Πισιότα, και της δημιουργίας του φαινομένου του Τζουλιάνο (αινιγματικού προσώπου βουτηγμένου ως το τέλος στο μυστήριο), μαζί και τις σχέσεις του με τις τοπικές αρχές και τη δικαιοσύνη αλλά και τον ξένο παράγοντα και, πάνω απ' όλα, τον καταστροφικό ρόλο της μαφίας στη σύγχρονη Σικελία - το τελευταίο αυτό, στοιχείο που θ' απασχολήσει τον Ρόζι και στις άλλες, κατοπινές ταινίες του, είτε αυτές αναφέρονται στη σύγχρονη Ιταλία είτε σε άλλες μεσογειακές χώρες. Μια επικών διαστάσεων ταινία, δοσμένη με τρόπο ημι-ντοκιμαντεριστικό,  εικαστικά συναρπαστική, γυρισμένη σε μαυρόασπρο φιλμ (η έξοχη, φωτεινή φωτογραφία είναι του Τζάνι Ντι Βενάντζο) δοσμένη με εξαιρετική γλαφυρότητα, που ταυτόχρονα προβληματίζει και βάζει σε σκέψη το θεατή.»

ΔΕΚΑ ΛΟΓΟΙ ΓΙΑ ΝΑ ΜΗΝ ΧΑΣΕΤΕ ΤΟ «ΤΖΟΥΛΙΑΝΟ, Ο ΑΡΧΙΛΗΣΤΗΣ»

Εξάλλου, 10 λόγοι για να μην χάσετε το Τζουλιάνο, ο Αρχιληστής είναι:

Για το συνδυασμό πολιτικής ταινίας και αστυνομικής περιπέτειας.

Για την εκπληκτική ανατομία της μεταπολεμικής ιταλικής ιστορίας.

Για την αμφιλεγόμενη ηθική υπόσταση του κεντρικού ήρωα.

Για την αμφισημία με την οποία ο Φρανκ Βολφ υποδύεται το ρόλο του.

Για την εναλλαγή μυθοπλασίας και ντοκιμαντερίστικου στυλ.

Για τη σκηνή της δίκης, όπου η αλήθεια αποδεικνύεται άπιαστη παρά τις προσπάθειες των δικαστών.

Για τη μουσική του Πιέρο Πικιόνι, που βρίσκεται σε αρμονία με την ένταση της κινηματογράφησης.

Για το σχόλιο πάνω στη αντιπαράθεση της κεντρικής εξουσίας με τους διάφορους κατά τόπους ανταγωνιστές της.

Για την παραδοχή ότι ο γκανγκστερισμός χρησιμοποιείται κατά το δοκούν από την εξουσία, πάρα τους φραστικούς αφορισμούς.

Για το ότι ο Ρόζι αφήνει τα τελικά συμπεράσματα για τον θεατή.

Υ.Γ. Την επόμενη Δευτέρα 18 Aπριλίου η Κινηματογραφική Λέσχη των εργαζομένων της ΕΡΤ-3 παρουσιάζει στα πλαίσια του ίδιου αφιερώματος το παραγνωρισμένο πολιτικό δράμα του Νταμιάνο Νταμιάνι Η εξομολόγηση ενός αστυνομικού (1971