ΠΕΘΑΝΕ Ο ΣΚΗΝΟΘΕΤΗΣ ΝΙΚΟΣ ΠΑΠΑΤΑΚΗΣ

Eνας από τους πιο σημαντικούς Ελληνες σκηνοθέτες της Διασποράς, ο Νίκος Παπατάκης, «έφυγε» από τη ζωή πλήρης ημερών, στα 92 του χρόνια, το βράδυ της 17ης Δεκεμβρίου ενώ βρισκόταν στο σπίτι του στο Παρίσι. Γαλουχημένος στη Γαλλία, όπου και πρωτοστάτησε στους κύκλους των Αριστερών διανοούμενων της εποχής, ήταν όλη του τη ζωή ένας μετανάστης χωρίς πραγματικές ρίζες, ένας άνθρωπος ελεύθερος, που συγκινούνταν από το νέο, το πρωτοποριακό. Γι’ αυτό και ασχολήθηκε με τη σκηνοθεσία, όχι επισταμένα αλλά όποτε τροφοδοτούσαν το πάθος του για καλλιτεχνική έκφραση οι συγκυρίες.

Ετσι προέκυψε η «Αβυσσος» το 1963, η πρώτη του ταινία, εμπνευσμένη από τις «Δούλες» του Ζαν Ζενέ, μια παραβολή πάνω στον πόλεμο της Αλγερίας που κανένας άλλος νέος σκηνοθέτης ή διανοούμενος της εποχής δεν ήθελε να αγγίξει.

Γιος πατέρα Μακεδόνα και μητέρας από την Αιθιοπία, ο Νίκος Παπατάκης γεννήθηκε το 1918 στην Αντίς Αμπέμπα. Αφού πολέμησε με τον αιθιοπικό στρατό εναντίον των Ιταλών φασιστών, έφυγε για να ζήσει στη Βηρυτό και τελικά στο Παρίσι, όπου γνώρισε τον Ζαν Ζενέ. Από το 1947 έως το 1954 διηύθυνε με την τότε σύζυγό του ηθοποιό Ανούκ Εμέ το καμπαρέ «La rose rouge», όπου πολλοί γνωστοί λογοτέχνες παρουσίαζαν κείμενά τους (Ζακ Πρεβέρ, Ζαν Κοκτό κ.ά.). Το 1950 χρηματοδότησε τη μοναδική ταινία του Ζαν Ζενέ «En shang d’ amour» και το 1957 εξαιτίας της πολιτικής του δράσης ενάντια στον πόλεμο της Αλγερίας αναγκάστηκε να φύγει για την Αμερική. Εκεί δύο χρόνια αργότερα, το 1959, γίνεται παραγωγός του Τζον Κασσαβέτη στην πρώτη του ταινία «Σκιές», καθώς αυτό που τον ενδιέφερε πάνω από όλα ήταν να ανακαλύπτει νέα ταλέντα και να ενθαρρύνει τη δουλειά τους.

Η επιστροφή του στην Ευρώπη σημαδεύτηκε από τη γνωριμία του με την Ελλάδα. Εδώ συνάντησε τη δεύτερη σύζυγό του, την ηθοποιό Ολγα Καρλάτου. Ο ίδιος σκηνοθέτησε συνολικά πέντε ταινίες: την «Αβυσσο» (1962), με πρωταγωνιστές τους Φρανσίν Μπερζέ και Πασκάλ ντε Μποϊσόν. Τους «Βοσκούς» (1967), που με τους Ολγα Καρλάτου και Λάμπρο Τσάγκα ήταν μια ταινία-προάγγελος του νέου ελληνικού σινεμά (μεταξύ άλλων, επιλέχτηκε και προβλήθηκε ως μία από τις 50 αντιπροσωπευτικότερες ελληνικές ταινίες της ρετροσπεκτίβας του ΜΟΜΑ της Νέας Υόρκης το 1993 «Σινεμυθολογία»). Το «Gloria Mundi» (1975), τη «Φωτογραφία» (βραβείο σεναρίου στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης το 1986, καθώς και βραβείο καλύτερης ταινίας από την ΠΕΚΚ) και τον «Ισορροπιστή» (1991) με τους Μισέλ Πικολί και Λίλα Ντάντι.