Γιουσέφ Λατίφ 
1920 – 2013

Σπουδαίος αμερικανός τζαζίστας, γνωστός για την ευφάνταστη μίξη της τζαζ με την ανατολίτικη μουσική. Έπαιζε πλήθος πνευστών και διακρινόταν για την υψηλή μόρφωση και πνευματικότητά του. Ο χαρακτηρισμός «φιλόσοφος του αυτοσχεδιασμού», που του αποδιδόταν, δεν ήταν σχήμα λόγου.

Ο Γουίλιαμ Εμάνουελ Χάντλστον, όπως ήταν το πρώτο του όνομα, γεννήθηκε στις 9 Οκτωβρίου του 1920 στην Τσατανούγκα του Τενεσί. Μετά από πολλές μετακινήσεις, η οικογένειά του εγκαταστάθηκε το 1925 στο Ντιτρόιτ, όπου ο πατέρας του άλλαξε το οικογενειακό επίθετο σε Έβανς.

Από τα εφηβικά του χρόνια ήρθε σε επαφή με σημαντικούς μουσικούς της πόλης, όπως τον βιμπραφωνίστα Μιλτ Τζάκσον, τον ντράμερ Έλβιν Τζόουνς και τον κιθαρίστα Κένι Μπαρέλ, από τους οποίους έμαθε τα μυστικά της τζαζ. Με την αποφοίτησή του από το γυμνάσιο το 1938 ήταν πλέον ένας ολοκληρωμένος σαξοφωνίστας και ξεκίνησε αμέσως να δουλεύει επαγγελματικά σε ορχήστρες σουίνγκ.

Το 1949 ήρθε η πρώτη μεγάλη στιγμή της καριέρας του, όταν τον προσκάλεσε ο μέγας Ντίζι Γκιλέσπι να ενταχθεί στο συγκρότημά του για μια μεγάλη περιοδεία. Το 1950 επέστρεψε στο Ντιτρόιτ και άρχισε σπουδές σύνθεσης και φλάουτου. Την εποχή εκείνη μεταστράφηκε στο Ισλάμ και άλλαξε το όνομά του σε Γιουσέφ Λατίφ (Yusef Lateef), το οποίο στα αραβικά σημαίνει Ιωσήφ Ευγενικός και με αυτό το όνομα έγινε γνωστός στον κόσμο της τζαζ. Εντάχθηκε στην ισλαμική σέχτα «Αχμαντίγια» του ινδού μύστη Μιρζά Γκουλάμ Αχμάντ (1835-1908) προσπάθησε να συνθέσει όλες τις θρησκείες του κόσμου υπό το Ισλάμ.

Το 1957 πραγματοποίησε τις πρώτες του ηχογραφήσεις για τη δισκογραφική εταιρεία Savoy και το 1961 προσέλκυσε το ενδιαφέρον των φίλων της τζαζ με τους δίσκους «Into Something» και «Eastern Sounds» για τη χρήση εξωτικών οργάνων, όπως τα ραχάμπ, κότο, σανάι, αργκούλ, κινέζικο φλάουτο, αλλά και του «κλασσικού» όμποε, που σπάνια ακούγεται σε τζαζ σχήματα. Την ίδια εποχή συμμετείχε ως σαξοφωνίστας στο συγκρότημα του Κάνονμπολ Άντερλι.

Στα τέλη της δεκαετίας του '60 ο Λατίφ ενσωμάτωσε στη μουσική του στοιχεία  από τη σόουλ και την γκόσπελ. Τότε ήταν που δήλωνε ότι οι όροι τζαζ και τζαζ μουσικός δεν του λένε τίποτα και το απέδειξε αργότερα όταν πειραματίστηκε με τη new age μουσική. Μάλιστα, το 1987 το άλμπουμ του «Yusef Lateef's Little Symphony» τιμήθηκε με Γκράμι για το καλύτερο άλμπουμ new age μουσικής. Όμως, ο πυρήνας της μουσικής του παρέμεινε η τζαζ, όπως παραδέχθηκε και ο ίδιος σε μία συνέντευξή του εκείνη την εποχή. «Η μουσική μου είναι η τζαζ» είπε.

Το 1992 ίδρυσε τη δική του δισκογραφική εταιρεία με την ονομασία YAL, στην οποία ηχογραφούσε μέχρι το τέλος της ζωής του. Τον επόμενο χρόνο συνέθεσε ένα φιλόδοξο έργο με τίτλο «The African American Epic Suite» για συμφωνική ορχήστρα και τζαζ κουαρτέτο, κατόπιν παραγγελίας της Ορχήστρας της Ραδιοφωνίας της Δυτικής Γερμανίας (WDR Orchestra). Το έργο αναφέρεται στην εποχή της δουλείας και τον αγώνα των αφροαμερικανών να αποκτήσουν πολιτικά δικαιώματα.

Συνέχισε να δίνει συναυλίες μέχρι τα βαθιά του γεράματα. Στις 29 Νοεμβρίου του 2007 εμφανίσθηκε για πρώτη φορά στη χώρα μας, σε μία συναυλία που έδωσε στο Παλλάς, μαζί με τους γάλλους τζαζίστες αδελφούς Μπελμοντό και αποτέλεσε μία μουσική μυσταγωγία για τους τυχερούς θεατές που την παρακολούθησαν.

Ο Γιουσέφ Λατίφ με μάστερ στη μουσική και διδακτορικό στην εκπαίδευση δίδαξε από τη βαθμίδα του καθηγητή σε κολέγια και πανεπιστήμια των ΗΠΑ και της Νιγηρίας. Στον κύκλο των μαθημάτων του περίοπτη θέση κατέχει η «Αυτοφυσιοψυχική Μουσική» (Autophysiopsychic Music), ένας δικός του όρος που σημαίνει τη μουσική που πηγάζει από τον φυσικό, νοητικό και πνευματικό εαυτό κάποιου. Την εξηγεί αναλυτικά στο βιβλίο του «Method To Perform Autophysiopsychic Music» και επισημαίνει ότι ο σκοπός κάθε μουσικού θα πρέπει να είναι ο συνδυασμός της θεωρητικής και της βιωματικής γνώσης.

Ο Γιουσέφ Λατίφ πέθανε στις 23 Δεκεμβρίου του 2013, σε ηλικία 93 ετών. Τα τελευταία χρόνια υπέφερε από καρκίνο του προστάτη.