ΥΠΑΡΞΙΑΚΕΣ ΑΓΩΝΙΕΣ ΚΑΙ ΔΙΠΛΗ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ

ΣΤΗ «ΜΕΓΑΛΗ ΝΥΧΤΑ ΤΩΝ ΚΑΤΑΣΚΟΠΩΝ»

ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΑΙΝΙΟΘΗΚΗ ΤΗΣ ΕΡΤ-3

Μια σπάνια ταινία προβάλλει η ταινιοθήκη της ΕΡΤ-3 τη Δευτέρα 8 Δεκεμβρίου  στις 21:00 στον Αλέξανδρο με ελεύθερη πάντα είσοδο στο μεγάλο αφιέρωμά της Αυτός ήταν ο ψυχρός πόλεμος, στην υποενότητα Κατασκοπευτική λογοτεχνία και κινηματογράφος.

Παρουσιάζει την τελευταία δημιουργία του κορυφαίου Αμερικανού δημιουργού Άντονι Μαν  Η μεγάλη νύχτα των κατασκόπων (A dandy in aspic, έγχρωμο, Ηνωμένο Βασίλειο, 1968, διάρκειας102΄). Παίζουν Λόρενς Χάρβεϊ, Μία Φάροου, Τομ Κάρντεϊ. Το σενάριο είναι από μυθιστόρημα του Ντέρεκ Μάρλοου.

Κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων πέθανε ο Μαν και το φιλμ ολοκλήρωσε ο Λόρενς Χάρβεϊ.

Το φιλμ θα προλογίσει ο Αλέξης Ν. Δερμεντζόγλου, ενώ στους θεατές θα διανεμηθεί έντυπη ανάλυση. Στο τέλος της προβολής θα ακολουθήσει μακρά συζήτηση με το κοινό. 

Η βρετανική αντικατασκοπία δίνει εντολή στον πράκτορά της Αλεξάντερ να εξοντώσει έναν επικίνδυνο Ρώσο κατάσκοπο. Ωστόσο, μόνον ο Αλεξάντερ γνωρίζει πως ο Ρώσος είναι το ίδιο πρόσωπο με τον εαυτό του. Ακολουθεί αγωνιακή πλοκή.

Ο Μαν λες και κάνει τη διαθήκη του, μια και πραγματοποιεί σινεφίλ αναφορές σε πολλές δικές του ταινίες αλλά και  στο Blow up του Αντονιόνι. Η φαινομενολογία του Λονδίνου τη δεκαετία του `60 είναι πολύ λειτουργική.

Το κείμενο που θα διανεμηθεί είναι το ακόλουθο:

Ο Αλεξάντερ, διπλός πράκτορας, προσλαμβάνεται από τη βρετανική αντικατασκοπία για να ανακαλύψει έναν Ρώσο πράκτορα. Ωστόσο, μόνον αυτός γνωρίζει πως ο συγκεκριμένος πράκτορας είναι ο ίδιος!

Τελευταία ταινία του μέγιστου Άντονι Μαν που  πέθανε κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων και έτσι την ολοκλήρωσε ο Λόρενς Χάρβεϊ. Παρά τις αρνητικές κριτικές είναι μια εξαιρετική ψυχαγωγική ταινία σε όλα τα επίπεδα. Αναδεικνύει μια τραγικότητα και ξεφεύγει από το κλασικό παιγνίδι των κατασκόπων, τονίζοντας την ψευδαισθητική διάσταση μιας προσωπικότητας. Πέραν των άλλων, λες και είχε διαίσθηση ο μέγας Μαν, είναι σαν να γύριζε μια ταινία διαθήκης. 

Ο Μάικλ Γκροστ σημειώνει τις σινεφίλ αναφορές του Μαν στις ταινίες του Έφοδος αυτοκτονίας, Εμπόριο ανθρώπων, Ο άνθρωπος της Δύσης, Ο δολοφόνος της νύχτας, Ο τελευταίος των σκλάβων.

Ακόμα σημειώνει πως η ηρωίδα στο Λονδίνο (έξοχη η Μία Φάροου), που είναι φωτογράφος, θυμίζει κι αυτή και το διαμέρισμά της το Blow up του Αντονιόνι. Ο Μάικλ Γκροστ σημειώνει επίσης την ταξικότητα που υπάρχει στην ενδυματολογική αντιπαραβολή Ρώσων και Βρετανών πρακτόρων: Οι τελευταίοι είναι κομψοί, με ρούχα ανώτερης κλάσης, μερικές φορές επιδεικτικά, ενώ οι Ρώσοι φορούν ρούχα της εργατικής τάξης.

Κατά τα άλλα βέβαια, δεν έχουμε προσομοίωση με τους φωτισμούς του νουάρ (δες και τον Δολοφόνο της νύχτας, όπου δεν γράφεται το όνομα του Μαν) που είναι λειτουργικοί στο ασπρόμαυρο, ενώ στο έγχρωμο απλά δίνουν μια διάσταση των ταραγμένων sixties.

Πάνω απ’ όλα, η ταινία είναι στην εσωτερική υπεραξία της και την παραισθητική σπουδή της ένα θρίλερ πάνω στην ψυχοσύνθεση, στη  ζώνη του φαντασιακού του `60, όπου η ανεξαρτησία του άνδρα ήταν το νούμερο ένα ζητούμενο.

Η μεγάλη νύχτα των κατασκόπων δημιουργεί ένα εσωτερικό κενό, νιώθουμε σαν να βυθιζόμαστε στο παιγνίδι του συναισθηματικού αφοπλισμού και βέβαια στην απώλεια. Η ζωή ως κενό, ο θάνατος ως μια άλλη διάσταση της ύπαρξης. Το φιλμ είναι έξοχο δεδομένου ότι ξεφεύγει από το στείρο, ψυχροπολεμικό κλίμα και αναδεικνύεται σε ψυχογράφημα εποχής. 

Λογικά, μπορεί να ανθολογηθεί μαζί με το Γυμνοί στον ήλιο και τους Τυχοδιώκτες του Μόντε Κάρλο του Κλεμάν, αλλά και τον Δολοφόνο με το αγγελικό πρόσωπο του Μελβίλ. 

ΚΕΜΕΣ

ΔΕΚΑ ΛΟΓΟΙ ΓΙΑ ΝΑ ΜΗΝ ΧΑΣΕΤΕ ΤΗ «ΜΕΓΑΛΗ ΝΥΧΤΑ ΤΩΝ ΚΑΤΑΣΚΟΠΩΝ’

Δέκα επιπρόσθετοι λόγοι για να μην χάσετε τη Μεγάλη νύχτα των κατασκόπων είναι:

Για την εξαιρετική ματιά στο Λονδίνο τη δεκαετία του `60

Για τις πολλές σινεφίλ αναφορές που κάνει ο Μαν στο σύνολο του έργου του αλλά και στον Αντονιόνι.

Για την εκπληκτική πρωτοτυπία στο ….  σενάριο

Για την εκθαμβωτική τότε Μία Φάροου

Για την εξαιρετική φωτογραφία και την υποδειγματική μουσική.

Για τον τραγικό ρόλο του Λόρενς Χάρβεϊ

Για το εξαιρετικό προβληματισμό στο θέμα της ταυτότητας

Για την ανάμειξη κατασκοπευτικών στοιχείων με υπαρξιακά δεδομένα

Για το διαχρονικό μήνυμα του φιλμ

Για το εκπληκτικό τέλος

Υ.Γ. Η επόμενη ταινία μας είναι Η κατάσκοπος του Λονδίνου του Σίντνεϊ Λουμέτ, από το μυθιστόρημα του Τζον Λε Καρέ. Πρωταγωνιστούν Τζέιμς Μέισον, Μαξιμίλιαν Σελ, Σιμόν Σινιορέ.