Η τραγουδίστρια - φάντασμα του Χόλιγουντ, Μάρνι Νίξον 

ΣΟΦΙΑ ΠΑΦΤΟΥΝΟΥ

Ως φωνή της Μαρίας στο «West Side Story» και της Ελάιζα Ντούλιτλ στο «My Fair Lady», η Μάρνι Νίξον θα έπρεπε να ήταν ένα από τα μεγαλύτερα αστέρια του Χόλιγουντ. Αντίθετα, άλλες ηθοποιοί πήραν τα εύσημα και η ίδια έγινε η «πιο αφανής τραγουδίστρια» του αμερικανικού κινηματογράφου.

«Ω Νάταλι, είναι απλά υπέροχο – απολύτως υπέροχο». Αυτό είπαν οι παραγωγοί του Χόλιγουντ στη Νάταλι Γουντ καθώς τραγουδούσε δυνατά ως Μαρία στο West Side Story του 1961, κλείνοντας πονηρά το μάτι τους. Μετά, στράφηκαν στη Μάρνι Νίξον –τη γυναίκα που, εν αγνοία της πρωταγωνίστριας της ταινίας, θα ηχογραφούσε ξανά όλα τα τραγούδια της Μαρίας.

Πιθανότατα να μην γνωρίζετε το πρόσωπο της Μάρνι Νίξον, αλλά θα γνωρίζετε τη φωνή της – μια τρυφερή, αστραφτερή σοπράνο που προσαρμόστηκε για να ταιριάζει στο στόμα οποιασδήποτε σταρ υποτίθεται ότι έβγαινε: Νάταλι Γουντ, Όντρεϊ Χέπμπορν, Ντέμπορα Κερ, Μέριλιν Μονρόε.

Η Νίξον, η οποία αναφέρεται ως «η πιο αφανής τραγουδίστρια του αμερικανικού κινηματογράφου» από τους New York Times, όχι μόνο τραγουδούσε όλα τα τραγούδια της Γουντ για το West Side Story, αλλά και της Χέπμπορν για το My Fair Lady (Ωραία μου Κυρία), της Κερ για το The King and I (Ο Βασιλιάς κι Εγώ) και της Μονρόε στο Gentlemen Prefer Blondes (Οι Άνδρες προτιμούν τις Ξανθές). Ποιος δε θυμάται τα διάσημα τραγούδια από τις θρυλικές ταινίες, «Somewhere», «I Feel Pretty», «I Could Have Danced All Night» και «Getting to Know You»; Όλα τα έχει τραγουδήσει η Νίξον.

Η Μάρνι Νίξον, δεν είχε σκοπό να γίνει η φωνή κανενός εκτός από τον εαυτό της. Αφού έπαιξε σε μια σειρά από ταινίες του Χόλιγουντ ως παιδί, έγινε μαθήτρια της διάσημης σοπράνο Βέρα Σβαρτς και ξεκίνησε μια καριέρα ως τραγουδίστρια όπερας. Η καριέρα της ως τραγουδίστρια-φάντασμα προέκυψε τυχαία. Αφού δάνεισε τους γλυκούς τόνους της στους αγγέλους που άκουσε η Ίνγκριντ Μπέργκμαν στο Joan of Arc του 1948, της ζητήθηκε να μεταγλωττίσει μερικά τραγούδια για τη σταρ του Χόλιγουντ, Μάργκαρετ Ο’ Μπράιαν στο Big City του 1948. Αντικατέστησε ξανά τη φωνή της Ο' Μπράιαν την επόμενη χρονιά, αυτή τη φορά για ένα δύσκολο ινδουιστικό νανούρισμα στο The Secret Garden.

Ο όρκος μυστικότητας που αναγκάστηκε να πάρει η τραγουδίστρια

Η Νίξον ανακάλυψε γρήγορα ότι μπορούσε να αντικατοπτρίζει τα συναισθήματα των ηθοποιών – και να απηχεί τη χροιά της φωνής τους στο τραγούδι της – τόσο απρόσκοπτα που το κοινό δεν θα πρόσεχε την αλλαγή. Και ήταν ζωτικής σημασίας να μην το έκαναν: η Twentieth Century Fox έβαλε τη Νίξον να ορκιστεί μυστικότητα. «Είπαν: “Αν κάποιος μάθει ποτέ ότι έκανες κάποιο μέρος της μεταγλώττισης για την Ντέμπορα Κερ, θα φροντίσουμε να μην ξαναδουλέψεις σε αυτή την πόλη», είχε δηλώσει ότι της είχαν πει κάποτε. Παρά το γεγονός ότι το soundtrack πούλησε εκατοντάδες χιλιάδες αντίτυπα, κέρδισε μόλις 420 δολάρια για να τραγουδήσει κάθε νότα των τραγουδιών της Ντέμπορα Κερ.

Γιατί λοιπόν δεν έπαιρναν απλώς εξ αρχής τη Νίξον στους ρόλους; Σήμερα, οι σκηνοθέτες είτε προσλαμβάνουν ηθοποιούς με αρκετή βαρύτητα στην οθόνη για να αντισταθμίσουν το ακαλλιέργητο τραγούδι τους (σκεφτείτε την Έλενα Μπόναμ Κάρτερ στο Sweeney Todd ή τη Νικόλ Κίντμαν στο Moulin Rouge), είτε προτείνουν νέες που μπορούν να τραγουδήσουν άψογα (όπως ο Στίβεν Σπίλμπεργκ έκανε με τη Ρέιτσελ Ζέγκλερ για τη νέα του εκδοχή του West Side Story). Αλλά τότε, «το Χόλιγουντ ήθελε αναγνωρίσιμα αστέρια», εξήγησε κάποτε η Νίξον. «Και το γεγονός ότι πολλές σταρ δεν μπορούσαν να τραγουδήσουν, ήταν μόνο μια μικρή ενόχληση για τους μεγάλους παραγωγούς».

Μερικές από αυτές τις σταρ, ήταν πολύ χαρούμενες που άφησαν τη Νίξον να τις κάνει να ακούγονται καλά. Το στούντιο κράτησε τη Νάταλι Γουντ στο σκοτάδι καθ' όλη τη διάρκεια των γυρισμάτων του West Side Story, καθώς φοβούνταν ότι θα αποχωρούσε αν ήξερε την αλήθεια. Την άφησαν να ηχογραφήσει όλα της τα τραγούδια, γνωρίζοντας πολύ καλά ότι επρόκειτο να «τα πετάξουν όλα έξω» και να χρησιμοποιήσουν τη φωνή της Νίξον.

«Δημιουργούσε μια ατμόσφαιρα… Ένιωσα πολύ άβολα», είπε η Νίξον στον Τέρι Γκρος του NPR το 2003. Ένιωθε άβολα που την αναγκάζανε να της πει ψέματα. Όταν οι παραγωγοί κορόιδευαν τη Γουντ πίσω από την πλάτη της, «απλώς ένιωσα ότι ήθελα να ανατριχιάσω». Μόλις η ταινία μπήκε με ασφάλεια στο κουτί, είπαν στη Γουντ την αλήθεια. «Απ’ ό,τι άκουσα, ήταν απλά εξαγριωμένη», είπε η Νίξον, «και βγήκε από το στούντιο με πλήρη οργή».

Ωστόσο, ένας βαρύς μισθός, λαμπερές κριτικές και ένα σάρωμα στα Βραβεία Όσκαρ άμβλυναν το πλήγμα. Η Νίξον, εν τω μεταξύ, δεν πληρωνόταν σχεδόν καθόλου, το όνομά της παραλείφθηκε από τους τίτλους, ο ρόλος της κρατήθηκε αυστηρά μυστικός. Αμοιβόταν τόσο άσχημα που ο συνθέτης του μιούζικαλ Λέοναρντ Μπέρνσταϊν της έδωσε ένα ποσοστό του δικού του μεριδίου από το soundtrack, γνωρίζοντας ότι χωρίς τη φωνή της στα τραγούδια, η ταινία δεν θα ήταν αυτό που ήταν. Σήμερα, υπάρχουν μερικά κλιπ από τα αυθεντικά τραγούδια της Γουντ στο διαδίκτυο.

Πώς αντέδρασε η Όντρεϊ Χέπμπορν

Η Όντρεϊ Χέπμπορν ήταν πιο καταδεκτική. Οδηγούσε τη Νίξον στο σετ κάθε μέρα με τη λιμουζίνα της και προσπαθούσε να τη βοηθήσει να προφέρει ορισμένες λέξεις, αλλά κι εκείνη ήθελε απεγνωσμένα να τραγουδήσει μόνη της. Της είχαν πει ότι αν συνέχιζε να προπονείται και να βελτιώνεται, η φωνή της Νίξον θα αντικαθιστούσε μόνο τις υψηλές νότες - αν και ορισμένοι λένε ότι αυτό ήταν μια κενή υπόσχεση.

Μετά από πολύ καιρό ως τραγουδίστρια φάντασμα, η Μάρνι Νίξον εμφανίζεται και ακούγεται στην αναβίωση του "My Fair Lady" στο κέντρο της Νέας Υόρκης, καθώς παίζει στο ρόλο της Ελίζα Ντούλιτλ, στις 3 Ιουνίου 1964 Έχοντας επιλεχθεί αμφιλεγόμενα για τον ρόλο της Ελάιζα Ντούλιτλ έναντι της Τζούλι Άντριους, η Χέπμπορν ένιωσε την πίεση. Σκέφτηκε ότι «αν είχε πάρει τη θέση της Τζούλι και μετά δεν μπορούσε να τραγουδήσει, θα αντανακλούσε πολύ άσχημα πάνω της», θυμάται ο μουσικοσυνθέτης Αντρέ Πρεβίν.

Η Χέπμπορν έκανε εντατικά μαθήματα φωνητικής και έμπαινε κρυφά στο στούντιο ηχογράφησης, αφού η Νίξον τελείωνε τη μεταγλώττιση για να προσπαθήσει να ηχογραφήσει μια αρκετά καλή λήψη ώστε να συμφωνήσουν να χρησιμοποιήσουν τη φωνή της. «Μου έδωσαν κασέτες με το τραγούδι της», είπε η Νίξον στο περιοδικό People το 2015, «και την άκουσα να λέει [στον εαυτό της]: «Ω, κατάρα, νομίζω ότι μπορώ να τα καταφέρω καλύτερα. Ίσως δεν μπορώ». Ήταν πολύ σκληρή με τον εαυτό της. Αλλά συνέχισε να προσπαθεί».

Τελικά, ανακοινώθηκε στη Χέπμπορν ότι παρ' όλη την εκπαίδευση, τις πρόβες, την ηχογράφηση και τις επαναλήψεις, σχεδόν κανένα από τα τραγούδια της δεν θα χρησιμοποιηθεί. «Ω!» είπε εκείνη και έφυγε από το σετ. Την επόμενη μέρα επέστρεψε και ζήτησε συγγνώμη για την «κακή» συμπεριφορά της. «Αυτή ήταν η ιδέα της, του τι σημαίνει να είναι πολύ κακιά», θυμάται η Νίξον. «Συμφώνησε διστακτικά ότι δεν το έκανε ακριβώς όπως ήθελαν να το τραγουδήσει. Ήταν πολύ βοηθητική». Στο τέλος, η σχέση τους έγινε σχέση συνεργασίας και όχι ανταγωνισμού. «Ένιωσα πραγματικά συνδεδεμένη μαζί της».

Η Νίξον δεν είδε ποτέ τον εαυτό της ως μια ασώματη φωνή. Δεν ήθελε απλώς να βγάζει τις σωστές νότες, αλλά να μεταφέρει αυτό που σκεφτόταν και ένιωθε η κάθε ηθοποιός. «Είναι συναρπαστικό να μπαίνεις μέσα στις ηθοποιούς για τις οποίες τραγουδάς», είπε στο New York Journal-American το 1964. «Είναι σαν να τους κόβεις το κεφάλι και να βλέπεις τι υπάρχει από κάτω. Πρέπει να ξέρεις πώς νιώθουν, καθώς και πώς μιλάνε, για να τραγουδήσεις όπως θα τραγουδούσαν – αν μπορούσαν να τραγουδήσουν».

Ωστόσο, όταν βγήκε η ταινία «Ωραία μου Κυρία», η Νίξον είχε τελειώσει με το ντουμπλάρισμα. Πρώτα απ' όλα, είχε βαρεθεί να μην παίρνει καμία πίστωση. Δεύτερον, υπέφερε από μια κρίση ταυτότητας: «Έμαθα να προσαρμόζω τη φωνή μου για να ταιριάζει στις κινήσεις του προσώπου και του στόματος των ηθοποιών για τις οποίες τραγούδησα», είπε. «Δάνεισα τη φωνή μου σε τόσες πολλές άλλες, που ένιωσα ότι δεν μου ανήκε πια. Ήταν απόκοσμο. Είχα χάσει μέρος του εαυτού μου».

Μέχρι το 1981, το ότι η Μάρνι Νίξον είχε τραγουδήσει για τις Χέπμπορν και Γουντ, ήταν ένα καλά φυλαγμένο μυστικό. Όταν η Νίξον ξεκίνησε να εργάζεται σε νυχτερινό κέντρο διασκέδασης εκείνη τη χρονιά, η παράσταση ήταν ένας φόρος τιμής στους Λέρνερ και Λόου, τον στιχουργό και συνθέτη πίσω από μια σειρά από επιτυχημένα μιούζικαλ, συμπεριλαμβανομένου του My Fair Lady. Αυτό σήμαινε ότι η Νίξον μπορούσε να τραγουδήσει τα «Wouldn’t It Be Loverly» και «I Could Have Danced All Night» – «και αυτή τη φορά», είπε στον Τύπο, «κανείς δεν πρόκειται να ξεγελαστεί και να σκεφτεί ότι τραγουδάει η Όντρεϊ Χέπμορν».