ΜΠΑΡΜΠΑ ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΑΝΑΤΑΣ

Οταν τυχαια ανακαλυψαμε την ηχογραφηση της συνθεσης Marianna(Marrianina) απο το αλμπουμ του 1959 Songs of the world 2,που ηχογραφησε τοτε ο διευθυντης ορχηστρας και χορωδιας Norman  Luboff διαπιστωσαμε οτι ηταν η μελωδια του ‘Μπαρμπα Γιαννη του κανατα’ και ετσι ξεκινησε μια μεγαλη ερευνα.

Η  συνθεση εχει προελευση την Ιταλια,οπου βρισκουμε την πρωτη ηχογραφηση  με την υπογραφη του Μattieldo(aγνωστων λοιπων στοιχειων)που ισως ειναι διακευαστης μιας παλιοτερης φολκλορικης μελωδιας.

Η πρωτη ηχογραφηση στην Ιταλια ειναι απο το συγκροτημα  Fulvia Musette to 1912.

Στην Ελλαδα εγινε γνωστη ως κανταδα πρωτα απο την Ελβιρα ντε Ινταλγκο με τον Γιαννη Αγγελοπουλο το 1933,με τιτλο ‘Μπαρμπα Γιαννης ο κανατας’ ,αλλα στην  πρωτη ηχογραφηση αναφερονται ως εκτελεστες το ντουετο Πετρος Επιτροπακης-Ελβιρα ντε Ινταλγκο.Τοτε υποστηριχτηκε οτι ειναι ιταλικη συνθεση του 1870,κατα αλλους του 1860.

Στην δεκαετια του 30 οι στρατιωτικες μπαντες αρχιζαν να το παιζουν σαν εμβατηριο.

Το 1957 γυριστηκε η ταινια ‘Μπαρμπα Γιαννης ο Κανατας’ με πρωταγωνιστη τον Βασιλη Αυλωνιτη ,εμπνευσμενη απο το τραγουδι.

Η τηλεοπτικη εκπομπη Η Μηχανη του Χρονου εκανε αφιερωμα στην ιστορια του τραγουδιου και του πραγματικου κανατα που κυκλοφορουσε στους δρομους της Αθηνας πουλωντας κανατες.

Ποιος ήταν ο Μπαρμπα-Γιάννης ο κανατάς που έγινε τραγούδι και ταινία. Τις Κυριακές έβγαζε τα κουρέλια και ντυνόταν με κοστούμι και γοήτευε τις Αθηναίες. Γιατί εξαφανίστηκε μυστηριωδώς και είπαν ότι μπορεί να ήταν κατάσκοπος. Η Aθήνα του 1860 δεν ήταν όπως οι άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Οι υποδομές ήταν ελάχιστες και οι καθημερινές ελλείψεις καλύπτονταν από τα επαγγέλματα της εποχής τα οποία στην πορεία του χρόνου εξαφανίστηκαν. Την καθημερινή ανάγκη των πολιτών για νερό κάλυπταν οι αποκαλούμενοι νερουλάδες και οι κανατάδες που κυκλοφορούσαν στους δρόμους και είχαν έντονη παρουσία. Ο πιο γνωστός μικροπωλητής της εποχής ήταν ο μπάρμπα-Γιάννης ο κανατάς, που κυριάρχησε στη ζωή των Αθηναίων για μια εικοσαετία. Η συνοικία Σκαγιάννη στην Πλάκα είναι η σημερινή οδός Υπερείδου. Από τη συνοικία Σκαγιάννη στην Πλάκα ξεκινούσε κάθε πρωί ο μπάρμπα-Γιάννης Οι πήλινες στάμνες διατηρούσαν το νερό δροσερό και υπήρχαν σε όλα τα σπίτια της εποχής. Αφού φόρτωνε το γαϊδουράκι του με τις στάμνες, γυρνούσε στους δρόμους της πόλης για να τις πουλήσει. Η παρουσία του δεν περνούσε απαρατήρητη στους περαστικούς. Μπορεί να ήταν ντυμένος με κουρέλια και ξυπόλητος, αλλά ήταν ψηλός και όμορφος. Είχε ξανθά μαλλιά και μουστάκι, φορούσε ψάθινο καπέλο και δεν δυσκολευόταν να πουλήσει τη πραμάτεια του στις Αθηναίες. Άλλωστε οι στάμνες του ήταν απαραίτητες σε όλα τα αθηναϊκά σπίτια, καθώς την εποχή εκείνη δεν υπήρχε δίκτυο ύδρευσης και προμηθεύονταν το νερό από τους νερουλάδες, οι οποίοι το μετέφεραν στην πόλη από τις πηγές. Η αυξημένη ζήτηση του επαγγέλματος του κανατά απέφερε κέρδη στον μπάρμπα-Γιάννη που του επέτρεψαν να ζει έναν παράλληλο βίο. Ο αριστοκράτης κανατάς Ο μπάρμπα-Γιάννης έγινε δημοφιλής στα αστικά σαλόνια. Όπως πολλοί Αθηναίοι της εποχής, δεν δίσταζε να τραβάει την προσοχή των συμπολιτών του. Μπορεί τις περισσότερες ημέρες της εβδομάδας να κυκλοφορούσε ξυπόλητος με το γαϊδουράκι του στους δρόμους της Αθήνας, αλλά τις Κυριακές μεταμορφωνόταν σε έναν καλοντυμένο αστό που πήγαινε βόλτα στους κεντρικούς δρόμους της πόλης μαζί με τους αριστοκράτες. Φορούσε ακριβό κοστούμι, καπέλο, είχε γυαλισμένα παπούτσια, κρατούσε μπαστούνι, είχε χρυσό ρολόι τσέπης και έκανε τον περίπατό του στην πόλη. Μετά την εκκλησία, πήγαινε στο Σύνταγμα, έκανε τη βόλτα στους κεντρικούς δρόμους και σύχναζε στο φημισμένο μεγαλοαστικό καφενείο «Η ωραία Ελλάς», που βρισκόταν στην οδό Αιόλου, αλλά και στο καφενείο “Σολώνειον”. Γρήγορα έγινε η χαρακτηριστικότερη φυσιογνωμία της Αθήνας. Ήταν ιδιαίτερα συμπαθής στο γυναικείο φύλο και είχε σχέσεις με πολλές αριστοκράτισσες.

 

Τραγούδι και ταινία “Ο Μπάρμπα Γιάννης ο Κανατάς” 

Ο μπάρμπα-Γιάννης ήταν τόσο δημοφιλής που έγινε λαϊκό τραγούδι. Ο Βαυαρός Ανδρέας Σάιλερ, αρχιμουσικός της στρατιωτικής μπάντας διασκεύασε ένα ιταλικό τραγούδι το οποίο τραγούδησε το 1933 η Ελβίρα ντε Ιντάλγκο με τον Γιάννη Αγγελόπουλο και είχε τίτλο: «Μπάρμπα-Γιάννης κανατάς». Το τραγούδι του μπάρμπα Γιάννη συμπεριλήφθηκε το 1933 στη δισκογραφία της Ελβίρας Ντε Οντάλγκο, καθηγήτριας της Μαρίας Κάλλας. Όταν ο μπάρμπα Γιάννης έκανε την καθιερωμένη του βόλτα τις Κυριακές στο Σύνταγμα, η στρατιωτική ορχήστρα που έπαιζε μουσική δεν παρέλειπε να παίζει το τραγούδι του. Οι στίχοι του τραγουδιού περιέγραφαν την καθημερινότητα του όμορφου κανατά και λέγεται ότι τους είχε γράψει ο ίδιος ο μπάρμπα-Γιάννης. 

Η ταινία “Μπάρμπα Γιάννης ο Κανατάς” με τον Αυλωνίτη σκηνοθετήθηκε από τους Κ. Στραντζαλη και Φρίξο Ηλάδη. Έπαιζε και ο νεαρός τότε  Νίκος Κούρκουλος.

 'Μπάρμπα-Γιάννη με τις στάμνες και με τα σταμνάκια σου να χαρείς τα μάτια σου. Κι αν φορείς ψηλό καπέλο και παπούτσια λάστιχο μπάρμπα-Γιάννη κανατά. Πρόσεξε μη σε γελάσει καμία όμορφη κυρά μπάρμπα-Γιάννη κανατά. Και σου πάρει το γαϊδούρι και σ’ αφήσει την ουρά μπάρμπα-Γιάννη κανατά. Μπάρμπα-Γιάννη σε λατρεύω θα σε αγαπώ πιστά μπάρμπα-Γιάννη κανατά'.

 Τα χρόνια περάσαν, αλλά η παρουσία του μπάρμπα-Γιάννη στην Αθήνα δεν ξεχάστηκε. Το 1957 η ζωή του ενέπνευσε το σενάριο της ταινίας  «Ο μπάρμπα-Γιάννης ο κανατάς». Στην ταινία ο μπάρμπα- Γιάννης, τον οποίο υποδύεται ο Βασίλης Αυλωνίτης, έχει επαφές με την καλή κοινωνία και προξενεύει μια πλούσια κοπέλα με έναν εύπορο Αθηναίο. Η κοπέλα ερωτεύεται τελικά έναν φτωχό φοιτητή τον οποίο υποδύεται ο Αλέκος Αλεξανδράκης και ο μπάρμπα-Γιάννης τους βοηθά να παντρευτούν.

 Η μυστηριώδης εξαφάνιση του μπάρμπα-Γιάννη

Ύστερα από είκοσι χρόνια παραμονής στην Αθήνα, ο όμορφος κανατάς δεν κυκλοφόρησε ξανά στους δρόμους της πρωτεύουσας. Ο μπάρμπα Γιάννης έφυγε ξαφνικά περίπου το 1880. Το γεγονός πως εξαφανίστηκε την ίδια περίοδο που έληξε ο ρωσο-τουρκικός πόλεμος το 1878, προκάλεσε ερωτήματα σχετικά με την αληθινή του ταυτότητα. Κάποιοι υποστήριξαν πως ο ξανθός Γιάννης ήταν κατάσκοπος, ενώ άλλοι ανέφεραν πως ήταν Βούλγαρος και γύρισε στην πατρίδα του μόλις απελευθερώθηκε από τους Οθωμανούς. Ο ίδιος έλεγε πως καταγόταν από την Προύσα της Τουρκίας, ότι είχε πολεμήσει στον απελευθερωτικό αγώνα της Κρήτης του 1866 και ύστερα ήρθε στην Αθήνα. Η πραγματική του ταυτότητα και ο λόγος που έφυγε τόσο ξαφνικά δεν μαθεύτηκαν ποτέ. Κανείς δεν γνώριζε παραπάνω πληροφορίες ούτε καν το επίθετό του. Όλοι τον αποκαλούσαν μπάρμπα-Γιάννη και το μόνο σίγουρο είναι πως ήταν μία ακόμα γραφική φυσιογνωμία της παλιάς Αθήνας....