Οι Ελληνες των Οσκαρ: Ποιοι ήταν υποψήφιοι, ποιοι κέρδισαν 

Αυτή την Κυριακή τρεις Έλληνες  θα εμφανιστούν στην απονομή των Όσκαρ , διεκδικώντας το χρυσό αγαλματίδιο.

 Ο λόγος βέβαια για τους Γιώργο Λάνθιμο και Εύθυμη Φιλίππου που διαγωνίζονται στην κατηγορία πρωτότυπου σεναρίου για την ταινία «Αστακός», αλλά και για την Δάφνη Ματζιαράκη,  που είναι υποψήφια στην κατηγορία Ντοκιμαντέρ Μικρού Μήκους με την ταινία της «4.1 Miles.

Οι δυο πρώτοι βέβαια έχουν ξαναβρεθεί  στην μεγάλη κινηματογραφική γιορτή το 2011,  όταν ο «Κυνόδοντας» ήταν υποψήφιος για το Όσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας.

AP 

Facebook/ Daphne Matziaraki

 Ας θυμηθούμε ποιοι άλλοι Έλληνες, ή ελληνικής καταγωγής καλλιτέχνες κέρδισαν ή διεκδίκησαν το πολυπόθητο αγαλματίδιο μέσα στα χρόνια.

Ο πρώτος ήταν ο Ελληνοαμερικανικής καταγωγής  χορευτής και στενός συνεργάτης του Φρεντ Αστέρ, Ερμής Παναγιωτόπουλος, γνωστός ως Hermes Pan, που κέρδισε το 1937 κέρδισε το Βραβείο Όσκαρ  για τις χορογραφίες του  στην ταινία «A Damsel in Distress». Ήταν υποψήφιος ακόμα δύο φορές:  με το «Top Hat» το 1935 και  με το «Swing Time»  το 1936.

Η πρώτη Ελληνίδα ηθοποίος των βραβείων ήταν η Kατίνα Παξινού, που κέρδισε το Όσκαρ Β΄ γυναικείου ρόλου  το 1943 για την ερμηνεία της στην ταινία «Για ποιον χτυπά η καμπάνα».  Μάλιστα ήταν η πρώτη μη Αμερικανίδα ηθοποιός που πέτυχε αυτή τη διάκριση. Το βραβείο της τότε το είχε  αφιερώσει στους συναδέλφους της στο Εθνικό, ζώντες και νεκρούς, ενώ είχε αναφερθεί και στη χώρα μας που βρισκόταν υπό Κατοχή. 

Ο ελληνικής καταγωγής σκηνοθέτης Ελία Καζάν- Ηλίας Καζαντζόγλου ήταν το όνομά του- , προτάθηκε 5 φορές για το βραβείο καλύτερης σκηνοθεσίας:  το 1948  για την ταινία «Συμφωνία Κυρίων», το 1952  για το «Λεωφορείο ο Πόθος», το 1955 για το  «Το λιμάνι της αγωνίας», το 1956  για το «Ανατολικά της Εδέμ» και το 1964  για το «Αμέρικα, Αμέρικα». Κέρδισε δύο  φορές, το 1948 και το 1955, ενώ πολλοί από τους ηθοποιούς του επίσης βρέθηκαν στη λίστα των Όσκαρ χάρη στους ρόλους που ερμήνευσαν στις ταινίες του.  Είναι, ίσως, ο Έλληνας με τις περισσότερες οσκαρικές εμφανίσεις, όμως η φήμη του  αμαυρώθηκε όταν συνεργάστηκε το 1952 με την Επιτροπή Αντιαμερικανικών Δραστηριοτήτων, καταδίδοντας συναδέλφους του  που μπήκαν στην περιβόητη  «μαύρη λίστα».

Μεγάλος σκηνοθέτης και ηθοποιός του Χόλιγουντ ήταν ο ελληνικής καταγωγής, Τζον Κασσαβέτης, που  το 1968 διεκδικεί  Όσκαρ Β΄ ανδρικού ρόλου για την ταινία  «Και οι 12 ήταν καθάρματα», ενώ την επόμενη χρονιά  είναι υποψήφιος για το Όσκαρ  πρωτότυπου σενάριο  για την ταινία «Faces». Τελευταία του συμμετοχή στη μεγάλη διοργάνωση ήταν το 1975, οπότε και διεκδίκησε το αγαλματίδιο για τη σκηνοθεσία του στο «A woman under the Influence».

Ακόμα ένας σκηνοθέτης, ο Eλληνοκύπριος Μιχάλης Κακογιάννης το 1965 διεκδίκησε το Όσκαρ σκηνοθεσίας, καλύτερη ταινίας και καλύτερου διασκευασμένου σεναρίου  με τον «Ζορμπά». Αν και έχασε  η ταινία έμεινε στην ιστορία, κερδίζοντας 3 Όσκαρ, μεταξύ των οποίων κι ένα για τη σκηνογραφία ενός σημαντικού Έλληνα δημιουργού, του Βασίλη Φωτόπουλου.

Το 1970 ο Κώστας Γαβράς διασχίζει το κόκκινο χαλί διεκδικώντας το Όσκαρ καλύτερης σκηνοθεσίας για το «Ζ». Η ταινία διεκδικεί και τα Όσκαρ καλύτερης ταινίας και διασκευασμένου σεναρίου,  αλλά δεν κερδίζει κανένα από τα δύο. Το 1983 ο Γαβράς  είναι και πάλι  υποψήφιος με τον «Αγνοούμενο». Η ταινία απέσπασε τελικά  το Όσκαρ διασκευασμένου σεναρίου. Τελευταίος στη λίστα των σκηνοθετών πριν από τον Γιώργο Λάνθιμο είναι ο Ελληναμερικανός ο Αλεξάντερ Πέιν, που  δυο φορές έχει τιμηθεί με το Όσκαρ διασκευασμένου σεναρίου:  το 2004 για το  «Πλαγίως»  και  το 2011  για τους «Απόγονους», ενώ τρεις φορές έχει προταθεί και για Όσκαρ σκηνοθεσίας.

Οι Έλληνες ηθοποιοί δεν έχουν μεγάλο γκελ στα  Όσκαρ  των πρώτων  ρόλων.

Η Μελίνα Μερκούρη διεκδίκησε  το Όσκαρ Α΄ γυναικείου ρόλου με το «Ποτέ την Κυριακή» το 1960  κάνοντας μεγάλη εντύπωση, αλλά νικήτρια τότε ήταν η Ελίζαμπεθ Τέιλορ.

 Εκείνη τη χρονιά όμως ήρθε ένα Όσκαρ για τη χώρα μας, από τον Μάνο Χατζιδάκι που είχε υπογράψει τη μουσική της ταινίας.

Όσκαρ Α΄ ανδρικού ρόλου έχει διεκδικήσει μόνο ο Χιου Τζάκμαν για τους « Άθλιους », αν και οι ελληνικές του ρίζες χάνονται στο χρόνο.

Στους δεύτερους ρόλους όμως  τα πάμε καλύτερα, με την Κατίνα Παξινού βέβαια να  ξεχωρίζει.  Επίσης το 1962 ο Γιώργος Τσακίρης κερδίζει το Όσκαρ Β' Ανδρικού Ρόλου για την ταινία «West Side Story»,  ενώ την επόμενη χρονιά ο Τέλης Σαβάλας  ήταν υποψήφιος για την ταινία «Ο βαρυποινίτης του Αλκατράζ». Το 1976 ο Ελληνοαμερικανός Κρις Σάραντον διεκδίκησε το ίδιο αγαλματίδιο για την ερμηνεία του στην ταινία «Σκυλίσια μέρα», πρωταγωνιστώντας δίπλα στον Αλ Πατσίνο. Τέλος το 1988, η ελληνικής καταγωγής Ολυμπία Δουκάκις κερδίζει τις εντυπώσεις και αποσπάει το Όσκαρ Β΄ Γυναικείου ρόλου για το «Moonstruck».

 Στη μουσική, εκτός από τον Χατζιδάκι, κι ο διεθνούς φήμης  Βαγγέλης Παπαθανασίου  το 1982  κατακτά το Όσκαρ καλύτερης μουσικής για τους «Δρόμους της Φωτιάς». Ο ίδιος δεν παρευρέθηκε στην τελετή και το χρυσό αγαλματίδιο το παρέλαβε εκ μέρους του ο  William Hurt. Επίσης  ο Ελληνογάλλος Alexandre Desplat είναι επίσης μία κατηγορία μόνος του με ήδη 7 υποψηφιότητες στο ενεργητικό του και μια νίκη για την ταινία  «Τhe  grand Hotel Budapest» το  2014.  Πέρα από αυτό, ο  διάσημος συνθέτης  έχει γράψει τη μουσική για πάρα πολλές διάσημες κινηματογραφικές ταινίες. Μια κυρία της ενδυματολογίας που έχει πατήσει πολλές φορές το κόκκινο χαλί είναι η Θεώνη Βαχλιώτη-Όλντριτζ. Το 1961  εκείνη έντυσε την  Μελίνα στο «Ποτέ την Κυριακή», κερδίζοντας  την πρώτη της υποψηφιότητα,  ενώ το 1963  είναι και πάλι υποψήφια για την «Φαίδρα» του Ζιλ Ντασέν.
 

Το αγαλματίδιο όμως έφτασε στα χέρια της το 1974  με τον  «Υπέροχο Γκάτσμπι»,  όπου πρωταγωνιστούσαν ο Ρόμπερτ Ρέντφορντ και η Μία Φάροου.  Στα βήματα της,  η ελληνικής καταγωγής  Πατρίτσια Φιλντ το 2007 βρίσκεται ανάμεσα στις υποψήφιες  για το βραβείο ενδυματολογίας για την ταινία «Ο διάβολος φοράει  Πράντα». Ο Ελληνοαυστραλός  Τζορτζ Μίλλερ έχει βραβευθεί  για την καλύτερη ταινία κινουμένων σχεδίων, το «Happy Feet»  (2007) . Ο ίδιος ήταν υποψήφιος  και το 1993 για το  Όσκαρ πρωτότυπου σεναρίου  για την ταινία «Το λάδι του Λορέντζο», ενώ δύο χρόνια αργότερα βρίσκεται στην ίδια θέση,  διεκδικώντας τα Όσκαρ καλύτερης Ταινίας και καλύτερου Διασκευασμένου Σεναρίου  για το «Babe».

Οι διευθυντές φωτογραφίας μας επίσης τα πάνε καλά με τον Θείο Όσκαρ. Ο Φαίδων Παπαμιχαήλ ήταν  το 2013 υποψήφιος για την «Νεμπράσκα» του Αλεξάντερ Πέιν.  Ο Κωνσταντίνος ή Ντιν Ταβουλάρις όμως έχει σπάσει όλα τα ρεκόρ, αφού έχει προταθεί πέντε φορές: το 1975 για τον «Νονό 2» όπου και κέρδισε, το 1979 για το «The Brinks’ Job», το 1980 για το «Αποκάλυψη τώρα», το 1989 για το «Tucker: The Man and His Dream» και το 1991 για τον «Νονό 3». Η Χριστίνα Λαζαρίδη το 2001 ήταν υποψήφια για το Όσκαρ καλύτερης ταινίας μικρού μήκους  για το «One Day Crossing» και 2 χρόνια αργότερα τη Νία Βαρντάλος  διεκδικεί το χρυσό αγαλματίδιο για το πρωτότυπο σενάριο της εισπρακτικής επιτυχίας «My Big Fat Greek Wedding». Ο  Aλεξάντερ Ντινελάρης βραβεύτηκε με το Όσκαρ Καλύτερου Πρωτότυπου Σεναρίου για την ταινία  «Birdman», μαζί με τους Aλεχάντρο Ιναρίτου, Νίκολας Γιακομπόνε και Αρμάντο Μπο το  2014. 

Το 2009 ο ελληνικής καταγωγής σκηνοθέτης Λουί Ψυχογιός κερδίζει το δικό του Όσκαρ στην κατηγορία Ντοκιμαντέρ μεγάλου μήκους για το «The Cove».  Οι ελληνικές ταινίες που έχουν βρεθεί υποψήφιες στην κατηγορία καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας δεν είναι λίγες.  Πρώτος ήταν ο Μιχάλης Κακογιάννης με την «Ηλέκτρα» το 1963, το βραβείο όμως  τότε πήγε στη Γαλλία. 

Τον επόμενο χρόνο ο Βασίλης Γεωργιάδης  συνέχισε την παράδοση με τα «Κόκκινα Φανάρια» και το 1966 με «Το χώμα βάφτηκε κόκκινο». 

Η  «Ιφιγένεια» και πάλι σε σκηνοθεσία του Μιχάλη Κακογιάννη φτάνει  το 1977 στα Όσκαρ,  ενώ  το 2011  ο Γιώργος Λάνθιμος ήταν υποψήφιος με  τον «Κυνόδοντα». Αξίζει πάντως να αναφέρουμε και το  «Μεντιτερανέο»,  που το 1991 τιμήθηκε με το Όσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας, στην οποία πρωταγωνιστούσε η Βάνα Μπάρμπα.