Όταν ο Χίτλερ, ο Τρότσκι, ο Τίτο, ο Φρόιντ και
ο Στάλιν ζούσαν ταυτόχρονα στη Βιέννη το 1913
Πριν από έναν αιώνα, ένα τμήμα της Βιέννης φιλοξένησε ταυτόχρονα τους: Αδόλφο Χίτλερ, Λέων Τρότσκι, Γιόσιπ Μπροζ Τίτο, Σίγκμουντ Φρόυντ και Ιωσήφ Στάλιν. Και μπορεί να μοιάζει με εισαγωγή ενός ανέκδοτου αλλά δεν είναι.
Τον Ιανουάριο του 1913, ένας άντρας του οποίου το διαβατήριο έφερε το όνομα “Σταύρος Παπαδόπουλος” αποβιβάστηκε από το τρένο της Κρακοβίας στο σταθμό “Βόρειος Τερματικός” της Βιέννης.
Ο άντρας με σκοτεινή επιδερμίδα και με ένα παχύ μουστάκι που θα ζήλευε κάθε αγρότης της εποχής, κουβαλούσε μαζί του μια ξύλινη βαλίτσα.
«Καθόμουν στο τραπέζι», έγραψε ο άντρας που είχε έρθει να γνωρίσει, χρόνια αργότερα, «όταν η πόρτα άνοιξε με ένα χτύπημα και ένας άγνωστος άντρας μπήκε».
«Ήταν κοντός, λεπτός και είχε ένα βλέμμα που κάθε άλλο από φιλικότητα έδειχνε».
Ο συγγραφέας αυτών των γραμμών ήταν ένας αντιφρονούντας Ρώσος διανοούμενος, εκδότης μιας ριζοσπαστικής εφημερίδας ονόματι Pravda (Η Αλήθεια). Το όνομά του ήταν Λέων Τρότσκι.
Ο άνθρωπος που περιέγραφε δεν ήταν στην πραγματικότητα ο Παπαδόπουλος.
Το όνομα του ήταν Iosif Vissarionovich Dzhugashvili, γνωστός στους φίλους του ως Koba και εμείς τον γνωρίζουμε ως Ιωσήφ Στάλιν.
Ο Τρότσκι και ο Στάλιν ήταν μόνο δύο από τους εξέχοντες άνδρες που ζούσαν στο κέντρο της Βιέννης του 1913 και των οποίων η ζωή προοριζόταν να διαμορφώσει απόλυτα, μεγάλο μέρος της παγκόσμιας ιστορίας του 20ού αιώνα.
Οι δύο επαναστάτες, Στάλιν και Τρότσκι, είχαν καταφύγει στη Βιέννη όντας κυνηγημένοι. Ο Σίγκμουντ Φρόυντ απ’ την άλλη ήταν ήδη καλά εδραιωμένος στην πόλη.
Ο σπουδαίος ψυχαναλυτής, ο άνθρωπος που εξερεύνησε τα μυστικά του ανθρώπινου νου, έζησε και εξασκούσε το επάγγελμα του στην οδό Berggasse.
Παράλληλα, ο νεαρός Γιόσιπ Μπροζ, που αργότερα έγινε ο ηγέτης της Γιουγκοσλαβίας, γνωστός και ως Τίτο, εργάστηκε στο εργοστάσιο αυτοκινήτων Daimler στο Wiener Neustadt, μια πόλη νότια της Βιέννης όπου αναζητούσε χρήματα και μερικές καλές στιγμές.
Η βασική μας ιστορία κλείνει με τον 24χρονο από τα βορειοδυτικά της Αυστρίας, με το ματαιωμένο όνειρο ζωής να σπουδάσει ζωγραφική στην Ακαδημία Καλών Τεχνών της Βιέννης. Είχε αποτύχει ήδη 2 φόρες και πλέον ζούσε σε μια αποθήκη στην Meldermannstrasse κοντά στο Δούναβη. Ο νεαρός, δεν είναι άλλος από τον Αδόλφο Χίτλερ.
Στο βιβλίο Thunder at Twilight (Βροντή στο Λυκόφως), ο Αμερικανός συγγραφέας αυστριακής καταγωγής, Frederic Morton φαντάζεται τον Χίτλερ να αγορεύει στους συμπολίτες του «για την ηθική, τη φυλετική αγνότητα, τη γερμανική αποστολή και την προδοσία των Σλάβων έναντι των Εβραίων, των Ιησουιτών και των μασόνων.
Το στήθος του θα πετάριζε, τα χέρια του δεν θα έμεναν σε ησυχία, η φωνή του θα θύμιζε όπερα. Κι έτσι όσο ξαφνικά ξεκινούσε τον λόγο του, θα έκανε μια παύση. Θα συγκεντρώνε τα πραγματά του και θα αποχωρούσε για το δωμάτιο του.
Εν τω μεταξύ στο παλάτι Χόφμπουργκ βρισκόταν ο ηλικιωμένος αυτοκράτορας Φραγκίσκος Ιωσήφ Α’ της Αυστρίας (Franz Joseph) ο οποίος βασίλευε από τη μεγάλη χρονιά των επαναστάσεων το 1848.
Ο Αρχιδούκας Φραγκίσκος Φερδινάνδος της Αυστρίας, ο διορισμένος διάδοχός του, κατοικούσε στο διπλανό παλάτι Belvedere περιμένοντας ανυπόμονο το θρόνο. Η δολοφονία του τον επόμενο χρόνο θα πυροδοτούσε τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο.
Η Βιέννη το 1913 ήταν η πρωτεύουσα της Αυστροουγγρικής Αυτοκρατορίας των 15 εθνών και των 50 εκατομμυρίων υπηκόων.
Η Βιέννη αν και δεν ήταν ακριβώς ένα καζάνι που έβραζε, είχε προσελκύσει όλους τους φιλόδοξους άνδρες από όλη την αυτοκρατορία, αναφέρει η Dardis McNamee, αρχισυντάκτρια της Vienna Review, της μόνης αυστριακής εφημερίδας στην αγγλική γλώσσα, η οποία ζούσε στην πόλη για 17 χρόνια.
Λιγότερο από το 50% των 2 εκατομμυρίων κατοίκων της πόλης, ήταν ντόπιοι και περίπου το 1/4 είχε καταγωγή από τη Βοημία (σημερινή δυτική Τσεχία) και τη Μοραβία (σημερινή ανατολική Τσεχία). Έτσι τα τσέχικα ήταν η 2η επικρατέστερη γλώσσα στην πόλη.
Η Βιέννη ζούσε τη δική της Βαβέλ, με 12 διαφορετικές γλώσσες να μιλιούνται σε όλη την πόλη. Οι αξιωματούχοι του αυστροουγγρικού στρατού έδιναν τις εντολές τους σε 11 γλώσσες εκτός της γερμανικής και κάθε γλώσσα είχε την δική της επίσημη μετάφραση του εθνικού ύμνου.
Και αυτό το μοναδικό μείγμα δημιούργησε το πολιτιστικό φαινόμενο των Βιεννέζικων καφενείων. Ο θρύλος λέει ότι η γέννηση τους ξεκίνησε από τα σακιά καφέ που άφησαν πίσω τους οι Οθωμανοί μετά την αποτυχημένη πολιορκία του 1683.
Η κουλτούρα των καφέ και η έννοια της συζήτησης και την αντιπαράθεσης ήταν πλέον μέρος της βιεννέζικης ζωής, μας εξηγεί ο Charles Emmerson, συγγραφέας του 1913: In Search of the World Before the World (1913 Αναζήτηση του κόσμου πριν τον μεγάλο πόλεμο).
Η βιεννέζικη πνευματική κοινότητα ήταν αρκετά μικρή στην πραγματικότητα και όλοι γνώριζαν ο ένας τον άλλο. Το κράτος δεν ήταν τόσο καλά οργανωμένο, γεγονός που ευνοούσε πολιτικούς αντιφρονούντες και κυνηγημένους. Αν κάποιος επιθυμούσε να κρυφτεί στην Ευρώπη και ταυτόχρονα να συναντήσει πολλούς ενδιαφέροντες ανθρώπους τότε η Βιέννη ήταν η ιδανική επιλογή.
Το αγαπημένο στέκι του Φρόιντ ήταν το Cafe Landtmann που εξακολουθεί να υπάρχει ακόμα και σήμερα (από το 1873 παρακαλώ). Ο Τρότσκι και ο Χίτλερ σύχναζαν στο Cafe Central λίγα λεπτά πιο μακριά με τα πόδια! Διάβασμα εφημερίδας, κέικ, σκάκι και κουβεντούλα ήταν στο καθημερινό πρόγραμμα των πελατών του καφέ.
“Αυτό που έκανε τις καφετέριες τόσο σημαντικές ήταν ότι πήγαν όλοι”, λέει η MacNamee. «Υπήρχε λοιπόν μια διασταυρούμενη γονιμοποίηση μεταξύ κλάδων και ενδιαφερόντων».
Πέρα από αυτό, προσθέτει, «ήταν η έξαρση της ενέργειας από την εβραϊκή διανόηση και τη νέα βιομηχανική τάξη, η οποία κατέστη δυνατή, μετά την παραχώρηση πλήρους δικαιώματος ιθαγένειας από τον Φραγκίσκο Ιωσήφ το 1867 και την πλήρη πρόσβαση σε σχολεία και πανεπιστήμια».
Και, παρόλο που σ’αυτή την κοινωνία κυριαρχούσαν σε μεγάλο βαθμό οι άνδρες, πολλές γυναίκες είχαν επίσης αντίκτυπο.
Η Alma Mahler ήταν ένα καλό παράδειγμα, μεγάλη συνθέτης η οποία έγινε μούσα του καλλιτέχνη Oskar Kokoschka και του αρχιτέκτονα Walter Gropius.
Αν και η πόλη ήταν, και παραμένει, συνώνυμη με τη μουσική, η σκοτεινή πλευρά της ήταν ιδιαίτερα ζοφερή. Τεράστιος αριθμός πολιτών ζούσε σε παραγκουπόλεις και το 1913 σχεδόν 1.500 Βιεννέζοι αυτοκτόνησαν.
Η εκτεταμμένη πυρκαγιά που ξέσπασε τον επόμενο χρόνο κατέστρεψε μεγάλο μέρος της πνευματικής ζωής της Βιέννης.
Η αυτοκρατορία διαλύθηκε το 1918, οδηγώντας τους Χίτλερ, Στάλιν, Τρότσκι και Τίτο σε σταδιοδρομίες που θα σηματοδοτούσαν την παγκόσμια ιστορία για πάντα.
Κανείς δεν ξέρει αν ο Χίτλερ συνάντησε ποτέ τον Τρότσκι ή ο Τίτο συνάντησε τον Στάλιν αλλά εγώ αναρωτιέμαι δεν θα είχε πολύ μεγάλο ενδιαφέρον αν όλοι αυτοί επισκέπτονταν τον Φρόιντ για συνεδρίες;
No comments:
Post a Comment