MISIRLOU η MISERLOO
Misirlou η Miserloo είναι μια μελωδια της ΝΑ Ευρωπης που αποδιδεται από τους Αμερικανους στον Νικολα Ηλ. Ρουμπανη με στιχους ελληνικους του ιδιου,αγγλικους των Fred Wise-Milton Leeds-S.K.Russell,ισπανικους του J. Pina και εβραικους τουChaim Tauber.
Οι Αμερικανοι μουσικολογοι προσθετουν ότι είναι παραδοσιακο ελληνικο τραγουδι
Η «Μισιρλου» εκδοθηκε σε παρτιτουρα από τον Ρουμπανη το 1934.Ο Ρουμπανης ηταν δασκαλος μουσικης στη Νεα Υορκη,πολύ γνωστος στους κυκλους της αμερικανικης ελληνικης ορθοδοξης εκκλησιας για το βιβλιο του της δεκαετιας του 40 «Αναστασιματαριον Ορθρος»(μεταφορα εκ της βυζαντινης εις την διεθνη παρασημαντικην).
Παρ’ όλα αυτά η μελωδια φαινεται ότι είναι παλιοτερη,ισως παραδοσιακο τραγουδι που η συνθεση του χανεται στα βαθη των αιωνων.Ακουγεται εκτος από την Ελλαδα σε εκδηλωσεις στην Τουρκια,Αραβια,Ισραηλ.Πολλοι μουσικολογοι ισχυριζονται ότι ξεκινησε από την Μικρα Ασια.Ο τιτλος σημαινει «Αιγυπτιοπουλα».Το διεκδικουν και οι Τουρκοι και οι Ελληνες.Μερικοι τοποθετουν την δημιουργια του στο τελος του 19ου αιωνα.
Η πρωτη γνωστη ηχογραφηση εγινε γυρω στο 1930 ως «Μουσουρλου» από τον προερχομενο από την Σμυρνη Μιχαλη Πατρινο,ο οποιος το επαιζε σε εμφανισεις του στην Αθηνα από το 1927 .Ο Πατρινος το ηχογραφησε για δευτερη φορα στη Νεα Υορκη το 1931.Η πρωτη του ηχογραφηση κυκλοφορησε στις ΗΠΑ από την δισκογραφικη εταιρια του Τετου Δημητριαδη Orthophonic. Τοτε πολλοι Ελληνες πηγαιναν στη Νεα Υορκη για να ηχογραφησουν αφου δεν υπηρχε η δυνατοτητα αυτή και η εκτυπωση δισκων στην Ελλαδα,ως τοτε.
Κι όμως όπως αναφερεται στον τριτο τομο του πολυτιμου βιβλιου Ethnic Music on Records-Eastern Europe υπηρξε άλλη μια ελληνικη εκτελεση σε δισκους Victor το 1927 από τον Τετο Δημητριαδη.
Ένα είναι βεβαιο ότι ο Ρουμπανης δεν είναι ο πραγματικος δημιουργος της μελωδιας,που όπως φαινεται απλα διασκευασε και το 1941 κατοχυρωσε τα πνευματικα δικαιωματα του,που δεν διεκδικησε άλλος κι ετσι παραμενει ως σημερα ο αποκλειστικος και μονος συνθετης της «Μισιρλου».Την εποχη εκεινη στις ΗΠΑ πολλα φολκλορικα τραγουδια χωρις εμφανεις δημιουργους κατοχυρωνονταν από τους μουσικοεκδοτικους οικους στον πρωτο που τα διασκευαζε,ενορχηστρωνε.Το 1941 δημιουργηθηκε η Misirloo Music στην οποια αποδιδονταν τα δικαιωματα από πωλησεις,εκτελεσεις,μεταδοσεις.
Οι δημοφιλεστερες εκτελεσεις στις ΗΠΑ ηταν
1941-Harry James
1946 Jan August
1953 Leon Berry οι
Το 1941 μια από τις πρωτες φωνητικες εκτελεσεις ηταν από την Carol Bruce σε δισκους Decca.Άλλες εκτελεσεις Freddy Martin/Woody Herman/Xavier Cugat/Harold Grant and his Orchestra(1941)/Frankie Laine/Martin Denny/Dante Varela and his Orhestra/Arthur Lyman/Enoch Light/Stanley Black/Ferrante and Teicher/Roger Williams/Charlie Ventura/Skitch Henderson/Chubby Checker (1962)/Connie Francis/Dario Moreno/Laurindo Almeida/Arthur Murray/Edmundo Ros/Sauter-Finegan Orchestra/Pete Seeger/Nick Perito/Kronos Quartet/101 Strings Orchestra/Paul Anka/Ronnie Aldrich/Lynn Hope/Ted Heath/Terry Snyder,Caterina Valente-Edmundo Ros(1961),κ.α.Συνολικα ξεπερνουν τις 450 οι πιο γνωστες εκτελεσειςΗ μελωδια αρεσε σε πολλους πιανιστες ελαφρας κλασικης μουσικης που την προσθεσαν στο ρεπερτοριο τους.Ηταν η ηχογραφηση της ορχηστρας Cugat που ωθησε την συνθεση στην κατηγορια εξωτικης μουσικης από τους Martin Denny/Arthur Lyman/Esquivel/Dick Hyman/Enoch Light (1959) /Korla Pandit (1958).
Ο βασιλιας του εβραικου (yiddish) ραδιοφωνου Seymour Rexite και η συζυγος του,ηθοποιος Miriam Kressyn ηχογραφησαν την συνθεση στα τελη της δεκαετιας του 40 με στιχους της Κressyn.Πρεπει να γνωριζαν το τραγουδι από τα εφηβικα τους χρονια.
To 1944 o Clovis el Hajj ηχογραφησε μια αραβο-λιβανεζικη εκτελεση που τιτλοφορησε Amal.
Μια παραδοσιακη εβραικη εκτελεση ηταν στις αρχες της δεκαετιας του 50 από τον ψαλτη Rabbi Nuftali Zvi Margolies Abulafia.
H συνθεση γνωρισε ευρυτερη απηχηση στο δευτερο ημισυ του 20ου αιωνα όταν την ηχογραφησε το 1962 ο Dick Dale.O Dale ηταν Λιβανικης καταγωγης (πραγματικο ονομα Richard Mansour ),ειχε επιροες από την αρμενικη μουσικη και θυμοταν ως παραδιακο τραγουδι την «Μισιρλου» ,που στα παιδικα του χρονια εβλεπε να το χορευουν σε γαμηλιες δεξιωσεις.
Ηταν αυτος που διαμορφωσε τον ηχο της μουσικης surf. Αοριστα Μεσανατολικος ηχος του «σερφ» ευθεως αποδιδεται στην αραβικη καταγωγη του Dale.Κι ετσι το Μisirloo εγινε ο υμνος του surf.Ετσι το ηχογραφησαν οι Astronauts/Surfaris/Trashmen/Ventures/Johnny and the Hurricanes/The Devil’s Anvil(παραγωγος και τραγουδιστης ο Felix Pappalardi).Ακομα και οι Beach Boys το ηχογραφησαν στην αρχη της καριερας τους όταν ηταν συγκροτημα surf (αλμπουμ Surfin’ USA -1963).Το 1993 ο Dale το διασκευασε με τιτλο Tribal thunder.
Η εκτελεση του Dale οσο κι αν φαινεται παραδοξο δεν μπηκε στο hit parade του περιοδικου Billboard,εγινε αρχικα επιτυχια στην περιοχη του Λος Αντζελες και μετα σιγα-σιγα επηρεασε δεκαδες συγκροτηματα.Αυτη η εκτελεση εγινε αθανατη όταν ο σκηνοθετης Kουεντιν Ταραντινο την χρησιμοποιησε στην υποκρουση της ταινιας του 1994 Pulp Fiction.
Τo 1955 σε στυλ doo wop το ηχογραφησαν οι Cardinals.Το 2005 οι Black Eyed Peas χρησιμοποιησαν ένα κομματι της πρωτοτυπης ηχογραφησης του Dale στο Pump it.
Η σερβικη εκτελεση από την τραγουδιστρια Stanisa Stosic τιτλοφορηθηκε Vranjanka (το κοριτσι από την Vranje).
Στην Ελλαδα,οπου η συνθεση απόδιδεται αλλοτε στον Πατρινο και αλλοτε στον Ρουμπανη, το 1947 το ηχογραφησε η Δαναη αλλα και η Σοφια Βεμπο κι ακολουθησαν δεκαδες αλλοι ,μεταξυ των οποιων,ο Τζιμης Μακουλης,η Τζενη Βανου,ο Τωνης Μαρουδας,η Γλυκερια,η Μαριω,η Αλκηστη Πρωτοψαλτη,ενώ στους Ολυμπιακους Αγωνες του 2004 στην Αθηνα το ερμηνευσε η Αννα Βισση ,ως ένα από τα διαχρονικα ελληνικα τραγουδια.Eπισης ηχογραφηθηκε από το ελληνικο συγκροτημα The Last Drive το 1986
Οι ελληνικοι στιχοι
Μισιρλου μου,η γλυκια σου η ματια
Φλογα μου ’χει αναψει μες στην καρδια
Αχ,για χαμπιμπι,αχ,για χαλελι,αχ
Τα δυο σου χειλη σταζουνε μελι,αχ
Αχ,Μισιρλου,μαγικη,ξωτικη ομορφια
Τρελα θα μου ’ρθει,δεν υποφερω πια
Αχ,θα σε κλεψω μεσα από την Αραπια
Μαυροματα Μισιρλου μου τρελη
Η ζωη μου αλλαζει μ’ένα φιλι
Αχ,για χαμπιμπι ένα φιλακι,αχ
Απ’το γλυκο σου το στοματακι,αχ
Η «Μισιρλου» ακουγεται στην γαλλικη ταινια του 1998 Taxi και στο φιλμ του 2007 Ocean’s Thirteen
Toν Μαρτιο 2005 το περιοδικο Q κατεταξε την εκτελεση του στο νουμερο 89 στον καταλογο με τα 100 σπουδαιοτερα κιθαριστικα κομματια.
Οι Αμερικανοι μουσικολογοι προσθετουν ότι είναι παραδοσιακο ελληνικο τραγουδι
Η «Μισιρλου» εκδοθηκε σε παρτιτουρα από τον Ρουμπανη το 1934.Ο Ρουμπανης ηταν δασκαλος μουσικης στη Νεα Υορκη,πολύ γνωστος στους κυκλους της αμερικανικης ελληνικης ορθοδοξης εκκλησιας για το βιβλιο του της δεκαετιας του 40 «Αναστασιματαριον Ορθρος»(μεταφορα εκ της βυζαντινης εις την διεθνη παρασημαντικην).
Παρ’ όλα αυτά η μελωδια φαινεται ότι είναι παλιοτερη,ισως παραδοσιακο τραγουδι που η συνθεση του χανεται στα βαθη των αιωνων.Ακουγεται εκτος από την Ελλαδα σε εκδηλωσεις στην Τουρκια,Αραβια,Ισραηλ.Πολλοι μουσικολογοι ισχυριζονται ότι ξεκινησε από την Μικρα Ασια.Ο τιτλος σημαινει «Αιγυπτιοπουλα».Το διεκδικουν και οι Τουρκοι και οι Ελληνες.Μερικοι τοποθετουν την δημιουργια του στο τελος του 19ου αιωνα.
Η πρωτη γνωστη ηχογραφηση εγινε γυρω στο 1930 ως «Μουσουρλου» από τον προερχομενο από την Σμυρνη Μιχαλη Πατρινο,ο οποιος το επαιζε σε εμφανισεις του στην Αθηνα από το 1927 .Ο Πατρινος το ηχογραφησε για δευτερη φορα στη Νεα Υορκη το 1931.Η πρωτη του ηχογραφηση κυκλοφορησε στις ΗΠΑ από την δισκογραφικη εταιρια του Τετου Δημητριαδη Orthophonic. Τοτε πολλοι Ελληνες πηγαιναν στη Νεα Υορκη για να ηχογραφησουν αφου δεν υπηρχε η δυνατοτητα αυτή και η εκτυπωση δισκων στην Ελλαδα,ως τοτε.
Κι όμως όπως αναφερεται στον τριτο τομο του πολυτιμου βιβλιου Ethnic Music on Records-Eastern Europe υπηρξε άλλη μια ελληνικη εκτελεση σε δισκους Victor το 1927 από τον Τετο Δημητριαδη.
Ένα είναι βεβαιο ότι ο Ρουμπανης δεν είναι ο πραγματικος δημιουργος της μελωδιας,που όπως φαινεται απλα διασκευασε και το 1941 κατοχυρωσε τα πνευματικα δικαιωματα του,που δεν διεκδικησε άλλος κι ετσι παραμενει ως σημερα ο αποκλειστικος και μονος συνθετης της «Μισιρλου».Την εποχη εκεινη στις ΗΠΑ πολλα φολκλορικα τραγουδια χωρις εμφανεις δημιουργους κατοχυρωνονταν από τους μουσικοεκδοτικους οικους στον πρωτο που τα διασκευαζε,ενορχηστρωνε.Το 1941 δημιουργηθηκε η Misirloo Music στην οποια αποδιδονταν τα δικαιωματα από πωλησεις,εκτελεσεις,μεταδοσεις.
Οι δημοφιλεστερες εκτελεσεις στις ΗΠΑ ηταν
1941-Harry James
1946 Jan August
1953 Leon Berry οι
Το 1941 μια από τις πρωτες φωνητικες εκτελεσεις ηταν από την Carol Bruce σε δισκους Decca.Άλλες εκτελεσεις Freddy Martin/Woody Herman/Xavier Cugat/Harold Grant and his Orchestra(1941)/Frankie Laine/Martin Denny/Dante Varela and his Orhestra/Arthur Lyman/Enoch Light/Stanley Black/Ferrante and Teicher/Roger Williams/Charlie Ventura/Skitch Henderson/Chubby Checker (1962)/Connie Francis/Dario Moreno/Laurindo Almeida/Arthur Murray/Edmundo Ros/Sauter-Finegan Orchestra/Pete Seeger/Nick Perito/Kronos Quartet/101 Strings Orchestra/Paul Anka/Ronnie Aldrich/Lynn Hope/Ted Heath/Terry Snyder,Caterina Valente-Edmundo Ros(1961),κ.α.Συνολικα ξεπερνουν τις 450 οι πιο γνωστες εκτελεσειςΗ μελωδια αρεσε σε πολλους πιανιστες ελαφρας κλασικης μουσικης που την προσθεσαν στο ρεπερτοριο τους.Ηταν η ηχογραφηση της ορχηστρας Cugat που ωθησε την συνθεση στην κατηγορια εξωτικης μουσικης από τους Martin Denny/Arthur Lyman/Esquivel/Dick Hyman/Enoch Light (1959) /Korla Pandit (1958).
Ο βασιλιας του εβραικου (yiddish) ραδιοφωνου Seymour Rexite και η συζυγος του,ηθοποιος Miriam Kressyn ηχογραφησαν την συνθεση στα τελη της δεκαετιας του 40 με στιχους της Κressyn.Πρεπει να γνωριζαν το τραγουδι από τα εφηβικα τους χρονια.
To 1944 o Clovis el Hajj ηχογραφησε μια αραβο-λιβανεζικη εκτελεση που τιτλοφορησε Amal.
Μια παραδοσιακη εβραικη εκτελεση ηταν στις αρχες της δεκαετιας του 50 από τον ψαλτη Rabbi Nuftali Zvi Margolies Abulafia.
H συνθεση γνωρισε ευρυτερη απηχηση στο δευτερο ημισυ του 20ου αιωνα όταν την ηχογραφησε το 1962 ο Dick Dale.O Dale ηταν Λιβανικης καταγωγης (πραγματικο ονομα Richard Mansour ),ειχε επιροες από την αρμενικη μουσικη και θυμοταν ως παραδιακο τραγουδι την «Μισιρλου» ,που στα παιδικα του χρονια εβλεπε να το χορευουν σε γαμηλιες δεξιωσεις.
Ηταν αυτος που διαμορφωσε τον ηχο της μουσικης surf. Αοριστα Μεσανατολικος ηχος του «σερφ» ευθεως αποδιδεται στην αραβικη καταγωγη του Dale.Κι ετσι το Μisirloo εγινε ο υμνος του surf.Ετσι το ηχογραφησαν οι Astronauts/Surfaris/Trashmen/Ventures/Johnny and the Hurricanes/The Devil’s Anvil(παραγωγος και τραγουδιστης ο Felix Pappalardi).Ακομα και οι Beach Boys το ηχογραφησαν στην αρχη της καριερας τους όταν ηταν συγκροτημα surf (αλμπουμ Surfin’ USA -1963).Το 1993 ο Dale το διασκευασε με τιτλο Tribal thunder.
Η εκτελεση του Dale οσο κι αν φαινεται παραδοξο δεν μπηκε στο hit parade του περιοδικου Billboard,εγινε αρχικα επιτυχια στην περιοχη του Λος Αντζελες και μετα σιγα-σιγα επηρεασε δεκαδες συγκροτηματα.Αυτη η εκτελεση εγινε αθανατη όταν ο σκηνοθετης Kουεντιν Ταραντινο την χρησιμοποιησε στην υποκρουση της ταινιας του 1994 Pulp Fiction.
Τo 1955 σε στυλ doo wop το ηχογραφησαν οι Cardinals.Το 2005 οι Black Eyed Peas χρησιμοποιησαν ένα κομματι της πρωτοτυπης ηχογραφησης του Dale στο Pump it.
Η σερβικη εκτελεση από την τραγουδιστρια Stanisa Stosic τιτλοφορηθηκε Vranjanka (το κοριτσι από την Vranje).
Στην Ελλαδα,οπου η συνθεση απόδιδεται αλλοτε στον Πατρινο και αλλοτε στον Ρουμπανη, το 1947 το ηχογραφησε η Δαναη αλλα και η Σοφια Βεμπο κι ακολουθησαν δεκαδες αλλοι ,μεταξυ των οποιων,ο Τζιμης Μακουλης,η Τζενη Βανου,ο Τωνης Μαρουδας,η Γλυκερια,η Μαριω,η Αλκηστη Πρωτοψαλτη,ενώ στους Ολυμπιακους Αγωνες του 2004 στην Αθηνα το ερμηνευσε η Αννα Βισση ,ως ένα από τα διαχρονικα ελληνικα τραγουδια.Eπισης ηχογραφηθηκε από το ελληνικο συγκροτημα The Last Drive το 1986
Οι ελληνικοι στιχοι
Μισιρλου μου,η γλυκια σου η ματια
Φλογα μου ’χει αναψει μες στην καρδια
Αχ,για χαμπιμπι,αχ,για χαλελι,αχ
Τα δυο σου χειλη σταζουνε μελι,αχ
Αχ,Μισιρλου,μαγικη,ξωτικη ομορφια
Τρελα θα μου ’ρθει,δεν υποφερω πια
Αχ,θα σε κλεψω μεσα από την Αραπια
Μαυροματα Μισιρλου μου τρελη
Η ζωη μου αλλαζει μ’ένα φιλι
Αχ,για χαμπιμπι ένα φιλακι,αχ
Απ’το γλυκο σου το στοματακι,αχ
Η «Μισιρλου» ακουγεται στην γαλλικη ταινια του 1998 Taxi και στο φιλμ του 2007 Ocean’s Thirteen
Toν Μαρτιο 2005 το περιοδικο Q κατεταξε την εκτελεση του στο νουμερο 89 στον καταλογο με τα 100 σπουδαιοτερα κιθαριστικα κομματια.
No comments:
Post a Comment