Ένα αφιέρωμα στον μαθητή του Γιλμάζ Γκιουνέι, τον Τούρκο σκηνοθέτη Ερντέν Κιράλ, διοργανώνει το 52ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, το οποίο διοργανώνεται από τις 4 έως τις 13 Νοεμβρίου.
Μαθητής του Γιλμάζ Γκιουνέι, ο Ερντέν Κιράλ γεννήθηκε το 1942, σπούδασε κεραμική στην Σχολή Καλών Τεχνών της Κωνσταντινούπολης και πολύ γρήγορα βρήκε τον δρόμο του στον χώρο του κινηματογράφου το 1978, υπογράφοντας το ντεμπούτο του μεγάλου μήκους The Canal (η αληθινή ιστορία της πάλης ενός δημόσιου λειτουργού κόντρα σε γαιοκτήμονες) μέσα σε κλίμα έντονης πολιτικής αναταραχής.
Έκτοτε, ξεκινά μια πορεία δημιουργική και δύσκολη, στη διάρκεια της οποίας ο Κιράλ εξελίχθηκε σε σπουδαίο δημιουργό της γενιάς του '70 και '80.
Όπως το The Canal, έτσι και η δεύτερη ταινία του, On Fertile Lands (1980) που μεταφέρει στην οθόνη το ομότιτλο βιβλίο του Ορχάν Κεμάλ, φέρει έντονες επιρροές από το σινεμά του μέντορά του Γ.Γκιουνέι.
Με θέμα το οδοιπορικό τριών εργατών προς μια καλύτερη ζωή, το φιλμ αποτέλεσε αιχμηρό σχόλιο πάνω στην κοινωνική ανισότητα, με αποτέλεσμα να απαγορευτεί από το στρατιωτικό νόμο της δεκαετίας του '80 και να κλαπούν οι τελευταίες κόπιες, κρατώντας την ταινία εξαφανισμένη επί 28 χρόνια.
Η κοινωνική αδικία, η εσωτερική μετανάστευση και η ταξική ανισότητα, παραμένουν αγαπημένες θεματικές του Κιράλ. Στο βραβευμένο με Αργυρή Άρκτο A Season in Hakkari (1983) -επίσης βασισμένο σε μυθιστόρημα (του Ονάτ Κουτλάρ)-, ο δημιουργός ακολουθεί τον ήρωά του και περιγράφει το πολιτισμικό σοκ ενός νεαρού διανοούμενου που εξορίζεται σε ένα απομονωμένο χωριό στη θέση του δασκάλου για ένα χειμώνα. Το εχθρικό περιβάλλον, η εξορία και η απομόνωση προστίθενται στα θέματα του Κιράλ, μετά την αυτοεξορία του ίδιου στη Γερμανία όταν απαγορεύτηκε το έργο του.
Η επόμενη πολυβραβευμένη ταινία του, The Mirror (1984, μια γερμανοτουρκική συμπαραγωγή, μεταφορά του βιβλίου The White Ox του Οσμάν Σαχίν), ένα μεταφυσικό ερωτικό παραμύθι στο στιλ του λατινοαμερικάνικου μαγικού ρεαλισμού, παραβολή για τον κόσμο αντιφάσεων που συνθέτουν η απόλυτη φτώχεια και ο συσσωρευμένος πλούτος.
Όχημά του, παραμένει η λογοτεχνία (και το αυτοβιογραφικό μυθιστόρημα του Σεβάτ Σακίρ, The Fishermen of Helicarnassus) και στο The Blue Exile (1993), με πρωταγωνίστρια τη Χάνα Σιγκούλα. Εδώ, ο Κιράλ ακολουθεί το πολύμηνο ταξίδι του ήρωά του - ενός συγγραφέα που τολμά να γράψει για λιποτάκτες του Α' Παγκοσμίου Πολέμου που καταδικάζονται σε θάνατο χωρίς δίκη - από την Κωνσταντινούπολη στην εξορία και παράλληλα την προσπάθειά του να αντιμετωπίσει το σκοτεινό του παρελθόν.
Τολμηρός σκηνοθέτης, ο Ερντέν Κιράλ δε διστάζει να θίξει θέματα ταμπού, είτε πρόκειται για πολιτική, είτε για ερωτική έκφραση.
Ανήκει στους ελάχιστους Τούρκους δημιουργούς που ενέταξαν τον αισθησιασμό στο έργο τους, όπως για παράδειγμα στο The Hunter (1998), ταινία βασισμένη σε έναν τοπικό θρύλο με θέμα τον παράνομο έρωτα μιας νεόνυμφης κι ενός κυνηγού, αλλά και στο Conscience (2008), που ανιχνεύει τις δυναμικές σ’ ένα ερωτικό τρίγωνο.
Ταμπού -με την ευρύτερη έννοια- σπάει και στο On the Way (2005), καθώς μέσα από ένα αληθινό περιστατικό (ένα ταξίδι που πραγματοποίησε ο Κιράλ με τον μέντορά του), παρουσιάζει τη σύγκρουση μαθητή και δασκάλου, του ιδίου και του Γκιουνέι, που ξεσπά όταν ο πρώτος νιώθει την ανάγκη να λύσει τα δεσμά προκειμένου να αναπτυχθεί ως καλλιτέχνης.
Στην 52η διοργάνωση θα προβληθεί και το Golden Horn (2010), η πιο πρόσφατη ταινία και πρώτο ντοκιμαντέρ του Ερντέν Κιράλ, ένα τολμηρό, διόλου τουριστικό, πορτρέτο της Κωνσταντινούπολης, στο οποίο προβάλλονται έντονα η πολυθρησκευτική διάσταση και τα πολυπολιτισμικά στοιχεία της πόλης μέσα από την αφήγηση ενός Έλληνα της Πόλης που επιστρέφει μετά από χρόνια στον τόπο που μεγάλωσε.
Ματιές στα Βαλκάνια
Παράλληλα με το αφιέρωμα στον Ερντέν Κιράλ το τμήμα «Ματιές στα Βαλκάνια» ανακοίνωσε ταινίες από το φετινό πρόγραμμά του: οι Ρουμάνοι Αντριάν Σιταρτού («Best Intentions», 2011) και Καταλίν Μιτουλέσκου («Loverboy», 2010), η μαύρη κωμωδία «Punk's not Dead» (ΠΓΔΜ, Σερβία, 2010) του Βλαντιμίρ Μπλαζέφσκι, με θέμα την επανένωση ενός πανκ συγκροτήματος από την ΠΓΔΜ που δίνει συναυλίες σε αλβανικό έδαφος, το μεταφυσικό θρίλερ του Ντέγιαν Ζέσεβιτς «The Enemy» (Σερβία, Βοσνία, Κροατία, Ουγγαρία, 2010), το «The Island» (2011) του Κάμεν Καλέβ, που θέλει τους Λετίσια Κάστα και Θορ Λίντχαρτ απομονωμένους σε νησί της Μαύρης Θάλασσας, η αμερικανοαλβανική παραγωγή «The Forgiveness of Blood» (2011) του Αμερικανού Τζόσουα Μάρστον (σκηνοθέτη της «Κεχαριτωμένης Μαρίας»).
Υπεύθυνος του τμήματος είναι ο Δημήτρης Κερκίνος.
Το 52ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης ξεκινά στις 4 Νοεμβρίου και διαρκεί έως τις 13 του μήνα.
No comments:
Post a Comment