Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΒΑΛΣ

Το βαλς είναι χορος σε μουσικη ¾,που η προελευση του χανεται στο βαθος αιωνων.Φαινεται να αποτελει την παραλλαγη και μεταλλαξη ενός εξαιρετικου λαικου χορου της Αυστριας,που ονομαζεται landler(λεντλερ).Είναι ο χορος που δοκιμαζουν ο βαρωνος Τραπ και η Τζουλι Αντριους στην υπεροχη ταινια του 1965 The sound of music-ενας χορος που τους φερνει πολύ κοντα και προκαλει αμηχανια στην πρωταγωνιστρια.Το landler με την σειρα του προερχεται από τους φολκλορικους χορους της Αυστριας.
Η λεξη waltz,βαλς,προερχεται από το walzen ,που σημαινει περιστρεφομαι και βασιζεται στο προγενεστερο volter,με παρομοια εννοια.
Για πρωτη φορα ακουμε για έναν χορο που ονομαζεται walzer στα μεσα του 18ου αιωνα.Ορισμενοι προσπαθησαν να συνδεσουν το βαλς με το μινουετο,αλλα εχουν ελαχιστα κοινα σημεια,εκτος από τον ρυθμο τους.
Το μινουετο είναι ισορροπημενο και πομπωδες ενώ το βαλς είναι πιο ζωηρο κι επιτρεπει τον αυτοσχεδιασμο.Σιγα-σιγα εγινε πιο ηρεμος χορος αλλα παρεμεινε ασυγκρατητα κεφατος ενώ τα ζευγαρια στροβιλιζονται (scheifler ) σα να γλιστρουν απαλα στην πιστα.
Στα πρωτα χρονια του 19ου αιωνα το βαλς εγινε επιδημια στην Βιεννη.Ο χορος γρηγορα εφθασε στην Γαλλια κι αμεσως μετα στην Αγγλια.
Πολλα οφειλει το βιενεζικο βαλς στους σκοπους που εμπνευσθηκε κι επαιζε ο Michael(Μιχαελ) Pamer(1782-1827) με την ορχηστρα του στην Βιεννη.Στην ορχηστρα του
συμμετειχαν,μεταξυ αλλων ο Josef Lanner και ο Johan Strauss ΙΙ,ο πρεσβυτερος.
Το βαλς ενηλικιωθηκε στα χερια του Στραους ΙΙ ,και όπως προεβλεψαν τοτε θα κρατουσε οσο και οι συμφωνιες του Μπετοβεν.
Όταν καθιερωθηκε το βαλς βρηκε μια θεση και στον χωρο της κλασικης μουσικης.Ο Μοτσαρτ και ο Σουμπερτ γραφοντας βαλς για χορο βρηκαν μεγαλη ικανοποιηση και ανταποκριση.
Μια από τις πρωτες παρουσιες βαλς σε μουσικη για κλασικο πιανο υπαρχει σε σονετινα του Χαυδν.Το 1786 το βαλς περναει για πρωτη φορα σε μια οπερα με τιτλο Una cosa rara.
Το γρηγορο βιενεζικο βαλς,με το εξαντλητικο στροβιλισμα των ζευγαριων κυριαρχουσε ως το 1910.Το 1912 επιβληθηκε το νέο,αργο βαλς,με βηματα πιο κοντα στο fox trot,που κρατησε ως το 1914.Απ αυτό προηλθε το συγχρονο βαλς.Χαρακτηριστικο του το κλεισιμο των ποδιων στο τελος κάθε μετρου,οπτικη συγκρατηση του παλιου Atempause lilt,που καθιστα το βαλς μια πιο ευγενικη συνεχεια του ενδοξου παρελθοντος.
Ηταν ο πρωτος χορος που τα χερια του καβαλιερου αγκαλιαζαν τη μεση της νταμας.Είναι ενας περιστροφικος χοροςοπου οι χορευτες γυριζουν συνεχως ειτε δεξιοστροφα ειτε στην αντιθετη προς την φορα των δεικτωντου ρολογιου κατευθυνση,με ενδιαμεσα συνδετικα βηματα αλλαγης.
Ο αυτοκρατωρ Ιωσηφ ΙΙ (1765-1790) ηταν ο πρωτος που ανοιξε το παλατι του στον λαο,διοτι πιστευε ότι οι αιθουσες χορου δεν επρεπε να είναι ανοικτες μονο σε γαλαζοαιματους.Αυτό εγινε το 1773.Κι από τοτε αρχισαν οι δημοσιες χοροεσπεριδες στην Βιεννη,που συνεχιζονται ως τις ημερες μας,Από τοτε το βαλς εγινε ο δημοφιλεστερος χορος.Και οι χοροεσπεριδες της Βιεννης εγιναν ο Βιενεζικος τροπος εορτασμου του Καρναβαλιου.Και σιγα-σιγα εγιναν κι άλλες αιθουσες χορου όπως το 1808 το Αpollo saal(ζααλ),που δεν υπαρχει σημερα,με πεντε τεραστιες αιθουσες,44 σαλονια,εξαιρετικους λαμπερους πολυελαιους,13 κουζινες,λουλουδια,καταρακτες-ενας υπεροχος κηπος στην μεση του βιενεζικου χειμωνα.
Η Βιεννη εχει 150 δημοσιες χοροεσπεριδες μονο στο πρωτο τριμηνο κάθε χρονιας.Μερικες απ αυτές τις εκδηλωσεις προσελκυουν εως και 5.000 ατομα,σε μια πολη με πληθυσμο 1.500.000 ανθρωπους.
Υπαρχουν τουλαχιστον άλλες 300 χοροεσπεριδες,που δεν δημοσιευονται στον επισημο καταλογο εκδηλωσεων της Βιεννης.Δεν είναι αποκλειστικα αφιερωμενες στο βιενεζικο βαλς,αλλα ο περισσοτερος χρονος είναι αφιερωμενος στο βαλς.Υπιοχρεωτικα οι κυριοι φορουν σμοκιν και κυριες φορεματα ως τον αστραγαλο.Μονο οι ντεμπυταντ,οι πρωτοεμφανιζομενες δεσποινιδες φορουν λευκες τουαλετες.
Στις περισσοτερες αιθουσες ο χορος διαρκει ως τις 5 το πρωι,ενώ συνηθως υπαρχει μπουφες ανοικτος ολο το βραδυ.