Στις αρχές του 20ού αιώνα, οι ομοφυλοφιλικές σχέσεις ήταν ποινικοποιημένες στις ΗΠΑ, με την αστυνομία να κυνηγά λυσσαλέα τους παραβάτες.
Κι όμως, ο περιθωριακός μπλουζ κόσμος του νεοϋρκέζικου Χάρλεμ πρόταξε τα στήθη του για να δώσει σπίτι και δουλειά στις γυναίκες με σεξουαλικές «ιδιαιτερότητες», με τις πρώιμες αυτές ντίβες της τζαζ και των μπλουζ να εκφράζουν ανοιχτά την ομοφυλοφιλία τους στους περιθωριακούς κύκλους του Χάρλεμ και ταυτοχρόνως να την υπαινίσσονται πίσω από τους καλυμμένους στίχους.
Η Gertrude «Ma» Rainey, για παράδειγμα, η περίφημη «Μητέρα των Μπλουζ», τραγουδούσε ήδη από το 1928 (Prove It on Me): «Είναι αλήθεια ότι φοράω κολάρο και γραβάτα / Μίλα στις γυναίκες όπως και σε κάθε άντρα».
Και βέβαια η Bessie Smith, που ήταν παντρεμένη αλλά διατηρούσε κρυφό ερωτικό δεσμό με γυναίκα, συνήθιζε να τραγουδά στα τζαζ καταγώγια του Χάρλεμ: «Όταν βλέπεις δύο γυναίκες να περπατούν χέρι-χέρι / Μη σου κάνει εντύπωση και προσπάθησε να καταλάβεις».
Η Smith συνήθιζε μάλιστα να μην κρύβει την ομοφυλοφιλία της στα κλαμπ, με τους καυγάδες της με την εκάστοτε σύντροφό της να μένουν παροιμιώδεις: «Έχω 12 γυναίκες στο σόου μου», είπε κάποτε στην ερωμένη της, «μπορώ να έχω διαφορετική κάθε βράδυ αν το θελήσω»...
Η ερμητική γλώσσα με τους νεολογισμούς παρέπεμπε στη γυναικεία ομοφυλοφιλική ζωή, με μια σειρά από όρους να μασκάρουν τα πεπραγμένα της λεσβιακής κοινότητας από την κοινή αντίληψη. Και παρά το γεγονός ότι αυτές οι γυναίκες αποτελούσαν μειονότητα στο σινάφι, το γεγονός των ομοφυλοφιλικών αναφορών στους στίχους των τραγουδιών τους ήταν αξιοσημείωτο, ιδιαίτερα σε μια δύσκολη και ταραγμένη εποχή για τη σεξουαλική παρέκκλιση. Πουθενά αλλού στην αμερικανική κουλτούρα δεν συναντάμε κάτι αντίστοιχο.
Όσο η κοινή χριστιανική πεποίθηση της εποχής συνέχιζε να βλέπει την ομοφυλοφιλία ως «κουσούρι» και να τη δαιμονοποιεί, δεν ήταν λίγοι οι Αφρο-Αμερικανοί που προσπαθούσαν να ζήσουν έναν ενάρετο βίο ως φιλήσυχοι πολίτες, σε μια από τις χειρότερες μάλιστα περιόδους ρατσισμού και φυλετικών διακρίσεων που γνώρισε ποτέ η αμερικανική κοινωνία. Ακόμα και μέσα στο ασφυκτικό αυτό πλαίσιο της εποχής όμως, οι τραγουδίστριες της τζαζ αρνήθηκαν τις παραδοσιακές συμβάσεις και αποφάσισαν να ζήσουν τη ζωή τους, παρά τους κινδύνους που καραδοκούσαν σε κάθε βήμα.
Και δεν ήταν μόνο η σεξουαλικότητα, αλλά ο τρόπος ντυσίματος, ακόμα και η συμπεριφορά τους που βάλθηκε να απαλλαγεί από τις συμβάσεις του καιρού. Οι πρώτες αυτές ερμηνεύτριες έπιναν σαν άντρες, ντύνονταν με επιδεικτικό τρόπο και αγκάλιασαν τη σεξουαλικότητά τους στέλνοντας τις κοινωνικές νόρμες στο χρονοντούλαπο της Ιστορίας!
Ήταν στα τέλη του 1910 όταν έκοψαν τα μαλλιά τους κοντά και «αγορίστικα» και φορούσαν πλέον αποκαλυπτικά φορέματα, αρνούμενες να υποταχθούν στην ανδροκρατούμενη κοινωνία της εποχής. Ακόμα και μέσα στο απόκρυφο ομοφυλοφιλικό πλαίσιο της εποχής ωστόσο υπήρχαν εξαιρέσεις, όπως η τραγουδίστρια Gladys Bentley, που ήταν και η μόνη που παραδεχόταν ανοιχτά την ομοφυλοφιλία της.
Στη σκηνική της παρουσία εμφανιζόταν με σμόκιν και κοντό κούρεμα, φλερτάροντας μάλιστα από σκηνής με το γυναικείο κοινό του μαγαζιού και σκαρώνοντας άσεμνους στίχους με δημοφιλή κομμάτια του καιρού.
Η Alberta Hunter από την άλλη, που έφερνε έναν ευρωπαϊκό αέρα καμπαρέ στην μπλουζ σκηνή του Χάρλεμ, ήταν ιδιαιτέρως προσεκτική με την ομοφυλοφιλία της, την ίδια ώρα που η τραγουδίστρια Ethel Waters, η οποία διατηρούσε φλογερή σχέση με τη χορεύτρια Ethel Williams -που θα τους έφερνε το παρατσούκλι «Οι δύο Ethels»- έκανε τα πάντα για να αποκρύψει το γεγονός.
Το ζευγάρι ζούσε μάλιστα μαζί, κίνηση που δεν είδε με καλό μάτι ακόμα και ο λεσβιακός κύκλος του Χάρλεμ, η Waters κατάφερε ωστόσο να κρύψει το γεγονός και να το κάνει να παραληφθεί από όλες τις βιογραφίες που γράφτηκαν γι' αυτή ως μια από τις μεγάλες κυρίες της τζαζ...
No comments:
Post a Comment