ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΤΟΥ ΑΠΘ ΕΡΓΑΖΕΤΑΙ ΣΕ ΜΙΑ ΕΛΠΙΔΟΦΟΡΑ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ

Νίκος Ηλιάδης

Η ερευνητική προσπάθεια της ομάδας του ΑΠΘ, «MagnaCharta», αφορά την αξιοποίηση της υπερθερμίας στην καταπολέμηση των καρκινικών κυττάρων

Η θεραπεία του καρκίνου, ο οποίος αποτελεί τη δεύτερη συχνότερη αιτία θανάτου παγκοσμίως, είναι ίσως η μεγαλύτερη πρόκληση για την επιστήμη.

Στην κατεύθυνση αυτή εργάζονται καθημερινά χιλιάδες επιστήμονες από εκατοντάδες ειδικότητες και επιστημονικούς τομείς. Μία τέτοια επιστημονική ομάδα βρίσκεται στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, στον Τομέα Εφαρμογών Φυσικής και Φυσικής Περιβάλλοντος του Τμήματος Φυσικής. Η ονομασία της είναι MagnaCharta (Magnetic Nanostructure Characterization: Technology & Application) (http://magnacharta.physics.auth.gr) και ασχολείται με μια ελάχιστα επεμβατική θεραπεία η οποία ονομάζεται Μαγνητική Υπερθερμία Νανοσωματιδίων. Η ερευνητική προσπάθεια της MagnaCharta αφορά την αξιοποίηση της υπερθερμίας στην καταπολέμηση των καρκινικών κυττάρων.

Πρόκειται για μια μέθοδο η οποία εφαρμόζεται εδώ και αρκετά χρόνια. Αξιοποιεί την κλασσική αλληλεπίδραση ενός μαγνητικού πεδίου με ένα μαγνητικό υλικό και συγκεκριμένα, εφαρμόζοντας εναλλασσόμενο μαγνητικό πεδίο σε ένα σύστημα νανοσωματιδίων, παράγεται ποσό θερμότητας το οποίο διοχετεύεται στο περιβάλλον του οδηγώντας το σε τοπική υπερθέρμανση, επιτυγχάνοντας υπερθερμία.

Ο αρχικός στόχος είναι τα μαγνητικά νανοσωματίδια να εισέλθουν στο εσωτερικό των καρκινικών ιστών ώστε το θερμικό τους φορτίο να τα καταπονήσει, χωρίς όμως να δεχθούν ανάλογο θερμικό σοκ οι γειτονικοί υγιείς ιστοί. Εκεί εστίασε την έρευνά της η MagnaCharta, όπως εξηγεί  ο διευθυντής της ερευνητικής ομάδας Μάκης Αγγελακέρης.

Το νέο στοιχείο

“Το μεγάλο στοίχημα με την υπερθερμία είναι το πως θα καταφέρεις να εστιάσεις τη θερμότητα σε όσο το δυνατόν μικρότερο χώρο γύρω από τον όγκο, ώστε να μην απλωθεί σε γειτονικά κύτταρα. Εμείς με αυτήν την εργασία πρακτικά δείχνουμε ότι παίζοντας με το πεδίο, χρησιμοποιώντας δηλαδή παλλόμενο μαγνητικό πεδίο αντί για κλασικά εναλλασσόμενο, πρακτικά εγκλωβίζουμε τη θερμότητα καλύτερα μέσα στον όγκο” επισημαίνει ο κ. Αγγελακέρης.

Η ερευνητική προσπάθεια στο ΑΠΘ ξεκίνησε το 2006-2007 με την πρώτη συσκευή υπερθερμίας, ενώ τώρα υπάρχει και μια δεύτερη. Τα νανοσωματίδια αρχικά διοχετεύονται και δοκιμάζονται σε ομοιώματα ιστών, μετά σε έτοιμους ιστούς και στη συνέχεια σε κυτταρικές σειρές και σε ποντίκια, σε συνεργασία με βιολόγους.

“Καταφέρνοντας να βάλουμε τα καρκινικά κύτταρα σε κατάσταση πυρετού μπορούν να συμβούν τρία πράγματα. Να πάθουν ένα πολύ ισχυρό θερμικό σοκ και να είναι κουρασμένα-ταλαιπωρημένα επειδή τους αύξησες τη θερμοκρασία τους· να ενεργοποιηθούν κάποιοι μηχανισμοί που θα το οδηγήσουν σιγά σιγά στην καταστροφή (απόπτωση)· αν το κύτταρο είναι ήδη για κάποιο λόγο “ευαισθητοποιημένο” να πάθει τη λεγόμενη νέκρωση, δηλαδή να πεθάνει τελείως απότομα.