ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ ΕΣΗΕΜ-Θ

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ

•   Εκτός νομιμότητας και δεοντολογίας η φιλοξενία στελεχών της «Χρυσής Αυγής» σε εκπομπές.

•   Οι ραδιοτηλεοπτικοί σταθμοί οφείλουν να απασχολούν επαγγελματίες δημοσιογράφους σε ενημερωτικές εκπομπές.

•   Τα μέλη της ΕΣΗΕΜ-Θ, που κατέχουν θέσεις ευθύνης, να εφαρμόζουν πιστά τον κώδικα δεοντολογίας.

  Το Συμβούλιο Δεοντολογίας της ΕΣΗΕΜ-Θ σε συνεδρίασή του (με τηλεδιάσκεψη) την Τετάρτη 25-11-20, ασχολήθηκε με το θέμα της εκπομπής του ραδιοσταθμού Μετρόπολις 95,5 με φιλοξενούμενο τον καταδικασθέντα Ηλία Κασιδιάρη, ηγετικό στέλεχος της «Χρυσής Αυγής».

  Το Συμβούλιο αφού έλαβε υπόψη τη σχετική καταγγελία (25) συναδέλφων, αλλά και την επιστολή του συναδέλφου Γεωργίου Μπούζου, διευθυντή του εν λόγω ραδιοσταθμού, προχώρησε σε ακρόαση του ηχητικού αποσπάσματος της εκπομπής "Παρέμβαση" ενός «παραγωγού», στο Ράδιο Μετρόπολις, με ημερομηνία 31/10/2020.

  Μετά από εξέταση του όλου υλικού το Συμβούλιο έκρινε και αποφάσισε ομόφωνα τα εξής:

  1. Όντως το περιεχόμενο της εν λόγω εκπομπής ξεπερνά τα όρια κάθε έννοιας ελεύθερης έκφρασης και δημόσιου διαλόγου στο πλαίσιο του δημοκρατικού πολιτεύματος και των στοιχειωδών αρχών δημοσιογραφικής δεοντολογίας, περιλαμβάνοντας μειωτικές και καταφρονητικές εκφράσεις για πολιτικά πρόσωπα, βουλευτές και κόμματα, ιδίως αυτά του δημοκρατικού τόξου.

  Επίσης σε ορισμένα σημεία η εκπομπή προβάλλει τις θέσεις όσων αμφισβητούν την πανδημία του κορωνοϊού και υποστηρίζει τον ψευδή ισχυρισμό ότι είναι πολύ μικρή η θνησιμότητα από covid 19, προβαίνοντας σε ανυπόστατες συγκρίσεις με τα κρούσματα της γρίπης και επηρεάζοντας έτσι μια μερίδα της κοινής γνώμης στο να μην εφαρμόζει τα μέτρα προστασίας.

  Αυτό, όμως, που βρίσκεται πέρα από κάθε όριο των κανόνων δεοντολογίας είναι η φιλοξενία του καταδικασμένου από την ελληνική Δικαιοσύνη σε βαρύτατη ποινή κάθειρξης Ηλία Κασιδιάρη, μέσω τηλεφωνικής συνέντευξης, την οποία ο «παραγωγός»παρουσίασε ως παρέμβαση του ηγετικού στελέχους της «Χρυσής Αυγής».

  Ανεξάρτητα από το αν έχει ή όχι δικαίωμα φιλοξενίας και έκφρασης σε ένα μέσο, που χρησιμοποιεί δημόσια συχνότητα, ένας πρόσφατα καταδικασμένος από την ελληνική Δικαιοσύνη, ο ραδιοσταθμός όφειλε να διευκρινίσει εν μέσω

της εκπομπής ή στο τέλος της ότι δεν υιοθετεί τις απόψεις του φιλοξενουμένου και να ξεκαθαρίσει ότι του έδωσε δυνατότητα έκφρασης, εν ονόματι της ελευθερίας του λόγου και της καθ ́ υπέρβαση ερμηνείας των αρχών περί ισονομίας.

Επί του θέματος αυτού, το Συμβούλιο Δεοντολογίας επισημαίνει ότι σε διεθνή κλίμακα τόσο στους κόλπους των δημοσιογραφικών ενώσεων όσο και σε πολιτικό επίπεδο καταβάλλεται κάθε δυνατή προσπάθεια για να περιοριστεί στα ΜΜΕ και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (social media) η ρητορική του μίσους, την οποία επιχειρούν να καλλιεργήσουν με κάθε τρόπο ακροδεξιά στοιχεία. Άλλωστε, η ρητορική του μίσους αντιβαίνει στους κώδικες δεοντολογίας όλων των ευρωπαϊκών χωρών. Η ελευθερία του λόγου- και αυτό ισχύει πολύ περισσότερο για τα Μέσα στο βαθμό που διαμορφώνουν συνειδήσεις- δεν σημαίνει ασυδοσία, αλλά ευθύνη για την υπεράσπιση των αξιών και των δικαιωμάτων του ανθρώπου, καθώς και των δημοκρατικών θεσμών.

Για αυτό και οι δημοσιογράφοι καλούνται να αποφεύγουν την προβολή προσώπων και θέσεων, που κινούνται προς την αντίθετη κατεύθυνση. Ακόμη, όμως, και στην περίπτωση που δημοσιογράφοι ζητήσουν ή προβάλουν την άποψη ενός ατόμου, το οποίο όχι απλώς καλλιεργεί τη ρητορική του μίσους, αλλά και κατά τεκμήριο έχει ασκήσει βία έναντι τρίτων και έχει στραφεί κατά των δημοκρατικών θεσμών, οφείλουν να κρατούν με σαφήνεια τις αποστάσεις και να αντικρούουν με επιχειρήματα τον «συνεντευξιαζόμενο». Διαφορετικά είτε από πρόθεση, είτε από άγνοια γίνονται φερέφωνα. Πόσο μάλλον εάν αυτός, που προβάλλεται από ένα Μέσο, έχει καταδικαστεί από τη Δικαιοσύνη για τους προαναφερόμενους λόγους.

Στην υπό κρίση υπόθεση ο «παραγωγός» της εκπομπής, ναι μεν αναφέρει ότι δεν υποστηρίζει ο ίδιος την «Χρυσή Αυγή», αλλά δεν προέβη σε σαφείς διευκρινίσεις ως προς την αποδοκιμασία των θέσεων των καταδικασθέντων στελεχών και μελών της εγκληματικής οργάνωσης, σύμφωνα με την απόφαση της Δικαιοσύνης.

Αντίθετα, από συμφραζόμενα και υπονοούμενα ο «παραγωγός» αφήνει την εντύπωση ότι κακώς φυλακίζονται τα στελέχη της «Χρυσής Αυγής», ενώ θα έπρεπε να είναι στη θέση τους κάποιοι άλλοι πολιτικοί. (Αναφέρει μάλιστα το όνομα αρχηγού κόμματος και πρώην πρωθυπουργού).

Προφανώς είναι θέμα του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης και άλλων αρχών να λάβουν τα προβλεπόμενα μέτρα για το περιεχόμενο της εκπομπής αυτής. Ήδη ανακοινώθηκε ότι γίνεται σχετική ενημέρωση του ΕΣΡ από το Δ.Σ. της ΕΣΗΕΜ-Θ.

2. Το Συμβούλιο Δεοντολογίας επισημαίνει ότι ανακύπτει ένα σοβαρό ζήτημα για το ρόλο των διοικήσεων και των διευθυντών των ραδιοτηλεοπτικών μέσων, όταν μάλιστα αυτοί είναι μέλη της ΕΣΗΕΜ-Θ.

Ο ρόλος και οι αρμοδιότητες των διευθυντών, των προϊσταμένων τμημάτων ενημέρωσης και των αρχισυντακτών των ραδιοτηλεοπτικών σταθμών είναι να εποπτεύουν σε ολόκληρο το ενημερωτικό πρόγραμμα.

Οφείλουν, σύμφωνα με τον νόμο και τις διατάξεις του κώδικα δεοντολογίας, να μεριμνούν ώστε το περιεχόμενο των εκπομπών να μην εκφεύγει από το πλαίσιο των βασικών αρχών, που είναι η τήρηση της νομιμότητας και η υπηρέτηση των αξιών του υψίστου δημοσίου συμφέροντος και της προστασίας του κορυφαίου κοινωνικού αγαθού. Όταν από τις εκπομπές γίνεται αναφορά σε θέματα και πρόσωπα, που έχουν κριθεί από την ελληνική Δικαιοσύνη ως ευρισκόμενα εκτός νομιμότητας, τότε τα ραδιοτηλεοπτικά μέσα οφείλουν να σέβονται και να τηρούν τους κανόνες δικαίου της Ελληνικής Πολιτείας.

Συνεπώς στην προκειμένη περίπτωση θα έπρεπε να παρέμβει ο υπεύθυνος ενημέρωσης – διευθυντής του σταθμού και μέλος της ΕΣΗΕΜ-Θ Γεώργιος Μπούζος για να αποκαταστήσει το πνεύμα της τήρησης των κανόνων δεοντολογίας στο πλαίσιο της δημοκρατικής λειτουργίας των θεσμών και στη βάση των αποφάσεων της ελληνικής δικαιοσύνης.

Αυτό σε καμία περίπτωση δεν συνιστά λογοκρισία ή περιορισμό έκφρασης. Αντίθετα συμβάλλει στην προστασία του κοινωνικού συνόλου από διασπορά ακραίων απόψεων, προερχομένων από φιλοξενούμενα άτομα, που καλλιεργούν τη ρητορική του μίσους εναντίον ευάλωτων κοινωνικών ομάδων, έχουν επιδείξει αποδεδειγμένα βίαιη συμπεριφορά και υιοθετούν τη δράση «ταγμάτων εφόδου».

3. Πέραν της συγκεκριμένης υπόθεσης έχουν γίνει επανειλημμένες αναφορές για έκφραση ακραίων απόψεων και εκφορά λαϊκίστικων κραυγών από συνεργάτες – παραγωγούς εκπομπών του συγκεκριμένου σταθμού, καθώς και από συνεργάτες άλλων ραδιοτηλεοπτικών μέσων με υποτιμητικά σχόλια για πρόσωπα του δημοσίου βίου και για επαγγελματίες δημοσιογράφους.

Το Συμβούλιο Δεοντολογίας της ΕΣΗΕΜ-Θ με την ευκαιρία αυτή εκφράζει την αποστροφή του για τέτοιου είδους εκπομπές και επισημαίνει ότι θα πράξει ό,τι είναι δυνατόν για την αποκατάσταση της αξιοπιστίας του δημοσιογραφικού επαγγέλματος.

Ταυτόχρονα καλεί:

α. Τις διοικήσεις των ραδιοτηλεοπτικών σταθμών να τηρούν τα προβλεπόμενα για απασχόληση επαγγελματιών δημοσιογράφων – μελών επισήμων ενώσεων στα ενημερωτικά προγράμματα, ώστε να διασφαλίζεται η τήρηση των αρχών του κώδικα δεοντολογίας και όχι να καταφεύγουν σε λύσεις συνεργασίας με διάφορους «παραγωγούς», που με κραυγές και χαμηλού επιπέδου σχόλια περιφρονούν την δεοντολογία, ακόμη και τη νομιμότητα, επηρεάζοντας αρνητικά και το μορφωτικό επίπεδο του κοινωνικού συνόλου. Άλλωστε στον ιδρυτικό νόμο για τα ιδιωτικά ραδιοτηλεοπτικά μέσα σαφώς

αναφέρεται η παράμετρος του μορφωτικού προγράμματος ως μια από τις προϋποθέσεις αδειοδότησης και λειτουργίας τους. Σε αντίθετη περίπτωση το Συμβούλιο θα πράξει τα προβλεπόμενα σε συνεργασία με το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης, επιφυλασσόμενο και για κάθε άλλη νόμιμη ενέργεια.

β. Τους δημοσιογράφους – διευθυντές, προϊσταμένους τμημάτων ειδήσεων – ενημέρωσης και αρχισυντάκτες ενημερωτικών ραδιοτηλεοπτικών μέσων να ασκούν ουσιαστική εποπτεία στον τρόπο λειτουργίας των σταθμών ως εκ του ρόλου τους, έχοντας ως γνώμονα την νομιμότητα, τις διατάξεις του κώδικα δημοσιογραφικής δεοντολογίας και τις καταστατικές αρχές των δημοσιογραφικών οργανώσεων.

4. Το Συμβούλιο Δεοντολογίας κρίνει ως ανεπαρκείς τις εξηγήσεις, που περιλαμβάνονται στην επιστολή του συναδέλφου Γεωργίου Μπούζου, διευθυντή του ραδιοσταθμού Μετρόπολις 95,5 και απορρίπτει τις αστήρικτες αιτιάσεις του και τα υπονοούμενα περί δήθεν προθέσεων άσκησης λογοκρισίας και φίμωσης.

Ωστόσο απευθύνει ύστατη έκκληση – προειδοποίηση προς τους διευθυντές και όλα τα στελέχη των ραδιοτηλεοπτικών σταθμών – μελών της ΕΣΗΕΜ-Θ να σταθούν στο ύψος των αρχών του δημοσιογραφικού λειτουργήματος και να διαδραματίσουν τον ρόλο, που αρμόζει για την διατήρηση της αξιοπιστίας των μέσων ενημέρωσης και την διασφάλιση αξιοπρεπών συνθηκών εργασίας για όλους τους συναδέλφους.

5. Το Συμβούλιο καθιστά σαφές πως αν τα μέλη της ΕΣΗΕΜΘ, που κατέχουν θέσεις ευθύνης σε ΜΜΕ, δεν εφαρμόσουν πιστά τον Κώδικα Δεοντολογίας, ο οποίος αποτελεί, για το λειτούργημα, προϋπόθεση διατήρησης της Ελευθεροτυπίας και της Δημοκρατίας, το επόμενο βήμα θα είναι η άμεση παραπομπή τους στα πειθαρχικά όργανα για τα περαιτέρω...

Τα μέλη

Νικόλαος Ασλανίδης Νικόλαος Δημαράς Παύλος Νεράντζης Σωτήρης Θεολογίδης Νικόλαος Βολωνάκης