ΕΤΣΙ ΘΑ ΓΙΝΕΙ KOΡΥΦΑΙΟΣ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΣ ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΣ Η ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

 Λίνα Τσιρέκα

79 δράσεις για εδραίωση της Θεσσαλονίκης στον παγκόσμιο τουριστικό χάρτη - Τι προτείνει για τη Θεσσαλονίκη η Εθνική Στρατηγική για τον Τουρισμό 2030

Ανήκει στις top 10 πόλεις που αξίζει κανείς να επισκεφτεί σύμφωνα με τη γαλλική εφημερίδα «Le Figaro», ενώ συγκαταλέγεται στις 16 πιο ελκυστικές πόλεις του κόσμου για remote εργαζόμενους σύμφωνα με την κατάταξη του Big 7 Travel.  To δημοφιλές αμερικανικό περιοδικό TIME την κατέταξε στους 50 κορυφαίους προορισμούς του κόσμου για το 2022, ενώ η Unesco την ενέταξε στο Δίκτυο Δημιουργικών Πόλεων Γαστρονομίας (Creative Cities of Gastronomy). 

Ο λόγος για τη Θεσσαλονίκη που το τελευταίο διάστημα κατακτά πρωτιές, ενισχύοντας το brand και τη θέση της στον παγκόσμιο τουριστικό χάρτη. Η Θεσσαλονίκη, λόγω της πλούσιας πολιτιστικής της κληρονομιάς σε συνδυασμό με την αναβάθμιση του λιμανιού, αλλά και του αεροδρομίου "Μακεδονία" και την αύξηση των συνδέσεων της με άλλους ευρωπαϊκούς και όχι μόνον προορισμούς, γίνεται ολοένα και πιο ελκυστική για τους τουρίστες. 

Ωστόσο η άκρως βελτιωμένη, τουριστικά, εικόνα που παρουσιάζει, τα τελευταία χρόνια, η Θεσσαλονίκη είναι επαρκής για την επόμενη ημέρα; Σε ποια σημεία η πόλη υπερτερεί και σε ποια πρέπει να στοχεύσει ώστε να ενισχύσει τη θέση της; Ποιες είναι οι αγορές στόχοι και ποιες οι μορφές τουρισμού στις οποίες πρέπει να δώσει έμφαση; 

Στα ερωτήματα αυτά, μεταξύ άλλων, απαντά η μελέτη, στην οποία βασίζεται η Εθνική Στρατηγική για τον Τουρισμό 2030 που αφορά σε 36 επιλεγμένους προορισμούς της χώρας και εκπόνησε ο Σύνδεσμος Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων. Στη μελέτη των 4.000 σελίδων περιλαμβάνονται συνολικά 191 δράσεις για την Κεντρική Μακεδονία, εκ των οποίων οι 79 αφορούν τη Θεσσαλονίκη, που όπως αναφέρεται οφείλει να δώσει έμφαση στην εδραίωση της ως βασικού τουριστικού πόλου διεθνούς ενδιαφέροντος.

Πόλος για την ανάπτυξη του city break 

Η Θεσσαλονίκη όπως επισημαίνεται στην έρευνα αποτελεί έναν από τους δυο βασικούς πόλους για την ανάπτυξη του city break και του τουρισμού MICE (συνέδρια και διοργανώσεις) στην Ελλάδα με δυναμική ανάδειξης σε ευρύτερο κέντρο για την Βαλκανική χερσόνησο ενώ παράλληλα διαθέτει σημαντικούς πολιτιστικούς και θρησκευτικούς πόρους.

Όπως επισημαίνεται στη μελέτη η Θεσσαλονίκη διαθέτει «εδραιωμένο / ιδιαίτερα ανεπτυγμένο τουριστικό προϊόν, καθώς ο προορισμός αποτελεί έναν από τους πιο ανταγωνιστικούς και δημοφιλείς προορισμούς για City Break σε εθνικό επίπεδο λόγω των σημαντικών πόρων, υποδομών και σημείων ενδιαφέροντος (δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της χώρας, κλίμα, αεροπορική και οδική συνδεσιμότητα, εγγύτητα με τις Βαλκανικές χώρες, αστική κουλτούρα, τοπίο που συνδυάζει βουνό και θάλασσα, εμπορική αγορά κ.α.) 

Επιπρόσθετα διαθέτει «εδραιωμένο / ιδιαίτερα ανεπτυγμένο τουριστικό προϊόν, καθώς η «Θεσσαλονίκη» αποτελεί ασφαλή προορισμό σε εγγύτητα με τις γειτονικές βαλκανικές χώρες με

σημαντικούς πόρους και υποδομές MICE για μικρά και μεσαία συνέδρια (Διεθνές Εκθεσιακό και Συνεδριακό Κέντρο Θεσσαλονίκης, Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης), τουριστικούς πόρους εντός της Θεσσαλονίκης καθώς και σημεία ενδιαφέροντος, ιστορικός και πολιτιστικός πλούτος, γαστρονομία, ζωντανή ατμόσφαιρα, επιλογές διασκέδασης και δραστηριοτήτων αναψυχής, ευνοϊκό κλίμα κ.α., οδική και αεροπορική προσβασιμότητα, λειτουργία συνεδριακού γραφείου.

Αναφορικά με την πολιτιστική της κληρονομιά η πόλη όπως τονίζεται στη μελέτη διαθέτει «παλαιοχριστιανικά και βυζαντινά μνημεία, μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς UNESCO, πλούσιο πολιτιστικό απόθεμα εντός του αστικού ιστού (αρχαιολογικοί χώροι, μουσεία, μνημεία), πολυπολιτισμική ιστορική και πολιτιστική παράδοση λόγω του ελληνιστικού, ρωμαϊκού, εβραϊκού, αρμενικού, οθωμανικού, βαλκανικού και προσφυγικού στοιχείου καθώς και κοντινούς προορισμούς με πολιτιστικό / ιστορικό ενδιαφέρον.

Επιπρόσθετα καταγράφεται η ύπαρξη σημαντικών πόρων και υποδομών (π.χ. λιμένας Θεσσαλονίκης), σημείων ενδιαφέροντος, υποδομή διεθνούς αεροπορικής συνδεσιμότητας, οδική προσβασιμότητα από τις γειτονικές χώρες και επενδυτικό πλάνο του Οργανισμού Λιμένος Θεσσαλονίκης για την ανάπτυξη του προϊόντος στη βάση του homeporting.

Αναφορικά με τις υποδομές τονίζονται «τα προβλήματα και οι αδυναμίες βασικών υποδομών

(διαχείριση αστικών απορριμμάτων, ελλείψεις σε αστική κινητικότητα και δημόσιες συγκοινωνίες, ανεπαρκείς υποδομές για ΑμεΑ κ.α.), ζητήματα χωροταξικού και πολεοδομικού σχεδιασμού κ.α».

Την ίδια ώρα παρά το γεγονός πως διαθέτει υποδομές όπως για παράδειγμα μάρινα δεν μπορεί να υποστηρίξει την ανάπτυξη ενός ανταγωνιστικού προϊόντος yachting ενώ αν και διαθέτει 13 παραλίες με γαλάζια σημαία δεν μπορεί να υποστηρίξει την ανάπτυξη του ανταγωνιστικού προϊόντος Sun & Beach, δεδομένης τόσο της έλλειψης απαιτούμενων υποδομών (π.χ. παραθαλάσσια ξενοδοχεία και resorts) όσο και της γειτνίασης με την Περιφερειακή Ενότητα Χαλκιδικής.

Συμπληρωματικά τουριστικά προϊόντα

Ποιες είναι οι μορφές τουρισμού που θα μπορούσαν να λειτουργήσουν συμπληρωματικά στο brand Θεσσαλονίκη;

Ο αγροτουρισμός σύμφωνα με τη μελέτη του ΣΕΤΕ έχει δυνατότητες ανάπτυξης καθώς ήδη υπάρχουν πόροι και υποδομές (π.χ. επισκέψιμα οινοποιεία), τα οποία μπορούν να συνεισφέρουν κυρίως στην ανάπτυξη του οικοτουρισμού και του γαστρονομικού τουρισμού.

Ο οικοτουρισμός μπορεί να αποτελέσει υποστηρικτικό / δευτερεύον προϊόν στον προορισμό «Θεσσαλονίκη». Υπάρχουν  σημαντικοί φυσικοί πόροι, τοπία ιδιαίτερου φυσικού κάλους και προστατευόμενων περιοχών σε κοντινή σχετικά απόσταση (π.χ. οι λίμνες Βόλβης και Αγίου Βασιλείου, το Εθνικό πάρκο Δέλτα Αξιού-Αλιάκμονα-Λουδία) που επιτρέπουν την ανάπτυξη ορισμένων δράσεων και δραστηριοτήτων Οικοτουρισμού και εγγύτητα με οικοτουριστικούς πόρους και σημαντικά οικοσυστήματα της Μακεδονίας. Ωστόσο υπάρχουν ζητήματα περιβαλλοντικής υποβάθμισης και μόλυνσης φυσικών πόρων του προορισμού. 

Ανεπτυγμένος χαρακτηρίζεται ο γαστρονομικός τουρισμός, όπως προκύπτει και από τους  σημαντικούς πόρους και υποδομές που διαθέτει (εστιατόρια υψηλής γαστρονομίας, πολυπολιτισμική γαστρονομική παράδοση, πολύ καλό επίπεδο γαστρονομίας σε εστιατόρια μεσαίας κατηγορίας, προϊόντα ΠΟΠ / ΠΓΕ, γαστρονομικές εκδηλώσεις, επισκέψιμα οινοποιεία). Επιπλέον η Θεσσαλονίκη αποτελεί έναν από τους πιο ανταγωνιστικούς και δημοφιλείς προορισμούς για το εν λόγω προϊόν σε εθνικό επίπεδο. 

Δυνατότητες ανάπτυξης έχει ο τουρισμός ευεξίας. Επισημαίνεται η ύπαρξη δύο ιαματικών φυσικών πόρων που με κατάλληλη αξιοποίηση / επενδύσεις θα μπορούσαν να υποστηρίξουν την ανάπτυξη ορισμένων δράσεων και δραστηριοτήτων.

Αναφορικά με τον αθλητικό τουρισμό τονίζεται πως υπάρχει η δυνατότητα ανάπτυξης και ανάδειξης σε εδραιωμένο / ιδιαίτερα αναπτυγμένο προϊόν λόγω των αθλητικών εγκαταστάσεων της πόλης, που επιτρέπουν την ανάπτυξη σημαντικών δράσεων και δραστηριοτήτων καθώς και τη φιλοξενία διεθνών αθλητικών διοργανώσεων, τη διοργάνωση αθλητικών εκδηλώσεων και διοργανώσεων που ενισχύονται συνεχώς και μπορούν να αποκτήσουν υψηλότερο ενδιαφέρον σε εθνικό και διεθνές επίπεδο (π.χ. ο Διεθνής Μαραθώνιος Μέγας Αλέξανδρος και ο Νυχτερινός Ημιμαραθώνιος) και της εγγύτητας με φυσικούς πόρους και υποδομές της Μακεδονίας για την ανάπτυξη υπαίθριων δραστηριοτήτων ενεργούς αναψυχής και Τουρισμού Περιπέτειας.

Υφιστάμενες αγορές - Αγορές στόχοι 

Εδραιωμένες αγορές για τη Θεσσαλονίκη συνδυαστικά ως προορισμού city break, τουρισμού MICE (συνέδρια και διοργανώσεις), συνεδριακού - θρησκευτικού τουρισμού αλλά και τουρισμού κρουαζιέρας χαρακτηρίζονται οι: Γερμανία, Ηνωμένο Βασίλειο, Κύπρος, Βαλκανικές χώρες, Ρωσία. 

Νέες αγορές αλλά και αγορές στόχοι για τις παραπάνω μορφές τουρισμού θεωρούνται οι: Ιταλία, Ολλανδία, Αυστρία, Πολωνία, Βέλγιο, Γαλλία, Τουρκία, Ισραήλ.

Ποιες δράσεις προτείνει το εθνικό στρατηγικό σχέδιο 

Μια σειρά στρατηγικών δράσεων ΣΔΙΤ ή ιδιωτικής πρωτοβουλίας για τη Θεσσαλονίκη προτείνει η μελέτη του ΣΕΤΕ. Συγκεκριμένα:   

Υλοποίηση του αναπτυξιακού Master Plan του ΟΛΘ Α.Ε. που περιλαμβάνει μεταξύ άλλων έργα επέκτασης του προβλήτα 6, νέα κτήρια, εγκαταστάσεις και έργα υποδομής, ανάπλαση, διαμόρφωση και αξιοποίηση υπαίθριων χώρων και κατασκευή έργων πρασίνου, ανάπλαση και αξιοποίηση υφιστάμενων κτιρίων, κατασκευή μαρίνας ιδιωτικών σκαφών ή τουριστικού καταφυγίου, αξιοποίηση υφιστάμενων και νέων αποθηκών και υπαίθριων χώρων φορτοεκφόρτωσης, ανάπτυξη υδατοδρομίου, προμήθεια εξοπλισμού και γερανών, με στόχο την ενίσχυση της επιβατικής και εμπορικής δραστηριότητας του λιμένα, τη βελτίωση παροχής υπηρεσιών σε πλοία, επιβάτες, οχήματα και εμπορεύματα καθώς και την ενίσχυση εμπορικών, ψυχαγωγικών, τουριστικών, πολιτιστικών και διοικητικών δραστηριοτήτων

Εκσυγχρονισμός της μαρίνας Θεσσαλονίκης με έργα αναβάθμισης των υφιστάμενων λιμενικών υποδομών, εκσυγχρονισμού ή ανάπτυξης νέων κτιρίων που σχετίζονται με τη λειτουργία της μαρίνας (κτήρια διοίκησης και γραφεία, πύργος ελέγχου) και τις παρεχόμενες υπηρεσίες στα σκάφη (καταστήματα, super market, αποθηκευτικοί χώροι, χώροι υγιεινής, χώροι Η/Μ εγκαταστάσεων), αναβάθμισης της δραστηριότητας απόθεσης / συντήρησης σκαφών, καθώς και αναμόρφωσης της χερσαίας ζώνης της μαρίνας μέσω της δόμησης (μέγιστη επιτρεπόμενη 14.900 τ.μ.) νέων κτιριακών εγκαταστάσεων τουρισμού και αναψυχής (όπως εστιατόρια, αναψυκτήρια, εμπορικά καταστήματα, ξενοδοχείο κ.α.). Επιπλέον, οι παρεμβάσεις περιλαμβάνουν τη διαμόρφωση ενός περιβάλλοντος χώρου υψηλής αισθητικής που θα περιλαμβάνει ζώνες πρασίνου και περιπάτου, χώρους υπαίθριων εκδηλώσεων κ.α. ενώ θα δίνεται η δυνατότητα ανάπτυξης κατοικιών προς μίσθωση.

Αξιοποίηση παραλιακού μετώπου Καλαμαριάς και μετατροπή σε έναν υπο-προορισμό που προσφέρει συνδυασμένα τουριστικά προϊόντα, καθώς διαθέτει ιδιαίτερη φυσική ομορφιά, πλούσια πολιτισμική παράδοση και εμβληματικά τοπόσημα (π.χ. το Κυβερνείο, το στρατόπεδο Κόδρα, η μαρίνα και η παραλία της Αρετσούς), ποικίλες επιλογές για διασκέδαση και φαγητό, που δύνανται να διαμορφώσουν ένα νέο τουριστικό προφίλ στον προορισμό

Δημιουργία ενιαίας τουριστικής κάρτας (city pass), με εστίαση σε Πολιτιστικό & Θρησκευτικό Τουρισμό, City Break και Γαστρονομικό Τουρισμό:

- Πρόσβαση σε πολλαπλά αξιοθέατα ή / και πολιτιστικές περιηγήσεις / ξεναγήσεις και ελεύθερη πρόσβαση στο δίκτυο ΜΜΜ για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα

- Ενσωμάτωση παροχών όπως δωρεάν είσοδος ή εκπτώσεις σε αξιοθέατα τύπου City Break (π.χ. θεματικά πάρκα), σε καταστήματα με τουριστικά είδη, λιανικής, εστίασης, καφέ, γαστρονομίας κ.α. και σε τουριστικές επιχειρήσεις, όπως τουριστικά λεωφορεία ή τουριστικά πρακτορεία για την αύξηση της επισκεψιμότητας και της δαπάνης στις συνεργαζόμενες επιχειρήσεις

- Πώληση σε φυσική μορφή από επιλεγμένα σημεία πώλησης υψηλής επισκεψιμότητας ή ψηφιακά μέσω ειδικής εφαρμογής για smartphones, με δυνατότητα αναβάθμισης με αγορά εισιτηρίων για πρόσθετα αξιοθέατα και μουσεία/ εμπειρίες (π.χ. ιδιωτικές ξεναγήσεις)

Παροχή υπηρεσιών απρόσκοπτης μετάβασης των επισκεπτών από τις πύλες εισόδου του προορισμού στο κατάλυμα, ιδιαίτερα σε περιπτώσεις ανάγκης χρήσης πρόσθετου τρόπου μεταφοράς (π.χ. άφιξη με αεροπλάνο στον προορισμό και χρήση τραίνου/λεωφορείου) για μετάβαση σε κοντινούς στην Θεσσαλονίκη τελικούς προορισμούς (-> μεταφορά αποσκευών από το αεροδρόμιο στο κατάλυμα)

Εστιασμένη προβολή και προώθηση του Λιμένα Θεσσαλονίκης ως homeport κρουαζιέρας σε επιλεγμένες εταιρείες κρουαζιέρας και tour operators που εστιάζουν στις εδραιωμένες / υφιστάμενες αγορές εισερχόμενου τουρισμού στη Θεσσαλονίκη

Βελτίωση στην προσφορά υπηρεσιών από τρίτους εντός λιμένα κρουαζιέρας, μεταφορικές υπηρεσίες, τουριστικές υπηρεσίες, συνδεσιμότητα με σημεία ενδιαφέροντος και με πύλες εισόδου

Αξιοποίηση του παραλιακού μετώπου για προσέλκυση διεθνών events και αθλητικών δραστηριοτήτων διεθνούς απήχησης, όπως αεροπορικά ακροβατικά σμήνη (π.χ. Red Arrows), αγώνες δρόμου,ναυταθλητικοί αγώνες, αγώνες ταχυπλόων, αεροπορικοί αγώνες (Air Race), αγώνες Beach Volley και Beach Soccer, ποδηλατικοί αγώνες κ.α.

Δημιουργία ολοκληρωμένων και άρτια οργανωμένων food halls

Δημιουργία γαστρονομικών μουσείων μέσω της εκμετάλλευσης παλαιών υποδομών (π.χ. παλαιά οινοποιεία, ελαιοτριβεία και κέντρα μελισσοκομικής)