Εκδήλωση λόγου και μουσικής στο Μέγαρο Θεσσαλονίκης

Ολοκαύτωμα: μνήμες, νότες και 

σιωπές κατά της βαρβαρότητας    

Εκδήλωση μνήμης για το Ολοκαύτωμα, που βύθισε την Ευρώπη στο θάνατο και αφάνισε τουλάχιστον 10-11 εκατ. μέλη διαφόρων ομάδων, εθνικών, θρησκευτικών, κοινωνικών και πολιτικών, διοργανώνει το Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης την Κυριακή 27 Νοεμβρίου 2016. 

Η αναδρομή στη ναζιστική γενοκτονία επιχειρείται μέσω της αφήγησης της ιστορίας του στρατοπέδου συγκέντρωσης της Τερεζίν (Theresienstadt) στη σημερινή Τσεχία και του καλλιτεχνικού κινήματος που αναπτύχθηκε από κρατουμένους εντός αυτού κατά την περίοδο 1941 – 1945.

Η νέα πολιτιστική πρόταση του Μεγάρου Μουσικής προς το ευρύ κοινό, η οποία φέρει τον τίτλο «Μουσική & Μουσικοί του Ολοκαυτώματος», αποτελεί  συνέχεια των επιτυχημένων καλλιτεχνικών παρεμβάσεών του στα Κέντρα Υποδοχής Προσφύγων στα Διαβατά Θεσσαλονίκης και στη Νέα Καβάλα Κιλκίς τον Απρίλιο και τον Ιούλιο του τρέχοντος έτους, αλλά και της μεγάλης συναυλίας αλληλεγγύης υπέρ των προσφύγων, η οποία διοργανώθηκε τον Ιούνιο του 2016. 

Η εκδήλωση εντάσσεται στη θεματική ενότητα «Πόλεμος – Προσφυγιά – Μετανάστευση»  και θα φιλοξενηθεί στην αίθουσα «Αιμίλιος Ριάδης» (κτήριο Μ2, ώρα 9 μ.μ.). Θα προλογίσει η Ρίκα Μπενβενίστε, ιστορικός και καθηγήτρια στο Τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας & Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Ακολούθως θα μιλήσει ο συνθέτης και συγγραφέας Θωμάς Σλιώμης, ο οποίας θα αναφερθεί στο παράδοξο και πρωτόγνωρο παράδειγμα της Τερεζίν.

Κατά το δεύτερο μέρος της εκδήλωσης το σχήμα εγχόρδων Xpause Quartet θα παρουσιάσει το έργο «Θέμα και Παραλλαγές», γραμμένο εντός του στρατοπέδου από τον Χανς Κράσα, Τσέχο συνθέτη εβραϊκής καταγωγής, ο οποίος θανατώθηκε σε θάλαμο αερίων του Άουσβιτς το 1944, και το έργο «Αόρατο Τοπίο» του Θωμά Σλιώμη, αφιερωμένο στη σιωπή της μνήμης όσων μαρτύρησαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης. 

Οι τιμές των εισιτηρίων ανέρχονται σε 10€ και σε 5€ (μειωμένο).

Αντίσταση στην ισοπέδωση

Σημειώνεται ότι κατά της διάρκεια της ναζιστικής κατοχής της Τσεχοσλοβακίας η  μικρή πόλη της Τερεζίν, 60 χλμ. βόρεια της Πράγας, εκκενώθηκε βίαια από τους μόνιμους κατοίκους της και μετατράπηκε σε γκέτο και διαμετακομιστικό στρατόπεδο για Εβραίους, που σταδιακά εκτοπίζονταν ανατολικά, σε άλλα στρατόπεδα εξόντωσης, συγκέντρωσης ή καταναγκαστικής εργασίας.

1

Σε συνθήκες εγκλεισμού, κράτησης και εργασιακής εκμετάλλευσης, η πίστη στην πρωτογενή δημιουργία και η εμμονή στην ελεύθερη έκφραση προσέλαβαν τη διάσταση της εναντίωσης στην ισοπέδωση της ανθρώπινης προσωπικότητας.  Έτσι, με τη συμμετοχή δεκάδων μουσικών, εκατοντάδων παιδιών, νέων σπουδαστών μουσικής και ερμηνευτών, όπως επίσης και χιλιάδων μουσικόφιλων κρατουμένων, το εκπληκτικό παράδειγμα της Τερεζίν σχημάτισε πλέγμα αντίστασης, μέσω της τέχνης, κατά της ναζιστικής βαρβαρότητας και της διαρκούς απειλής της επικείμενης θανάτωσης.  

Από την όπερα στα καμπαρέ

Η Τερεζίν αποτέλεσε ιδιαίτερο μεθοριακό σύμπαν σε περιβάλλον καταστροφής,  εντός του οποίου οργανώθηκε με συλλογικό τρόπο η καλλιτεχνική δημιουργία και απέκτησε τις διαστάσεις κινήματος. Οι εκφάνσεις αυτού του κινήματος διέτρεχαν ευρύ φάσμα καλλιτεχνικών δράσεων, από συναυλίες μουσικής δωματίου και ρεσιτάλ κλασικού ρεπερτορίου έως παραστάσεις όπερας, χορού και παιδικού θεάτρου, λαϊκά εβραϊκά τραγούδια, ιταλικές άριες και επιθεωρήσεις καμπαρέ. Μάλιστα, εντός του στρατοπέδου συγκέντρωσης γράφτηκαν ή παρουσιάστηκαν, εκτός των άλλων, και πρωτότυπα έργα, όπως αυτά των Πέτερ Κίεν, Φραντς Κλάιν και Γκίντεον Κλάιν.