Ο ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΑΝΤΙΚΥΘΗΡΩΝ

 Τα μυστικά της πιο τέλειας μηχανής της αρχαιότητας

Την πρώτη, παγκοσμίως, διδακτορική διατριβή για το Μηχανισμό των Αντικυθήρων ολοκλήρωσε στο Εργαστήριο Αστρονομίας του Τμήματος Φυσικής του Α.Π.Θ. η Μαγδαληνή Αναστασίου, διδάκτωρ του Τμήματος Φυσικής.

«Αναμφισβήτητα πλέον, ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων θεωρείται ως μια τέλεια μηχανική κατασκευή προηγμένης τεχνολογίας της αρχαιότητας. Η γνώση που έχει αποτυπωθεί πάνω του, η σύλληψη της όλης κατασκευής του αλλά και η ίδια η κατασκευή του εκπλήσσουν. Χάρη στην ανακάλυψη του Μηχανισμού ξαναγράφεται πλέον η ιστορία της εξέλιξης της αρχαίας ελληνικής τεχνολογίας» αναφέρει χαρακτηριστικά η κ.Αναστασίου στη διατριβή της που παρουσίασε σε εκδήλωση που διοργάνωσαν η Κοσμητεία της Πολυτεχνικής και η Κοσμητεία της Φιλοσοφικής Σχολής του Α.Π.Θ με θέμα τον Μηχανισμό των Αντικυθήρων.

Εκφράζει δε την πεποίθησή της ότι «ο Μηχανισμός δεν αποτελεί το πρώτο και μοναδικό τέτοιο «εργαλείο» που δημιουργήθηκε».

«Τόσο η πολυπλοκότητά του όσο και η τελειότητά του συνηγορούν ότι πρέπει το μηχάνημα που σώζεται αυτή τη στιγμή, να αποτελεί την κορυφή εξελικτικής διαδικασίας απλούστερων μηχανισμών που ολοένα εμπλουτίζονταν και με περισσότερες λειτουργίες» προσθέτει. «Μαγευτική επίσης», σύμφωνα με την ίδια, «είναι και η δομή του συνόλου της κατασκευής του, που έχει τις διαστάσεις ενός σύγχρονου φορητού υπολογιστή».

«Η πληθώρα των πληροφοριών σε μια τόσο συμπυκνωμένη δομή πρέπει να θεωρείται αποτέλεσμα μιας μακράς εξελικτικής πορείας. Η απάντηση στο γιατί δεν σώζεται άλλος μηχανισμός βρίσκεται στην πολυτιμότητα του υλικού του και στην ιδιότητά του να ανακυκλώνεται εύκολα για τη δημιουργία άλλων αντικειμένων».

Η κ.Αναστασίου κάνει επίσης ιδιαίτερη μνεία σε ένα θραύσμα του Μηχανισμού των Αντικυθήρων του οποίου η λειτουργία δεν είναι ακόμη επιβεβαιωμένη.

«Η δομή του θραύσματος αυτού», περιγράφει, «είναι πολύ περίεργη με την ύπαρξη ενός οδοντωτού τροχού και δύο ιδιόμορφων εξαρτημάτων, το ένα από τα οποία έχει νεφροειδές σχήμα».

«Μια πλήρης περιστροφή του εξαρτήματος αυτού ως προς τον άξονά του εμφανίζει δύο μέγιστα και δύο ελάχιστα. Η μελέτη δείχνει ότι τα μέγιστα και ελάχιστα αυτά φαίνονται να ταιριάζουν με την εξίσωση του χρόνου, αστρονομικής γνώσης που είχε κατακτηθεί την εποχή του Μηχανισμού. Καθώς ο Μηχανισμός αποτύπωνε πάνω του όλες τις αστρονομικές γνώσεις της εποχής του, είναι πολύ πιθανό να περιελάμβανε κι αυτήν. Η όλη μελέτη βρίσκεται σε εξέλιξη ακόμα» καταλήγει.

Ενας από τους λίγους τυχερούς που έχει βουτήξει στο σημείο όπου βρίσκεται το ναυάγιο των Αντικυθήρων, συμμετέχοντας στην ερευνητική ομάδα που πρόσφατα ανέσυρε νέα ευρήματα ήταν και ο αρχαιολόγος- δύτης και υποψήφιος διδάκτορας του Α.Π.Θ., Αλέξανδρος Τούρτας.

«Είμαι βέβαιος ότι υπάρχουν και άλλα κινητά ευρήματα στο ναυάγιο και ευελπιστούμε ότι θα μπορέσουμε να τα ανασύρουμε στην επόμενή μας έρευνα, τον Μάιο του 2015» ανέφερε, στο περιθώριο της εκδήλωσης, ο κ.Τούρτας.

Όπως εξήγησε, στο ναυάγιο δεν έχει γίνει αρχαιολογική έρευνα στον πυθμένα, λόγω των σημαντικών τεχνικών δυσκολιών και του βάθους που βρίσκεται το ναυάγιο- είναι στα 50-55 μέτρα. Για τον ίδιο ωστόσο, η εμπειρία είναι σημαντική καθώς, όπως λέει, «βουτάμε σε ένα ναυάγιο με ιστορική και αρχαιολογική αξία». Όσο για την εικόνα που αντικρίζει στον βυθό, διευκρινίζει ότι στην ουσία ταυτίζει τις πληροφορίες που έχει στο μυαλό του και ανασυνθέτει την εικόνα αφού στην πραγματικότητα βλέπει μόνο σκόρπιες πέτρες. Απαντώντας πάντως σε ερώτηση για τον φόβο αρχαιοκαπηλίας στο ναυάγιο, δήλωσε ότι η θέση του δεν είναι γνωστή και ακόμα και οι ίδιοι που είχαν τις συντεταγμένες, δυσκολεύτηκαν να το βρουν.