ΚΟΛΑΦΟΣ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΝΕΟΝΑΖΙΣΜΟΥ

Ο «ΑΠΟΡΡΗΤΟΣ ΦΑΚΕΛΟΣ ΚΟΥΙΛΕΡ»

ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΑΙΝΙΟΘΗΚΗ ΤΗΣ ΕΡΤ-3 

Ένα εξαιρετικό και με διθυραμβικές κριτικές φιλμ παρουσιάζει η Ταινιοθήκη της 

ΕΡΤ-3 στο μεγάλο αφιέρωμά της Αυτός ήταν ο «ψυχρός» πόλεμος, με ένθετη υποενότητα  Κατασκοπική λογοτεχνία και κινηματογράφος.

Προβάλλεται, λοιπόν, τη Δευτέρα 1 Δεκεμβρίου στις 21:00 στον Αλέξανδρο με ελεύθερη είσοδο ο Απόρρητος φάκελος Κουίλερ (The Quiller memorandum, έγχρωμο, Ηνωμένο Βασίλειο- ΗΠΑ, 1966) του Μάικλ Άντερσον. Το σενάριο είναι του Χάρολντ Πίντερ από το μυθιστόρημα του Τρέβορ Ντάντλεϊ Σμιθ.

Κορυφαίοι σταρ στους βασικούς ρόλους: Σερ Άλεκ Γκίνες, Μαξ Φον Σίντοφ, Τζορτζ Σίγκαλ, Σέντα Μπέργκερ, Τζορτζ Σάντερς.

Το φιλμ προτάθηκε για τρία BAFTA (καλύτερου σεναρίου, μοντάζ, καλλιτεχνικής διεύθυνσης) και βραβείο Έντγκαρ για τον Χάρολντ Πίντερ.

Την ταινία θα προλογίσει ο Αλέξης Ν. Δερμεντζόγλου, στους θεατές θα διανεμηθεί έντυπη ανάλυση του Βασίλη Ραφαηλίδη, ενώ με το τέλος της προβολής θα ακολουθήσει μακρά συζήτηση με το κοινό.

Δύο Βρετανοί πράκτορες σκοτώνονται στο Δυτικό Βερολίνο. Στέλνεται για διαλεύκανση της υπόθεσης ο πράκτορας Κουίλερ και τίθεται στα ίχνη μιας νεοναζιστικής οργάνωσης με την ονομασία Φοίνικας. Παράλληλα, γνωρίζει μια πανέμορφη αισθησιακή δασκάλα με την οποία συνδέεται με ερωτικό πάθος. Ακολουθούν κίνδυνοι και δραματικές εξελίξεις.

Ένα συγκλονιστικό φιλμ με ακαδημαϊκή αφήγηση, κατάπικρο τέλος και διαχρονικές καταγγελίες για την ανάπτυξη του νεοναζισμού ακόμα και σε χώρους που διδάσκονται παιδιά. Υπέροχο νουάρ με υψηλές κατασκευαστικές αξίες. 

Το κείμενο του Βασίλη Ραφαηλίδη που θα διανεμηθεί στο κοινό είναι το ακόλουθο:

«Το Υπόμνημα Κουίλερ, πρωτότυπος τίτλος, μας ξαναθυμίζει πως κάτι έχει αλλάξει στον αγγλικό κινηματογράφο τα τελευταία χρόνια. Μέσα σ’ αυτή την ανανέωση η αλλαγή της θεματικής και του προβληματισμού  του παραδοσιακού κατασκοπικού φιλμ  είναι βέβαια η λιγότερο παράδοξη, αποτελεί, όμως, σαφέστατη ένδειξη της επίδρασης του σύγχρονου προβληματισμού ακόμα και στα πιο δύσκαμπτα κινηματογραφικά είδη.

Ο Μάικλ Άντερσον πετυχαίνει να δώσει μια καινούρια διάσταση  στην κατασκοπική περιπέτεια, ανατρέποντας ριζικά την τυποποιημένη «αντιδικία» ανάμεσα σε δύο σαφώς καθορισμένα και προσδιορισμένα εχθρικά στρατόπεδα και τον «ηρωικό» εκείνο τύπο που κάθε στιγμή παίζει τη ζωή του κορόνα- γράμματα λίγο από επαγγελματικό καθήκον και λίγο από τυχοδιωκτική διάθεση.

Στην περίπτωσή μας ο «εχθρός» είναι πέρα για πέρα καινούριος, για τον κινηματογράφο εννοείται, γιατί για την πρόσφατη Ιστορία είναι τόσο γνωστός όσο και τα εγκλήματά του. Πρόκειται φυσικά για το νεοναζισμό στην πρώτη «κρυφή» και ημιπαράνομη φάση του, τότε, δηλαδή, που χρειάζονταν κατάσκοποι για να ανιχνεύσουν  το πασίγνωστο σήμερα αρχηγείο του.

Παράλληλα, ο Εγγλέζος κατάσκοπος -μην ξεχνάμε πως η ταινία είναι αγγλική- αναλαμβάνει το έργο εν πλήρη συνειδήσει τόσο του κινδύνου όσο και της υπευθυνότητας την οποία συνεπάγεται μια τέτοια πράξη, που ξεπερνάει κατά πολύ τον ξηρό επαγγελματισμό και τη συμφυή στην ψυχολογία του κατασκόπου αρχή του «βίβερε περικολοζαμέντε». Μ’ άλλα λόγια, ο κατάσκοπος παύει να είναι ο κατ’ εξοχήν αγαπητός στη λαϊκή φαντασία «ήρωας» και γίνεται ένας σχεδόν κοινός άνθρωπος, που ξέρει, ωστόσο, κάλλιστα πως η πράξη του δεν πρόκειται ούτε παράσημο να του αποφέρει ούτε ειδική αμοιβή ούτε καν το τυπικό και ανόητο εκείνο «ευχαριστώ» του κυνικού προϊσταμένου. Είναι δηλαδή ένας «αντιήρωας», που αναλαμβάνει να διεκπεραιώσει μια δυσάρεστη για τον εαυτό του υπόθεση τέλεια, ψυχρά, λογικά, κάτω από την πίεση μιας αδήριτης αναγκαιότητας. 

Ο Άντερσον πετυχαίνει να ισορροπήσει δύο επίπεδα- το πολιτικό και το ψυχολογικό- με μια δεξιοτεχνία καθαρά ακαδημαϊκή και με θαυμαστή γνώση των κανόνων της «φλατ» αποδραματοποιημένης αφήγησης. Αποφεύγοντας μεθοδικά την εντυπωσιακή καινοτομία όσον αφορά τη χρήση των καθαρά κινηματογραφικών εκφραστικών μέσων- μοντάζ, ντεκουπάζ κτλ.- συγκεντρώνει όλη την προσοχή του στη θαυμάσια διεύθυνση των ηθοποιών. Ο Τζορτζ Σίγκαλ, νέος και σχετικά άπειρος, δίνει μια συγκλονιστική προέκταση στο γραμμικό ρόλο του και ο Άλεκ Γκίνες κάνει τη συνηθισμένη του εκθαμβωτική επίδειξη δεξιοτεχνίας στο ρόλο του κυνικού προϊσταμένου. Την παράσταση, ωστόσο, κλέβει ένας από τους μεγαλύτερους ηθοποιούς της εποχής μας, ο Μαξ Φον Σίντοφ, που κατορθώνει να στήσει έναν τέλειο τύπου απόγονου των Νιμπελούγκεν, που προσπαθεί μάταια να σηκώσει στη ράχη του το «μεγαλείο της ράτσας» χωρίς ποτέ να πέφτει στη γνωστή γελοιογραφική υπερβολή».

ΔΕΚΑ ΛΟΓΟΙ ΓΙΑ ΝΑ ΜΗΝ ΧΑΣΕΤΕ ΤΟΝ «ΑΠΟΡΡΗΤΟ ΦΑΚΕΛΟ ΚΟΥΙΛΕΡ»

Δέκα λόγοι για να μην χάσετε τον αριστουργηματικό Απόρρητο φάκελο Κουίλερ είναι:

1. Για το εξαιρετικό σενάριο του Χάρολντ Πίντερ, συνδυασμό κοινωνικής,

    ψυχολογικής ταινίας και ιδεολογικής, πολιτικής καταγγελίας.

     2.Για τη διαχρονική λειτουργία της μυθοπλασίας που είναι επίκαιρη όσο ποτέ.

     3. Για την ερμηνευτική μονομαχία δύο κορυφαίων παλαίμαχων σταρ , των σερ Άλεκ Γκίνες και Μαξ Φον Σίντοφ

    4.Για τη βαθύτατη διάβρωση που έχει να δημιουργήσει ο νεοναζισμός σε όλους    τους χώρους.

    5. Για τον κίνδυνο που υπάρχει να περάσει το ιδεολογικό δηλητήριο στις ψυχούλες 

         αθώων μικρών παιδιών.

    6. Για τους αργούς, αφηγηματικούς ρυθμούς, που αποφεύγουν την υπερβολική …         που απορροφά το θεατή από την ουσία.

    7. Για την υψηλή αξία παραγωγής, ντεκόρ, μουσικής, φωτογραφίας, μοντάζ που δημιουργούν ένα περίτεχνο σύνολο.

    8. Για την εξαιρετική αναπαραγωγή του περιπλεγμένου κλίματος της εποχής.

    9. Για τη σκηνοθετική ποιότητα που είναι χαμηλών τόνων.

  10. Για το τέλος που είναι συνδυασμός βαθύτατης ενημέρωσης και πικρίας. Στη ζωή δεν υπάρχει ευτυχές τέλος.

Υ.Γ. Σημειώνεται πως η επόμενη ταινία στο ίδιο αφιέρωμα είναι το κύκνειο άσμα του Άντονι Μαν Η μεγάλη νύχτα των κατασκόπων (A Dandy in aspic, 1968) με τους Λόρενς Χάρβεϊ, Μία Φάροου.