Γιατί τα τζιτζίκια δεν σταματούν να μας παίρνουν τα αυτιά

Τα τζιτζίκια παράγουν διαφορετικούς ήχους, ανάλογα με το είδος τους και το λόγο που 'τραγουδούν'.  ISTOCK

Τα τζιτζίκια έχουν περιγραφεί ως "πολύ ιδιαίτερα έντομα" από τους επιστήμονες που προφανώς έχουν μελετήσει και τον "εκ των πιο δυνατών ήχων της φύσης" που είναι το τραγούδι τους. Που λέγεται "τερέτισμα".

Νίκη Μπάκουλη

Το καλοκαίρι οδεύει σιγά σιγά προς το τέλος του, με τις θερμοκρασίες να ανεβαίνουν από την Πέμπτη 18/8 το απόγευμα και πολλούς αδειούχους να απολαμβάνουν ακόμα τον ήλιο, τη θάλασσα, μαζί με το αέναο πάρτι που κάνουν τα τζιτζίκια. Tα οποία δίνουν το πραγματικό τους ρεσιτάλ, προ της ολοκλήρωσης κάθε καλοκαιριού.

Πάμε λοιπόν, να δούμε πώς προκύπτει το ατελείωτο τραγούδι (ή ενόχληση -εξαρτάται πώς το βλέπει κανείς) των τζιτζικιών -μαζί με κάποιες άλλες πληροφορίες για 'τα πολύ ιδιαίτερα έντομα'.

• Ανάλογα με το είδος τους, τα τζιτζίκια επανεμφανίζονται κάθε χρόνο (βγαίνουν από το έδαφος διαφορετικές στιγμές μέσα σε ένα καλοκαίρι) ή περιοδικά (επτά είδη αναδύονται όλα μαζί, κάθε 13 ή 17 χρόνια).
• Ο λόγος παραμένει “ένα από τα μεγαλύτερα μυστήρια του κόσμου των εντόμων” σύμφωνα με το Τμήμα Εντομολογίας του Virginia Tech -έπειτα από μελέτη του 2020.
• Όπως γράφει το National Geographic, οι νύμφες ζουν στο έδαφος, τρέφονται με ρίζες και εμφανίζονται ως ώριμοι ενήλικες σε ένα 'συγχρονισμένο σόου' αναπαραγωγής. Τα αρσενικά τραγουδούν και τα θηλυκά κροταλίζουν τα φτερά τους, όταν τους αρέσει κάποιο συγκεκριμένο τραγούδι. Ζευγαρώνουν, αφήνουν τα αυγά τους και πέντε εβδομάδες μετά οι 'γονείς' πεθαίνουν.
• Τα τζιτζίκια γεννούν τα αυγά τους (200 με 400) κάθε Ιούλιο και Αύγουστο, μέσα σε μικρές τρύπες που δημιουργούν σε μαλακούς βλαστούς των δέντρων.
• Μετά 6 έως δέκα εβδομάδες, τα νεαρά τζιτζίκια (νύμφες) εκκολάπτονται και πέφτουν στο έδαφος. "Τρυπώνουν" μέσα σε αυτό και προσκολλώνται σε ρίζες δέντρων -τρέφονται από το χυμό τους. Αυτή είναι η περίοδος αδράνειας.
• Όταν αυτή ολοκληρώνεται, το τζιτζίκι αναδύεται και σκαρφαλώνει στον κορμό του δέντρου. Ρίχνει το δέρμα, 'βγαίνουν' τα φτερά, ενηλικιώνεται και αρχίζει το τραγούδι.
• Η πιο θορυβώδης ομάδα τζιτζικιών είναι τα περιοδικά (αυτά που εμφανίζονται κάθε 13 και 17 χρόνια), πιθανότατα επειδή είναι πολύ περισσότερα από τα ετήσια.
• Ο ήχος που 'βγάζουν' τα τζιτζίκια είναι υψηλής έντασης. Μπορεί να φτάσει έως τα 90 ντεσιμπέλ -όπου φτάνουν ένα χλοοκοπτικό, μια μοτοσυκλέτα ή ένα τρακτέρ. Έχει περιγραφεί ως εξής: “Είναι σαν κάποιος να πιέζει ένα ψαλίδι σε τροχό άλεσης”.
• Για την ιστορία, το αφτί του ανθρώπου ακούει με ευχαρίστηση ήχους που φτάνουν έως τα 85 ντεσιμπέλ. Ήχοι εντάσεως από 80 έως 90 ντεσιμπέλ για έξι διαδοχικές ώρες, μπορούν να γίνουν επιβλαβείς για το σύστημα της ακοής μας.
• Διαφορετικά είδη τζιτζικιών προτιμούν διαφορετικές ώρες της ημέρας για το τραγούδι τους. Το καθένα από τα 3.000 περίπου είδη, έχει ξεχωριστό ήχο.
• Διαφορετικοί τύποι ήχων υπάρχουν και για τους λόγους που τραγουδάει ένα τζιτζίκι: μπορεί να είναι πρόσκληση για ζευγάρωμα, φλερτάρισμα προ της αντάμωσης, ενημέρωση ότι υπάρχει κίνδυνος, την απομάκρυνση τυχόν αρπακτικού και κλίση σε γιορτή, αφότου το θηλυκό συμφωνεί να ζευγαρώσει.
• Υπάρχει και ήχος που ενημερώνει πως το αρσενικό τζιτζίκι τον 'βγάζει' θέλει να μείνει μόνο.
• Το τραγούδι επηρεάζεται από τις καιρικές συνθήκες. Γενικά, τα τζιτζίκια απολαμβάνουν το φως του ήλιου και τη ζεστασιά. Όχι την υπερβολική ζέστη ή την υπερβολική δροσιά. Τότε ηρεμούν.
• Η δυνατότητα των τζιτζικιών να παράγουν αυτούς τους ήχους, οφείλεται σε ένα σχεδόν μοναδικό -μεταξύ των εντόμων- όργανο που έχουν (βλ. τυμβαλικό), ανάμεσα στο θώρακα και την κοιλιά.
• Αφορά δυο κοιλότητες, οι οποίες χωρίζονται με μια λεπτή, τεντωμένη, μεμβράνη. Κάθε φορά που αυτή δονείται (με σύσπαση μυών), παράγεται ο ήχος.
• “Ο τερετίζων υμένας περιέχει μια σειρά από νευρώσεις που συσπώνται η μια μετά την άλλη, όταν ο τζίτζικας διαστέλλει και συστέλλει τους μυς. Κάθε φορά που ένα πλευρό 'κουμπώνει', παράγει ένα κλικ. Πολλά κλικ παράγουν ένα βουητό” έχει εξηγήσει άνθρωπος του Peggy Notebaert Nature Museum του Σικάγο.
• Η συχνότητα των συσπάσεων του τυμβαλικού μυός κυμαίνεται από 120 έως 480 φορές το δευτερόλεπτο. Είναι αρκετά γρήγορη, ώστε να ακούγεται συνεχής ο ήχος στο ανθρώπινο αυτί.
• Τα τζιτζίκια έχουν επίσης, αερόσακους, οι οποίοι έχουν συχνότητες συντονισμού συγκρίσιμες με τις συχνότητες δόνησης του τυμβίου. Έτσι, ενισχύουν τον ήχο και παράγουν το κρεσέντο υψηλής έντασης που χαρακτηρίζει το τέλος των καλοκαιριών μας.

Για το τέλος, κρατήστε ότι τα τζιτζίκια είναι θορυβώδη, αλλά είναι ακίνδυνα για τον άνθρωπο και τα κατοικίδια, αφού ούτε δαγκώνουν, μηδέ τσιμπούν.