Η ΤΑΙΝΙΟΘΗΚΗ ΤΗΣ ΕΡΤ 3

ΤΟ ΓΙΟΡΤΙΝΟ ΔΩΡΟ ΤΗΣ ΤΑΙΝΙΟΘΗΚΗΣ ΤΗΣ ΕΡΤ-3

ΠΟΙΟΤΙΚΟ ΓΕΛΙΟ, ΥΨΗΛΕΣ ΙΔΕΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΠΙΔΟΣΕΙΣ 

ΣΤΟ «ΕΡΧΟΝΤΑΙ ΟΙ ΡΩΣΟΙ»

Με μια αγαπημένη υψηλού επιπέδου ψυχαγωγική «μαύρη»  κωμική σάτιρα η Ταινιοθήκη της ΕΡΤ-3, τιμώντας και το πνεύμα των ημερών, προβάλλει πάντα στο αφιέρωμα Αυτός ήταν ο ψυχρός πόλεμος (υποενότητα Κατασκοπική λογοτεχνία και κινηματογράφος) το Έρχονται οι Ρώσοι τη  Δευτέρα 29 Δεκεμβρίου στις 21:00 στον Αλέξανδρο (Εθνικής Αμύνης 1) πάντα με ελεύθερη είσοδο.

Με την ευγενική παροχή της αίθουσας από την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας- Κέντρο Πολιτισμού και την καλλιτεχνική επιμέλεια και συνδιοργάνωση του ΚΕΜΕΣ το Έρχονται οι Ρώσοι (The Russians are coming, The Russians are coming, έγχρωμο, ΗΠΑ, 1966, διάρκειας 112’) βασίζει το σενάριό του  στο βιβλίο του Ναθάνιελ Μπέντσλεϊ, σε σκηνοθεσία  Νόρμαν Τζιούισον. Παίζουν: Άλαν Άρκιν, Καρλ Ράινερ, Μπράιαν Κιθ, Τζον Φίλιπ Λο. 

Το φιλμ κέρδισε στην κατηγορία του Χρυσή Σφαίρα καλύτερης κωμωδίας και α’  ανδρικού ρόλου (Άλαν Άρκιν), ενώ προτάθηκε για το Όσκαρ καλύτερης ταινίας, διασκευασμένου σεναρίου, α’  ανδρικού ρόλου, μοντάζ.

Την ταινία θα προλογίσει ο Αλέξης Ν. Δερμεντζόγλου, στο τέλος της προβολής θα ακολουθήσει μακρά συζήτηση με το κοινό, ενώ στους θεατές θα διανεμηθεί μια εξαιρετική έντυπη κριτική ανάλυση του Βασίλη Ραφαηλίδη.

Ένα ρωσικό υποβρύχιο με καθόλα ειρηνικούς σκοπούς εξοκείλει σε ένα παραθαλάσσιο θέρετρο των ΗΠΑ και οι κάτοικοι νομίζουν πως  δέχονται επίθεση. Ακολουθεί πανικός σε μια έξοχη, αποτελεσματική, μοναδική σάτιρα της αντικομμουνιστικής υστερίας και της βλακείας. Το φιλειρηνικό τέλος είναι ενδεικτικό και έξυπνο. Εξοντωτικοί ρυθμοί, γέλιο, ανατροπές σε μια μεγάλη ταινία.

Η κριτική ανάλυση που θα διανεμηθεί είναι η ακόλουθη:

«Όταν οι Αμερικανοί αποφασίζουν να σατιρίσουν τον εαυτό τους είναι αμίμητοι και ασυναγώνιστοι. Καθώς μάλιστα δεν υπάρχει επίσημη κινηματογραφική λογοκρισία στις Η.Π.Α. (οι ταινίες, ωστόσο, αυτολογοκρίνονται από ένα ειδικό οργανισμό της Ένωσης των Αμερικανών Παραγωγών και από μία πανίσχυρη κινηματογραφική θρησκοκρατούμενη «Ένωση»), οι ευφάνταστοι και προοδευτικοί κινηματογραφιστές μπορούν να χρησιμοποιήσουν την αφθονότατη «πρώτη ύλη» μ’ έναν τρόπο πραγματικά σπαρταριστό.

Στο «Έρχονται οι Ρώσοι» (στον πρωτότυπο τίτλο επαναλαμβάνεται η πρόταση χωρίς κόμμα, πράγμα που δημιουργεί εξ αρχής μιαν εντύπωση σύγχυσης) σαν «πρώτη ύλη» χρησιμοποιείται η παρανοϊκή κομμουνιστοφοβία, που τόσο έντεχνα και μεθοδικά εμφυτεύθηκε στον εγκέφαλο της αμερικανικής μάζας από τον παρεπιδημήσαντα εις Κύριον (ευτυχώς εγκαίρως) Μακάρθι. Αυτό το αξεπέραστο μέχρι σήμερα ταμπού διαλύεται  και αποσυντίθεται εις τα εξ ων συνετέθη από τον θαυμάσιο Τζιούισον, με ένα πείσμα που δίνει την εντύπωση ξαφνικού ξεσπάσματος του από χρόνια καταπιεσμένου φιλελευθερισμού του.

Το «Έρχονται οι Ρώσοι» ανήκει σ’ εκείνη τη σπανιότατη κατηγορία χολιγουντιανού κινηματογράφου βαθύτατης αυτογνωσίας και οξύτατης κριτικής. Βέβαια, ως συνήθως, το έξυπνο περικάλυμμα της σάτιρας απαλύνει την κριτική διάθεση, όμως η φαιδρή διακωμώδηση είναι συχνά πολύ πιο αποτελεσματική από τη σοβαροφανή ανατομία ενός εγκλήματος.

Ο Νόρμαν Τζιούισον κατορθώνει να ανασυνθέσει άψογα αυτήν την ατμόσφαιρα του πανικού, που προκαλείται σ τους κατοίκους ενός νησιού από την απροσδόκητη εμφάνιση ενός σοβιετικού υποβρυχίου που άραξε κατά λάθος στα αβαθή, γιατί ο περίεργος κυβερνήτης ήθελε να ρίξει μια ματιά στην άγνωστή του Αμερική!

Η κλιμάκωση του πανικού παρασύρει στη δίνη του ολόκληρη τη μικρή πόλη, η οποία, ευρισκόμενη σε κατάσταση πολέμου, προσπαθεί να σωθεί εκ των ενόντων με τους ανεκδιήγητους αυτοσχέδιους εθνοφρουρούς της. Η πολλαπλή «παράλληλη δράση» κρατιέται μέχρι το φινάλε με απόλυτη συνέπεια, δημιουργώντας ένα τέλεια παρανοϊκό κρεσέντο. Βέβαια, το εύκολο εύρημα του κρεμασμένου από το καμπαναριό παιδιού, που γίνεται αιτία για την ανακωχή και την τελική συμφιλίωση, μοιάζει λιγάκι σαν από μηχανής θεός -επιτρεπτός, ωστόσο, σ’ ένα φιλμ «πολιτικής φαντασίας». Το ίδιο θα μπορούσαμε να πούμε και για τις ερωτικές παρεκβάσεις, αν ήταν περισσότερο «γελοιογραφημένες». 

Μην χάσετε αυτή την απολαυστική, απόλυτα ειλικρινή «συνυπαρξιακή» ταινία.

Βασίλης Ραφαηλίδης

ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ

10 ΛΟΓΟΙ ΓΙΑ ΝΑ ΜΗΝ ΧΑΣΕΤΕ ΤΗΝ ΤΑΙΝΙΑ «ΕΡΧΟΝΤΑΙ ΟΙ ΡΩΣΟΙ»

Πέραν των άλλων, δέκα λόγοι για να μην χάσετε τη βραβευμένη, αντιπολεμική σάτιρα Έρχονται οι Ρώσοι είναι:

Για το εξαιρετικό, συνολικό  αποτέλεσμα του τέλους

Για το τελικό, ανατρεπτικό εύρημα σχετικά με τη δύναμη του έρωτα

Για την έξοχη κινηματογράφηση  των συμπεριφορών της σιωπηρής πλειοψηφίας, που έχει υποστεί πλύση εγκεφάλου και ανακαλύπτει πάντα έναν κόκκινο κίνδυνο.

Για τη φοβερή ερμηνεία του Άλαν Άρκιν

Για την εξαιρετική αξιοποίηση των φυσικών ηλιόλουστων ακτών

Για τη στιβαρή εμφάνιση του Τζον Φίλιπ Λο

Για την ισορροπημένη, μετρημένη σκηνοθεσία του Νόρμαν Τζιούισον

Για το συνδυασμό «μαύρης» σάτιρας, γέλιου και ιδεολογικών αναφορών

Για τη διαχρονικότητα της μυθοπλασίας

Για την εξαιρετική κατασκευαστική αξία παραγωγής.

Υ.Γ. Η επόμενη ταινία είναι και αυτή μια έξοχη σάτιρα του «ψυχρού» πολέμου, το  πολύκροτο Ένα… δύο… τρία του Μπίλι Γουάιλντερ