Αποκωδικοποιήθηκε το DNA της ντομάτας

Την αποκωδικοποίηση του DNA της ντομάτας πέτυχε διεθνής ερευνητική ομάδα, εξέλιξη που αναμένεται στο προσεχές μέλλον να συντελέσει σε ποικιλίες με καλύτερη γεύση, μεγαλύτερη διατροφική αξία και ωραιότερο χρώμα.

Όπως αναφέρεται σε σχετικό άρθρο του Nature, η ντομάτα διαθέτει 12 χρωμοσώματα και 31.760 γονίδια, δηλαδή 7.000 περισσότερο από τον άνθρωπο. Επίσης διαπιστώθηκε ότι ντομάτα και πατάτα έχουν κατά 92% κοινά γονίδια.

Ερευνητές από 14 χώρες, εργαζόμενοι από το 2003 κατάφεραν να «διαβάσουν» το γονιδίωμα της καλλιεργούμενης ποικιλίας Heinz 1706 καθώς και μιας άγριας ποικιλίας ντομάτας.

Οι ερευνητές πιστεύουν ότι η ανάγνωση του γονιδιώματος θα διευκολύνει τις συμβατικές τεχνικές διασταύρωσης και αναπαραγωγής νέων ειδών ντομάτας, εκτός από τη γενετική τροποποίησή τους, ενώ παράλληλα θα μειώσει την ανάγκη για παρασιτοκτόνα.

Εδώ και χρόνια, οι ντομάτες έχουν υποστεί διάφορες βελτιώσεις προκειμένου να ωριμάζουν με βραδύτερο ρυθμό και να αντέχουν περισσότερο στα ράφια των καταστημάτων. Όμως το τίμημα για αυτές τις επεμβάσεις είναι ότι γενικά η γεύση τους έχει αλλοιωθεί σε σχέση με το παρελθόν.

Η παραγωγή και διακίνηση ντομάτας είναι μία τεράστια αγορά διεθνώς με ετήσιο τζίρο 30 έως 40 δισεκατομμύρια δολαρίων, ενώ το 2010 η παγκόσμια παραγωγή της
έφθασε τα 146 εκατ. τόνους. Η αποκωδικοποίησή του γενετικού κώδικά της αναμένεται να εμπλουτίσει περαιτέρω τη γκάμα των ειδών και γεύσεων του προϊόντος.

Όπως δήλωσε ένας από τους ερευνητές, ο καθηγητής του Πανεπιστημίου του Νότιγχαμ Γκράχαμ Σέιμουρ, «τώρα που διαθέτουμε το γονιδίωμα, θα είναι δυνατό να στοχεύσουμε πραγματικά σε εκείνα τα γονίδια που ελέγχουν τη γεύση, ξεχωριστά από εκείνα που επιδρούν στην αντοχή της ντομάτας στα ράφια. Έτσι, θα είναι εφικτό στο πολύ άμεσο μέλλον να έχουμε ντομάτες που διαρκούν πολύ και ταυτόχρονα έχουν πιο σκούρο κόκκινο χρώμα, είναι γεμάτες φυτοχημικές ουσίες και πολύ πιο γευστικές».

Ορισμένοι από τους ερευνητές συνεργάζονται ήδη με εταιρίες που σκοπεύουν να αξιοποιήσουν άμεσα τις νέες γενετικές γνώσεις για τις ντομάτες, προσδοκώντας σε τρία έως πέντε χρόνια να έχουν κυκλοφορήσει στο εμπόριο νέες καλύτερες ποικιλίες. Ακόμα, οι επιστήμονες θεωρούν ότι οι καλύτερες γνώσεις τους για τις ντομάτες θα ωφελήσουν και άλλα συγγενικά είδη, όπως οι πιπεριές και οι μελιτζάνες, αλλά επίσης φρούτα όπως τα πεπόνια και οι φράουλες.

Παράλληλα, όμως, αναζωπυρώνονται οι φόβοι ορισμένων για νέες βιοτεχνολογικές παρεμβάσεις στη ντομάτα. Μία απόπειρα για μία γενετικά τροποποιημένη ντομάτα που είχε γίνει στις αρχές της δεκαετίας του ‘90, με την ονομασία Falvr Savr, δεν είχε καλή κατάληξη λόγω εμπορικής αποτυχίας της, όμως η πλήρης πλέον γνώση του DNA της ντομάτας θα μπορούσε να δώσει νέα ώθηση σε αυτές τις προσπάθειες.

Πάντως, κατά τους ερευνητές, το πιθανότερο είναι ότι οι νέες γενετικές πληροφορίες θα αξιοποιηθούν για τη βελτίωση των συμβατικών μεθόδων παραγωγής, κάτι που φαίνεται να προτιμούν και οι καταναλωτές.

Η νέα μελέτη αναμένεται να φέρει ξανά στο προσκήνιο το αιώνιο ερώτημα: είναι η ντομάτα τελικά λαχανικό ή φρούτο; Το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ έχει γνωμοδοτήσει υπέρ του λαχανικού, αλλά οι περισσότεροι επιστήμονες «ψηφίζουν» υπέρ του φρούτου.