Πώς είναι να ζεις στο νορβηγικό Longyearbyen, στη βορειότερη πόλη του κόσμου -Μια κουκκίδα κοντά στον Βόρειο Πόλο

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΤΣΑΒΑΛΟΣ

Πώς είναι να βιώνεις πολικές μέρες και ακόμη πιο ψυχρές νύχτες στη βορειότερη πόλη του κόσμου.

Λέγεται Longyearbyen και, με κάποιο θαρρείς περίεργο τρόπο, δικαιολογεί κάπως το εξαγγλοσαξονικοποιημένο όνομά της (Long + Year = μακρύ έτος στα αγγλικά). Και αυτό γιατί στη νορβηγική αυτή πόλη με το όνομα-γλωσσοδέτη - μια πόλη βαθιά μέσα στον Αρκτικό Κύκλο, εγκλωβισμένη ανάμεσα σε γιγάντιους παγετώνες και κάτω από πολικές παγολεκάνες - ένας μήνας ειδικά από τον Νοέμβρη και μετά, μοιάζει όντως με έναν... αιώνα. Ή έστω ένα χρόνο.

Το νορβηγικό αρχιπέλαγος Σβάλμπαρντ, που βρίσκεται περίπου στη μέση μεταξύ των βόρειων ακτών της Νορβηγίας και του Βόρειου Πόλου, είναι η τοποθεσία των βορειότερων μόνιμων οικισμών του κόσμου. Η μεγαλύτερη πόλη του Σβάλμπαρντ είναι το Longyearbyen, με 2.500 μόνιμους κατοίκους.

Η μετακόμιση στο Longyearbyen

Η σουηδή φωτογράφος Cecilia Blomdahl μετακόμισε στο Σβάλμπαρντ το 2015 και έκτοτε καταγράφει την καθημερινότητα και τη ζωή της σε εκατομμύρια ακολούθους της στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Πρόσφατα κυκλοφόρησε ένα νέο φωτογραφικό άλμπουμ με τίτλο «Life on Svalbard» [Η ζωή στα Σβάλμπαρντ].

«Όταν ζεις εδώ, πραγματικά βυθίζεσαι στην ήσυχη και γαλήνια φύση», δήλωσε στο CNN η Blomdahl, πρώην εργαζόμενη σε ξενοδοχειακές επιχειρήσεις. Παρ' όλη τη φυσική ομορφιά του, ωστόσο, το Σβάλμπαρντ είναι κάτι πολύ περισσότερο από ένα απλά πολύ όμορφο μέρος.

Οι πλούσιοι πόροι της, όπως τα ψάρια, το φυσικό αέριο και τα κοιτάσματα ορυκτών πόρων, την έχουν καταστήσει στο παρελθόν θέμα οικονομικής και διπλωματικής διαμάχης, ενώ σήμερα αποτελεί έναν ακμάζοντα παγκόσμιο κόμβο οικονομικών δραστηριοτήτων και επιστημονικής έρευνας.

Αλλά, ασφαλώς, η ζωή στο Σβάλμπαρντ δεν είναι εύκολη, ειδικά από το Νοέμβριο μέχρι τον Μάρτιο. Οι θερμοκρασίες μερικές φορές πέφτουν κάτω από τους μείον 30 (-34,4 βαθμούς Κελσίου έγραψε το θερμόμετρο προ ημερών), ενώ οι πολικές αρκούδες και οι αρκτικές αλεπούδες που περιστασιακά περιφέρονται στους τοπικούς δρόμους, κάνουν την ζωή ενδιαφέρουσα μεν, οριακά... επικίνδυνη δε.

«Κάθε μέρα είναι περιπετειώδης. Θα είναι τρελή ή άγρια, αλλά σίγουρα όχι μια συνηθισμένη μέρα», δήλωσε η Blomdahl, προσθέτοντας εμφατικά ότι «μια συνηθισμένη μέρα εδώ είναι τόσο διαφορετική- είναι να πίνεις καφέ βλέποντας το Βόρειο Σέλας ή τον ήλιο του μεσονυκτίου δίπλα στους ταράνδους».

Αυτά είναι κοινά συναισθήματα στην κοινότητα του Σβάλμπαρντ - οι ακραίες συνθήκες, αν και μαγευτικές, σημαίνουν ότι οι άνθρωποι δεν μένουν στην περιοχή τυχαία. Γι' αυτό και οι αυτόχθονες ή οι Νορβηγοί είναι ελάχιστοι. Άνθρωποι από περίπου 50 χώρες διαμένουν εκεί, εργαζόμενοι σε τομείς όπως η επιστημονική έρευνα και ο εποχιακός τουρισμός.

Τι ωθεί όμως κάποιον να αναζητήσει σπίτι σε μια τόσο απομακρυσμένη γωνιά του κόσμου;

Σύμφωνα με τους ειδικούς της επιστήμης της συμπεριφοράς, πολλοί άνθρωποι που αναζητούν ακραίες συνθήκες μπορεί να υποκινούνται από την επιθυμία να δοκιμάσουν τα όρια των σωματικών και ψυχολογικών τους ικανοτήτων, να ξεφύγουν από προσωπικά προβλήματα ή την καθημερινή ανία ή απλώς για τη συγκίνηση.

Για την Blomdahl, μια ματιά στο απαράμιλλο φυσικό τοπίο του Σβάλμπαρντ ήταν το μόνο που χρειαζόταν για να εγκαταλείψει τις εταιρικές φιλοδοξίες της στην Αγγλία και τη Σουηδία και να επιλέξει να ζήσει αυτό που περιγράφει στο βιβλίο της ως «μια ζωή συνδεδεμένη με τη φύση που χαρακτηρίζεται από πιο αργούς ρυθμούς».

Στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, η Blomdahl δείχνει πώς το περιβάλλον του Σβάλμπαρντ διαμορφώνει την καθημερινότητά της. Για παράδειγμα, όχι μόνο είναι απλώς απαραίτητο να φέρει εξοπλισμό προστασίας κατά της πολικής αρκούδας όταν ταξιδεύει εκτός των καθορισμένων οικισμών, αλλά είναι και νομικά υποχρεωμένη να το κάνει.

Το Longyearbyen κατοικείται από 2.500 ανθρώπους

Ένα ολόκληρο έτος στα Σβάλμπαρντ

Ένας χρόνος στο Σβάλμπαρντ σημαδεύεται από δύο ασυνήθιστες περιόδους φωτός: την πολική νύχτα και τον ήλιο του μεσονυκτίου. Η πολική νύχτα διαρκεί από τα μέσα Νοεμβρίου έως τα τέλη Ιανουαρίου, όταν ο ήλιος δεν βγαίνει πάνω από τον ορίζοντα. Ο ήλιος του μεσονυκτίου, που διαρκεί περίπου 18 εβδομάδες μεταξύ Απριλίου και Αυγούστου, είναι όταν ο ήλιος δεν δύει κάτω από τον ορίζοντα.

Αυτές οι περίοδοι συνεχούς φωτός και ολοήμερου σκοταδιού μπορούν να επιβαρύνουν τόσο το σώμα όσο και το μυαλό. Ο Blomdahl θυμάται χαμογελώντας το πώς κάποιοι φίλοι της, πνευματικά αποπροσανατολισμένοι από την πολική νύχτα, βρέθηκαν να πηγαίνουν στη δουλειά τους στη... μέση της νύχτας, αντί για τις εξίσου σκοτεινές ώρες της ημέρας.

Τέτοιες ανώμαλες συνθήκες διαβίωσης μπορεί να έχουν έως και αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία των ανθρώπων. Παρά τις συνολικά θετικές προοπτικές για την υγεία και την ποιότητα ζωής στο Σβάλμπαρντ, η πολική νύχτα και ο ήλιος του μεσονυκτίου μπορούν να διαταράξουν τους κύκλους ύπνου-αφύπνισης ή τα επίπεδα πρωτεϊνών στο αίμα. Η ίδια η Blomdahl λέει ότι παρατήρησε πτώση στα επίπεδα της βιταμίνης D, η οποία υποστηρίζει την υγεία του ανοσοποιητικού συστήματος και τη δραστηριότητα των εγκεφαλικών κυττάρων. Παρ' όλα αυτά, η Blomdahl εξακολουθεί να λέει ότι η πολική νύχτα είναι «μία από τις καλύτερες εποχές του χρόνου», όπου η ίδια μπορεί να «γίνει ένα με το σκοτάδι».

Όσον αφορά την καθημερινή ζωή, το Σβάλμπαρντ είναι επαρκώς εξοπλισμένο με τα μέσα για να συντηρήσει τον πληθυσμό του. Το Longyearbyen διαθέτει τα περισσότερα από αυτά που προσφέρουν οι περισσότερες πόλεις στην ηπειρωτική (νορβηγική) χώρα, συμπεριλαμβανομένου ενός αεροδρομίου, ενός νοσοκομείου, εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και άλλων ανέσεων. Ωστόσο, δεδομένων των συνθηκών, ο μέσος όρος παραμονής στο Σβάλμπαρντ είναι μόνο επτά χρόνια, σύμφωνα με τη Στατιστική Υπηρεσία της Νορβηγίας.

«Το Longyearbyen θεωρείται συνήθως ως ένα μέρος για να βρει κανείς εργασία για λίγο, παρά ως ένα μέρος που θα γίνει τόπος διαμονής για όλη του τη ζωή. Πιστεύω ότι η επιλογή που κάνουν οι άνθρωποι να ζήσουν εδώ επηρεάζει σημαντικά τον τρόπο με τον οποίο προσεγγίζουμε τις διάφορες εποχές, ιδίως την πολική νύχτα. Όσοι δεν μπορούν να αντέξουν το παρατεταμένο σκοτάδι συνήθως δεν παραμένουν εδώ για πολύ καιρό. Το Longyearbyen είναι γεμάτο από άτομα που έχουν μετακομίσει εδώ για διάφορους λόγους, αλλά έχω διαπιστώσει ότι συχνά μοιράζονται μια βαθιά εκτίμηση για τη φύση», σημειώνει με νόημα η ίδια η Σουηδή στο βιβλίο της.

Και καταλήγει εμφατικά: «Όταν πρωτοήρθα στο Σβάλμπαρντ, είχα σκοπό να μείνω και να εργαστώ μόνο για λίγους μήνες, αλλά όπως και πολλοί άλλοι άνθρωποι που έχουν έρθει εδώ, με τσίμπησε το... μικρόβιο του Σβάλμπαρντ. Σχεδόν εννέα χρόνια μετά την πρώτη μου μετακόμιση εδώ, είμαι ακόμα στο Longyearbyen. Προσωπικά, απολαμβάνω τρομερά την πολική νύχτα. Θεωρώ ότι είναι γαλήνια, καθώς είναι μια θαυμάσια στιγμή για να χαλαρώσετε και να απολαύσετε τη ζωή σε πιο αργούς ρυθμούς».