ΠΟΤΟΠΟΙΙΑ ΠΟΛΥΚΑΛΑ

Τα μαγικά μυστικά των λικέρ της οικογένειας Πολυκαλά

Πως ένας δραστήριος Κεφαλονίτης από το Ληξούρι δημιούργησε μια Ποτοποιία 120 ετών

Η αλήθεια είναι ότι το «Πολυκαλάς» δεν το ξεχνάς εύκολα. Εκτός από τον προφανή λόγο που έχει να κάνει με την προέλευση του ίδιου του ασυνήθιστου επωνύμου («Πολύ-καλά»), πρόκειται για ένα όνομα που έχει ταυτιστεί τόσο με τη μεγάλη παράδοση της Κεφαλονιάς στην ποτοποιία όσο όμως και με την ίδια την ιστορία της παλιάς Αθήνας, καθώς στην οδό Κλεισθένους, πίσω από το Δημαρχείο, στον αριθμό 4, από το 1918 εγκαταστάθηκε (και λειτουργεί μέχρι και σήμερα) η κάβα μιας μικρής -τότε- επιχείρησης από το Ληξούρι, της ποτοποιίας Β.Π.Πολυκαλά.
Εκτός από τα ίδια τα εξαιρετικά προϊόντα της οικογένειας, τα οποία -και προς τιμήν της- συνεχώς ανανεώνονται, η αριστοκρατική φινέτσα και η επτανησιακή αισθητική που αποπνέουν οι γυάλινες συσκευασίες με τα παλιομοδίτικα αλλά τόσο κλασάτα λογότυπα και γραμματοσειρές, δίνουν την αίσθηση στον αγοραστή ότι δεν επιλεγει μια απλή τεντούρα ή ένα κλασικό Λιμοντσέλο, αλλά κάτι πιο «πολύτιμο» από αυτά…

Η σχεδόν μυθιστορηματική ιστορία της ποτοποιίας Β.Π.Πολυκαλά, η οποία κάλλιστα θα μπορούσε να αποτέλεσει σενάριο μιας εξαιρετικής ελληνικής ταινίας, ξεκινά τα τέλη του πρόπερασμένου αιώνα στο πανέμορφο Ληξούρι της Κεφαλονιάς, τότε που ο Βασίλης Πολυκαλάς, έμπορος κρασιών, άρχισε να συγκεντρώνει παραδοσιακές συνταγές για λικέρ απ’ όλα τα μέρη της Ελλάδας που επισκέπτονταν. Άνθρωπος ανήσυχος, δραστήριος, εφυέστατος, όπως και οι περισσότεροι Κεφαλονίτες, μελετώντας προσεκτικά τα συστατικά των λικέρ, ανακάλυψε τρόπους ώστε να κάνει τις συνταγές ακόμα καλύτερες και γρήγορα τόσο το συλλεκτικό του πάθος όσο και το μεράκι του τον οδήγησαν από την εμπορία του κρασιού στην παραγωγή αυτών των ποτών.
Έτσι ξεκίνησε την ποτοποιία Πολυκαλά το 1897, με μια ξεχωριστή παραγωγή λικέρ, στηριγμένη σε παλιές παραδοσιακές συνταγές γεμάτες γεύσεις, αρώματα και μια άλλη Ελλάδα, που δύσκολα μπορεί κανείς να φανταστεί σήμερα. Τα προϊόντα του έγιναν γρήγορα γνωστά για την εξαιρετική ποιότητά τους και η ποτοποιία απέκτησε μεγάλη κίνηση, γεγονός που τον οδήγησε το 1910 στη μεταφορά της επιχείρησης στην Αθήνα, στην οδό Καραγιώργη Σερβίας.

Με τις συνταγές των σπιτικών παραδοσιακών λικέρ, καθώς και με τα ξηρά και γλυκά κρασιά που φέρνει απ’ όλη την Ελλάδα, ο Βασίλης Πολυκαλάς γίνεται γνωστός και αποκτά μεγάλη πελατεία. Η φήμη των προϊόντων του δραστήριου Κεφαλονίτη εξαπλώνεται γρήγορα στην Αθήνα και το μαγαζί του δεν αργεί να αναδειχθεί σε σημείο συνάντησης για τα πιο γνωστά ονόματα της τότε πολιτικής και κοινωνικής σκηνής. Οκτώ χρόνια αργότερα, ο Πολυκαλάς μετακομίζει στην περίφημη γειτονιά των ποτοποιείων της Αθήνας, στην Κλεισθένους, εκεί που στα τέλη της δεκαετίας του 1920 ξεκινά να δραστηριοποιείται και ο Δημήτρης, δεύτερη γενιά Πολυκαλάς. Όλοι μιλούν με ιδιαίτερο σεβασμό γι’ αυτόν, αφού είναι ένας από εκείνους που καθιέρωσε πανελλαδικά την ποτοποιία, συστηματοποίησε και αναβάθμισε την παραγωγή, ενώ οδήγησε σταθερά την επιχείρηση μέσα στα δύσκολα χρόνια της κατοχής και του εμφυλίου. Όταν η χώρα επανήλθε πια σε κανονικούς ρυθμούς, άρχισε να τρέχει και την αναδιοργάνωση της.

Όπως διαβάζουμε στο εξαιρετικό site http://paliaathina.com/gr, μια σημαντική απόφαση του Δημήτρη Πολυκαλά στα μέσα της δεκαετίας του ’50 θα δώσει νέα ώθηση στην μικρή ποτοποιία. Είναι τότε που ο Πολυκαλάς ξεκινά την παραγωγή βερμούτ, μπράντι και ούζου, τριών ποτών που κυριαρχούσαν στο εμπόριο εκείνης της εποχής. Ιδιαίτερα το ούζο έφθασε να βγαίνει τη δεκαετία του ’50 σε τέσσερις διαφορετικές ποιότητες! Οι φίλοι του καλού ούζου παραληρούσαν για την κορυφαία έκδοση, που ονομάστηκε με νόημα «TRES BIEN», δηλαδή «πολύ καλό». Οι παλιοί, βέβαια, μερακλήδες, είχαν τα δικά τους συνθηματικά. Αυτοί ορκιζόντουσαν στο ούζο «Πολ 68»:το Πολ από το Πολυκαλάς και το ’68 από το γεγονός ότι κόστιζε 68 δραχμές η οκά!».

Γύρω στο 1967, ο διαχωρισμός εμπορίας και παραγωγής της επιχείρησης Πολυκαλά μορφοποιείται και χωροταξικά με την παραγωγή να μετακινείται διαδοχικά σε όλο και μεγαλύτερες εγκαταστάσεις: Περιστέρι, Αργυρούπολη, Βοτανικός και σήμερα πια στην Κερατέα. Η τρίτη γενιά, στο πρόσωπο του Γιώργου Πολακαλά αναλαμβάνει πλέον δυναμικά τα ηνία, ανακαλύπτοντας και αναπτύσσοντας ένα πρόσθετο σημαντικό σημείο διανομής των προϊόντων, τα ζαχαροπλαστεία, κάτι που το πετυχαίνει με τη δημιουργία πιο ελκυστικών συσκευασιών δώρου που σχεδιάζει.
Ο ίδιος αναφέρει στο http://paliaathina.com/gr: «Δεν ήταν και τόσο εύκολες εποχές. Πολύ δύσκολο να κρατηθείς σε μια αγορά, όπου τα ξενόφερτα ποτά και προπάντων το ουίσκι κυριαρχούσαν. Από την άλλη, η πίεση που νιώθαμε από τις μεγάλες μονάδες, όπως Τσάνταλης, Μπουτάρης, Καμπάς, Βότρυς, για ν’αναφέρω μόνο μερικές, ήταν ιδιαίτερα οδυνηρές. Πολλές μικρές παραδοσιακές ποτοποιίες αναγκάστηκαν τότε να κλείσουν. Εμείς σταθήκαμε και συνεχίζουμε. Μια μικρή οικογενειακή μονάδα με μοναδικές συνταγές, αλλά και ακόμη πιο μοναδική προσήλωση στην ποιότητα».

Σήμερα, η Ρένα Πολυκαλά με τον αδελφό της, Δημήτρη junior, αισίως 4η γενιά ποτοποιών, συνεχίζουν με τη βοήθεια του πατέρα τους την οικογενειακή παράδοση. Εντατικοποίηση των εξαγωγών είναι ο υπ’ αριθμόν 1 στόχος. Οι μυστικές συνταγές των λικέρ του προπάππου Β. Πολυκαλά δουλεύονται με την ίδια αφοσίωση και βαφτίζονται «Συλλογή Πολυκαλά 1897». Συνδυάζονται με τη σύγχρονη εποχή και οι γεύσεις εξελίσσονται και απογειώνονται, οι συσκευασίες αντικαθίστανται με νέες πολυτελείς φιάλες, καινούργια προϊόντα και προτάσεις μπαίνουν στο προσκήνιο και το όνομα Πολυκαλά επιβεβαιώνεται καθημερινά σαν συνώνυμο της ποιότητας και του καλού γούστου.

Πολύ πρόσφατα, στις αρχές του Δεκέμβρη, η Ποτοποιία Πολυκαλά βραβεύτηκε με την τιμητική διάκριση «Βιοτεχνικής Αριστείας» για την αδιάλειπτη, διαχρονική παρουσία τεσσάρων γενεών, από το 1897, στην ελληνική αγορά, τη συνέχιση της παράδοσης και βέβαια την εξέλιξη της ποιότητας των προϊόντων της, στα πλαίσια του Made in Greece Awards 2017.
Βέβαια το βραβείο αυτό καθόλου τυχαίο δεν είναι καθώς, οι Πολυκαλάδες παραμένουν το ίδιο δραστήριοι στην αγορά, παρουσιάζοντας συνεχώς νέα, εξαιρετικά προϊόντα, όπως τα Liquer Cafe, ένα απολαυστικό ποτό ή απεριτίφ με μείγμα φρέσκων καβουρδισμένων κόκκων καφέ και σπόρους βανίλιας και το περίφημο Prico, ένα aperitivo (στην Κεφαλονίτικη διάλεκτο prico σημαίνει πικρό) 11% αλκοολικών βαθμών με έντονα αρώματα εσπεριδοειδών και με μια σειρά βοτάνων και συστατικών όπως η πιπερόριζα, η αψιθιά, το φασκόμηλο, η δάφνη, η αγγελική, η κανέλα, η βανίλια, το χαμομήλι και πολλά άλλα.

Ιδιαίτερη μνεία θα πρέπει να γίνει τόσο στην εξαιρετική Τεντούρα της Συλλογής Πολυκαλά 1897, με γεύση κανέλας και με νότες αρωμάτων γαριφάλου, μελιού και μοσχοκάρυδου, το φημισμένο Λικέρ Φουντούκι και η Πικρομάντολα, η ονομασία της οποίας προέρχεται από τις λέξεις πικρό και μάντολα, όπως επικράτησε να λέγεται στην Κεφαλονιά το αμύγδαλο! Πίνεται παγωμένο και μπορεί να συνδυαστεί με φρέσκο χυμό εσπεριδοειδών και άλλων φρούτων. Τέλος, διάσημο είναι και το Λιμοντσέλο για το οποίο η οικογένεια Πολυκαλά αναφέρει στην ιστοσελίδα της: «Ψάχνοντας τα μυστικά συνταγολόγια του προπάππου Πολυκαλά βρεθήκαμε μπροστά σε μια ιστορική για την οικογένειά μας, ανακάλυψη.
Ο Οίκος Πολυκαλά έχει τις ρίζες του στην ανώτερη τάξη ευγενών της Κεφαλονιάς και στις αρχές της Αναγέννησης πολλά από τα μέλη της σπούδασαν στην Πάντοβα της Ιταλίας, με οικογενειακούς τίτλους να έχουν καταγραφεί στο φημισμένο Λίμπρο Ντ’ Όρο. Από εκεί ξεκινάει κι η ιστορία της συνταγής του Λικέρ Λεμόνι, η οποία, σύμφωνα με τα γραφόμενα του προπαππού, προέρχεται από μια ευγενή κυρία της Πάντοβα, γνωστή για το εξαιρετικό της ταλέντο στην παρασκευή εδεσμάτων και λικέρ, συμπεριλαμβανόμενου και του Λικέρ Λεμόνι (ή Limoncello όπως λέγεται στα ιταλικά). Με σπινθηροβόλα γεύση που ξυπνάει τις αισθήσεις, το λικέρ Λεμόνι της Συλλογής Πολυκαλά 1897, είναι ένα γλυκό και εύπεπτο λικέρ από αφέψημα φλούδας λεμονιού που αναδεικνύει τα αιθέρια αρώματά του με τον πιο απολαυστικό τρόπο».

ΚΑΝΤΕ ΚΛΙΚ ΣΤΙΣ ΕΙΚΟΝΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΦΥΣΙΚΟ ΤΟΥΣ ΜΕΓΕΘΟΣ